VVD, CDA, D66 en GroenLinks spreken vrijdag onder leiding van informateur Herman Tjeenk Willink opnieuw met elkaar in het Catshuis in Den Haag. De onderhandelaars kwamen iets na vijven bij elkaar.
Donderdag werd het gesprek in de ambtswoning van de premier rond 10 uur afgebroken, zonder dat er een beslissing was gevallen of de partijen met elkaar verder willen onderhandelen over een nieuw kabinet. Donderdag vergaderde het ‘motorblok’ van VVD, CDA en D66 in het Catshuis al ‘stiekem’ met GroenLinks.
Struikelblok migratie
Vrijdagmiddag werden de gesprekken dus hervat. Tjeenk Willink laat naderhand weten dat de partijen maandag weer verder zullen praten. Er is nog geen beslissing genomen of de partijen weer met elkaar willen onderhandelen. Volgens CDA-leider Sybrand Buma is het een ‘heel proces dat over veel gaat’.
Eerder op de dag werd al overlegd door de hoofdrolspelers in de formatie. D66-leider Alexander Pechtold en CDA-leider spraken vrijdagmiddag met premier Mark Rutte. GroenLinks was eerder op de dag ook al langsgekomen. Na die drie gesprekken werd het ‘informele gesprek’ van vrijdagavond aangekondigd.
Het zijn dezelfde vier partijen die al eerder onderhandelden. Die onderhandelingen liepen een paar weken geleden stuk op het onderwerp migratie. Maar de partijen zijn nu onder leiding van Tjeenk Willink toch opnieuw met elkaar in gesprek om te kijken of er ruimte is voor nieuwe onderhandelingen.
Tjeenk Willink probeert een uitweg te vinden. Hij is aangesteld om, na Edith Schippers, de impasse te doorbreken nu een nieuw kabinet verder weg is dan ooit. Overigens is migratie niet het enige grote verschil tussen VVD en CDA enerzijds en GroenLinks anderzijds.
De partijen kijken ook heel anders naar klimaatverandering of de inkomensverdeling. Op deze punten zal de informateur vermoedelijk ook meer duidelijkheid willen hebben voordat de partijen weer om tafel gaan zitten om te onderhandelen.
Deze week waren er al informele gesprekken in allerlei combinaties. Zo gingen Rutte en GroenLinks-leider Jesse Klaver op de koffie bij Tjeenk Willink thuis, en spraken Rutte, Buma en Pechtold elkaar tussen de bedrijven door.
Waarschijnlijke combinatie
Een combinatie van VVD, CDA, D66 met GroenLinks lijkt nog altijd het waarschijnlijkst. Pechtold blokkeert tot dusver elke serieuze poging met de ChristenUnie. Nog voordat het overleg met de ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers goed en wel kon beginnen, mislukte het verkennend gesprek tussen Pechtold en Segers eind mei al.
Meer nieuws, elke dag in je inbox? Meld je aan voor onze nieuwsbrief >>
Segers zei dinsdag na zijn gesprek met de informateur dat ‘het niet per definitie over en uit is’. Wel herhaalde hij dat het aan D66 is om de ChristenUnie niet langer als ongewenste coalitiepartner te beschouwen. Een verandering in de starre houding van D66 had Segers nog niet gezien, voegde hij eraan toe. VVD-leider Rutte was misschien nog wel het somberst. Waar D66 en CDA ten minste nog spraken van een ‘goed gesprek’, vertelde Rutte de verzamelde journalisten op het Binnenhof dat het allemaal ‘erg ingewikkeld‘ is. De formatie duurt nu al 86 dagen.