Terwijl minister Ard van der Steur (Justitie, VVD) schermt met teruglopende criminaliteitscijfers, blijkt uit een rapport van het Openbaar Ministerie en de politie dat het aantal gepleegde misdaden eigenlijk veel hoger ligt. Op sommige plekken zou de situatie zo ernstig zijn, dat wijken worden overgenomen door criminelen.
De top van het OM en de politie schrijven in een vertrouwelijke notitie, die in handen is van Trouw, dat het aantal misdrijven tot wel vijf keer hoger ligt dan de officiële cijfers laten zien. Door een gebrek aan mankracht bij de opsporingsdiensten en lagere bereidheid van burgers om aangifte te doen, wordt de kloof tussen geregistreerde en daadwerkelijke misdrijven steeds groter.
Daarover zei de verantwoordelijke minister Van der Steur de afgelopen tijd niets. Hij benadrukte juist dat er in 2015 ‘slechts’ 960.000 delicten werden gepleegd en jubelde dat Nederland steeds veiliger wordt. Volgens het rapport lag het daadwerkelijke aantal misdaden in dat jaar rond de 4,5 miljoen. De cijfers worden afgeleid uit jaarlijkse enquêtes onder burgers naar hun ervaringen met criminaliteit.
‘Wijken worden overgenomen’
Zware delicten met drugs en vuurwapens komen in veel gevallen niet terug in de politiecijfers. Het rapport stelt dat ‘de politie slechts een fractie van deze criminaliteit in beeld heeft’. Ook wordt gewaarschuwd voor ‘kwetsbare wijken die in handen van de georganiseerde misdaad dreigen te vallen’. In een aantal wijken is inmiddels meer crimineel geld aanwezig dan legaal verdiend geld. In het rapport wordt geconcludeerd dat de capaciteit bij politie en OM zo laag is, dat criminelen handelen alsof ze niet meer gepakt kunnen worden.
Een groot probleem is volgens de opstellers van het rapport – dat dient als advies voor het komende kabinet – dat Nederlanders minder vaak aangifte doen, omdat ze het gevoel hebben dat er toch niets mee gebeurt. Uit de cijfers blijkt waarom: in 57 procent van alle aangiftes gebeurt er niks, meestal omdat de politie geen aanknopingspunten heeft. Met online aangiftes wordt in 70 procent van alle gevallen niets gedaan.
Kritiek komt niet uit het niets
Een woordvoerder van minister Van der Steur zegt dat het lastig blijft om de werkelijke omvang van criminaliteit te bepalen en dat aanbevelingen van politie en OM worden verwelkomd. Politici van oppositiepartijen vinden dat niet genoeg. Kamerlid Kees Verhoeven (D66) zegt dat het kabinet de ‘slechte misdaadcijfers moet toegeven’, terwijl CDA uithaalt naar regeringspartij VVD. Die partij zou ‘mooie sier’ maken met de ‘zogenaamd dalende misdaad’.
Politieagenten en vakbonden halen al langer uit naar de huidige minister van Justitie. De meest prangende zaken zouden zijn dat er over het hele jaar een tekort aan middelen, bevoegdheden en mensen is.