Een etentje in het Indonesische restaurant Garoeda in Den Haag heeft de geesten rijp gemaakt voor een nieuwe formatiepoging met de ChristenUnie. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie gaan vrijdag langs bij informateur Herman Tjeenk Willink.
Eind mei gooide Alexander Pechtold de deur nog met een harde klap dicht: de verschillen tussen de ChristenUnie en zijn partij waren nu eenmaal te groot, vooral op (medisch-)ethisch terrein.
Het zorgde voor een op het oog onherstelbare breuk tussen Segers en Pechtold. Maar nu zijn alle ogen toch weer gericht op Segers’ partij, met vijf zetels, omdat alleen met hem nog een meerderheidskabinet kan worden gevormd. De PvdA en GroenLinks, getalsmatig een stuk groter, zijn immers definitief afgehaakt.
Het wordt een taaie klus
Een ontspannen diner tussen Pechtold en Segers (met hun adjudanten Wouter Koolmees en Carola Schouten) lijkt de lucht te hebben geklaard. ‘Een voedzame maaltijd, smaakt naar meer,’ zei Pechtold na afloop. Hij is, schrijft De Telegraaf, bij voorbaat optimistisch over de formatiepoging. Hoewel deze combinatie allerminst zijn voorkeur heeft, zegt hij: ‘Als ik ergens aan begin, is de kans heel groot dat het gaat slagen.’
Gisteravond stuurde Pechtold een e-mail aan D66-leden, waarin hij meedeelde te hebben gebeld met informateur Herman Tjeenk Willink: ‘Ik heb hem verteld dat ik serieus wil kijken hoe er een meerderheidskabinet kan worden gevormd tussen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie.’ Intussen is bekendgemaakt dat de vier partijen vrijdag langsgaan bij informateur Herman Tjeenk Willink.
Het wordt een taaie (en wellicht langdurige) klus, maar de focus ligt nu meer op de overeenkomsten dan op de verschillen. Een thema als klimaat is voor beide partijen een speerpunt. Bij D66 lijken ze zich neer te leggen bij het onvermijdelijke. De Amsterdamse wethouder Kajsa Ollongren zegt in de Volkskrant dat andere opties nu eenmaal niet in beeld zijn.
Fikse problemen
Eerder was zij nog verklaard tegenstander van samenwerking met de ChristenUnie. Toch ziet Ollongren nog fikse problemen opdoemen: ‘Het gaat niet alleen over het vrijwillig levenseinde [bekend als voltooid leven, red.], maar ook over andere medisch-ethische dossiers.’ ChristenUnie en D66 denken diametraal anders over de Europese Unie (EU) en homorechten.
Segers en Pechtold wilden niet al te veel zeggen over de inhoud van de gesprekken, maar er zouden ‘zowel politieke als a-politieke onderwerpen’ zijn besproken. Volgens Segers is het nu aan de informateur, en dat is nog altijd Herman Tjeenk Willink, om de volgende stap te zetten. Hij moet gaan bekijken of de verschillen tussen Segers en Pechtold inderdaad zijn te overbruggen.
De beurt is aan Tjeenk Willink
VVD-leider Mark Rutte, met 33 zetels leidt hij de grootste partij van allemaal, is nog voorzichtig. ‘Ik heb de indruk dat het niet de verkeerde kant opgaat,’ zei hij woensdagavond na afloop van een bijeenkomst met EU-collega’s van de Benelux, de Baltische staten en de Noord-Europese lidstaten in Den Haag. ‘Ik ben er niet bij geweest, dus ik ga eerst maar eens bellen met een paar mensen wat er precies vanavond is gebeurd. Ik wil ook eens kijken wat de informateur nu gaat doen,’ aldus Rutte.
Volgens Segers is het nu aan de informateur om de volgende stap te zetten. Naar verwachting zal een uitnodiging voor een overleg tussen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie snel volgen. Maar van onmiddellijke onderhandelingen zal geen sprake zijn. Rutte is als demissionair premier aanwezig op een EU-top in Brussel, donderdag en vrijdag. Veel tijd voor formatieperikelen heeft Rutte niet. De EU-leiders hebben een bomvolle agenda.