De partijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zijn vrijdag voor het eerst bij elkaar gekomen bij informateur Herman Tjeenk Willink op het Binnenhof om te praten over een nieuw kabinet. Het is de honderdste dag van de kabinetsformatie, en de partijen hebben zich vooral gericht op praktische zaken.
De hete hangijzers in de komende onderhandelingen zullen voorlopig nog niet aan bod komen.
Vrij snel na het gesprek maakte premier Mark Rutte bekend dat de vier partijen officieel gaan onderhandelen. ‘We hebben vastgesteld dat we uitzien naar de gesprekken.’ Hij verwacht dat de formatie woensdag kan beginnen.
ChristenUnie is enige optie
CDA-leider Sybrand Buma sprak van een belangrijk moment. ‘Ik heb echt het gevoel dat deze vier partijen willen dat hier een kabinet uitkomt. En ik denk dat Nederland ook zo langzamerhand wel wil dat er uit Den Haag een kabinet komt.’ Nadat de PvdA eerdere toenaderingen afwees, zijn de drie partijen op ChristenUnie aangewezen.
Rutte was wat voorzichtiger: ‘We gaan het zien. Er moet wel een keer een kabinet komen, dus daar gaan we nu proberen weer een stap in te zetten.’
Andere combinaties niet haalbaar
Het gesprek werd mogelijk nadat D66-leider Alexander Pechtold woensdag akkoord was gegaan met de deelname van de ChristenUnie. Combinaties met de linkse partijen PvdA en GroenLinks – die de werkelijke voorkeur hadden van Pechtold – waren na meerdere pogingen toch niet haalbaar.
VVD en CDA hadden al geen bezwaar tegen de christelijke partij. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers en Pechtold spraken woensdagavond met elkaar tijdens een diner in Den Haag om de persoonlijke plooien glad te strijken. De twee mannen reageerden beiden hoopvol na dat gesprek.
Meer nieuws, elke dag in je inbox? Meld je aan voor onze nieuwsbrief >>
Vorige keer liep het gesprek tussen Pechtold en Segers uit op een fiasco. Over medisch-ethische onderwerpen – zoals het voltooid leven-voorstel van D66 – verschillen de partijen zeer. Het is daarom belangrijk dat D66, net als VVD en CDA, zeker weten dat een kabinet met ChristenUnie mogelijk en logisch is. Die heikele onderwerpen worden vooralsnog dus niet besproken.
Na het wegstrepen van de PvdA bleef ChristenUnie over, waardoor de positie van Segers is versterkt. Of Segers nu zelf met eisen komt, moet nog blijken. Wel zijn er al mogelijke oplossingen geopperd, waardoor lastige kwesties pas over een paar jaar aan bod komen.