De toestand van de Nederlandse krijgsmacht is zeer ernstig. Tijdens de afgelopen kabinetsperiode is de inzetbaarheid van het leger achteruitgehold. Dit concludeert de Adviesraad Internationale Vraagstukken vandaag in een kritisch rapport.
Volgens de raad is de wereld de afgelopen drie jaar minder veilig geworden. De geopolitieke verhoudingen zijn minder stabiel dan voorheen. Dit heeft enerzijds te maken met de toegenomen Russische dreiging aan de oostgrens van de Europese Unie, anderzijds met de verkiezing van Donald Trump in de Verenigde Staten, waardoor de verhoudingen binnen de NAVO veranderen.
Grote tekorten bij defensie
De Nederlandse defensie voldoet niet aan de norm van de NAVO. De NAVO-landen hebben afgesproken ten minste 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) uit te geven aan defensie; Nederland haalt die doelstelling niet. In tegendeel, de regering geeft slechts 1,09 procent van het bbp uit aan de krijgsmacht. Volgens de adviesraad wordt het bedrag nog kleiner na aftrek van pensioenen, wachtgelden en btw-regelingen: 0,7 procent. Dit betekent, concludeert de adviesraad, dat de krijgsmacht pas weer inzetbaar is in 2021.
Dit is zeer zorgelijk, stelt de raad vast. Die komt met zes adviezen om het tij te keren. De adviesraad pleit voor een Deltaplan-krijgsmacht. Dit moet resulteren in een graduele groei van het defensiebudget. Uiteindelijk moet de NAVO-norm van 2 procent van het bbp aan defensie in 2024 worden nagekomen.
Defensie in partijprogamma’s
De meeste politieke partijen vinden dat investeren in defensie noodzakelijk is. De SGP is van plan om 3,1 miljard euro te investeren in defensie, gevolgd door CDA met 2,1 miljard en ChristenUnie met 2 miljard. De VVD wil 1 miljard euro investeren in defensie. D66 wil de komende vier jaar 0,5 miljard investeren, de PvdA 0,4 miljard. GroenLinks wil geen extra uitgaven aan defensie doen, en de SP vindt dat er nog wel wat minder kan, en bezuinigt 1 miljard. Wat de PVV met de krijgsmacht van plan is, is onbekend.