Het gaat niet goed met pogingen van Nederlandse basisscholen en middelbare scholen om ‘burgerschapsonderwijs’ te geven aan leerlingen. In die lessen moeten typisch Nederlandse normen en waarden worden bijgebracht.
Scholen zijn door de overheid zo’n tien jaar geleden verplicht om aandacht te geven aan burgerschap. Aanleiding was de moord op Theo van Gogh door Mohammed Bouyeri. ‘Burgerschapsonderwijs’ betekent lesgeven over zaken als democratie, homoseksualiteit en de vrijheid van meningsuiting. Zo moeten leerlingen leren omgaan met diversiteit.
Over het algemeen doen scholen dat weinig doelgericht, oordeelt de Inspectie van het Onderwijs in een uiterst kritisch rapport. Scholen weten niet precies wat ze de leerlingen willen bijbrengen en er is te weinig zicht op de resultaten. Het ministerie van Onderwijs veroorzaakt de stagnatie deels zelf, omdat de onderwijsdoelen niet duidelijk zijn geformuleerd.
Radicalisering van leerlingen wordt op 20 procent van de middelbare en mbo-scholen gemeld. Bovendien blijkt dat op 50 procent van de onderzochte mbo-scholen onderwerpen als de Holocaust en homoseksualiteit ‘gevoelig’ liggen.
‘Niet gek dat extreme ideeën zich nestelen’
Naar aanleiding van het rapport belooft staatssecretaris van Onderwijs Sander Dekker (VVD) duidelijke wettelijke eisen en trainingen voor leraren. Binnen twee jaar moet er nieuwe lesstof zijn, waarin scholieren Nederlandse kernwaarden worden bijgebracht: vrijheid, verantwoordelijkheid en verdraagzaamheid.
Scholieren moeten zich bewust worden van vrijheden en plichten die gelden voor Nederlanders. ‘Als leerlingen dat niet meekrijgen, moeten we niet gek staan te kijken dat extreme ideeën zich nestelen,’ zegt Dekker in De Telegraaf. ‘Scholen moeten actief gaan meewerken aan het creëren van een gedeelde identiteit, een gemeenschapsgevoel.’ Dekker wil slechte scholen niet straffen, maar ze vooral helpen hun lessen te verbeteren.
Leraren slaan alarm
Vorige week bleek uit een onderzoek van onderwijsbureau DUO dat sommige leraren gevoelige thema’s uit de weg gaan. Zo worden onderwerpen als Zwarte Piet, de islam, seksuele voorlichting en de politieke situatie in Turkije door één op de negen leraren genegeerd, uit angst voor de reactie van scholieren.
Bijna 40 procent van de ondervraagde docenten in het voortgezet onderwijs herkent het beeld dat de integratie is mislukt en dat de tegenstellingen tussen diverse groepen in de maatschappij zijn toegenomen. Leraren merken tijdens het lesgeven dat leerlingen van ouders van niet-westerse afkomst vooral met elkaar omgaan, en nauwelijks met autochtone kinderen. Allochtone ouders spreken de Nederlandse taal amper en houden stevig vast aan hun eigen cultuur.