De Koninklijke Landmacht bereidt de militairen die op missie gaan naar Litouwen voor op ‘fake news’ van de Russen. Generaal Jan Swillens van de 43ste gemechaniseerde brigade waarschuwt ook het thuisfront: ‘Houd er rekening mee dat uw echtgenoot of vriend plotseling in de media kan opduiken als verkrachter.’
Swillens sprak op een eerste thuisfrontdag voor familie en vrienden van de uitgezonden militairen. De militairen worden voorbereid op valse berichtgeving via traditionele media, websites en sociale media. Zij krijgen de instructie om voorzichtig te zijn in hun contacten met burgers. Ook moeten zij oppassen als onbekenden foto’s of video’s van hen maken, want die opnames kunnen worden gebruikt om onjuiste beschuldigingen te illustreren.
Duitse militairen
Directe aanleiding is het nepbericht op enkele websites in Litouwen dat Duitse militairen zich in de stad Jonava schuldig hebben gemaakt aan de groepsverkrachting van een minderjarig meisje. De militairen zouden behoren tot een bataljon van de Bundeswehr, dat deel uitmaakt van de zogeheten Enhanced Military Presence van de NAVO.
Een compagnie van de Koninklijke Landmacht sluit zich de komende weken aan bij de door Duitsland geleide Multinationale Brigade van de NAVO in Litouwen. Op dit moment bevindt zich daar alleen een kleine Nederlandse eenheid om kwartier te maken.
Verder opereert een detachement van de Koninklijke Luchtmacht vanaf een luchtmachtbasis in Litouwen. Vier Nederlandse F-16’s voeren patrouillevluchten uit om het luchtruim van de Baltische staten te beschermen. Ook beschermen ze de vooruitgeschoven NAVO-eenheden tegen een eventuele aanval met Russische gronddoelraketten.
Nepnieuws over groepsverkrachting
In februari werden politici en journalisten in Litouwen bestookt met berichten dat Duitse militairen in de stad Jonava – niet ver van de grens met Wit-Rusland – zich ernstig misdroegen. Zo kreeg de voorzitter van het parlement een anonieme brief waarin stond dat dronken militairen een vijftienjarig meisje uit een kindertehuis hadden meegenomen. Zij hadden haar uitgenodigd om een beetje te flirten. Vervolgens zouden de militairen het meisje hebben verkracht. Naderhand zou zij bij de politie aangifte hebben gedaan.
Volgens de Koninklijke Landmacht hebben de Duitse commandant en zijn juridisch adviseur de kwestie onderzocht. Het bleek te gaan om fake news dat kennelijk vanuit Rusland werd verspreid. De politie in de naburige stad Kaunas en de communicatieafdeling van het Litouwse leger lieten weten dat er géén aangifte is gedaan tegen Duitse militairen wegens verkrachting.
Stoltenberg: wij beantwoorden propaganda met feiten
Litouwse media maken inmiddels melding van ‘een gebruikelijke methode van tegenstanders om NAVO-troepen in een vals daglicht te stellen en de samenwerking van de NAVO met Litouwen te verstoren’.
In Brussel zei Jens Stoltenberg, NAVO-secretaris-generaal, dat de geallieerde militairen op hun hoede moeten zijn. Maar: ‘Wij zullen propaganda nooit beantwoorden met tegen-propaganda. We zullen propaganda beantwoorden met feiten. Wij hebben de sterke overtuiging dat op de lange termijn de waarheid overwint.’
Volgens westerse militaire bronnen proberen Russische hackers en ‘trollen’ het westerse bondgenootschap te bespioneren en te verstoren. Ook niet-NAVO-landen zouden het mikpunt zijn. Vorig jaar liep een oefening van het Zweedse leger in het honderd, doordat hackers de mailgegevens van officieren kraakten en daarmee accounts aanmaakten op een seksdating-site.
Vervolgens ontvingen de partners van de officieren bericht dat hun man overspel pleegde. De militairen verloren hun focus op de oefening. Zij wilden onmiddellijk naar huis om hun huwelijk te redden en de valse beschuldigingen tegen te spreken.