Amsterdam heeft bij aanpak tegen radicalisering een verkeerde analyse gebruikt. Dat vindt CDA-fractievoorzitter Diederik Boomsma. Vandaag onthulde de Volkskrant dat Saadia A-T., de geschorste dossierhouder die wordt vervolgd voor fraude, geen kennis heeft van radicale islam. ‘Bizar,’ zegt Boomsma.
‘De gemeente heeft bij radicalisering onder jongeren gebruik gemaakt van een verkeerde analyse,’ zegt Diederik Boomsma, fractievoorzitter van het CDA in Amsterdam. ‘Volgens Saadia A-T. heeft radicalisering niets met de islam te maken. Ze vond dat de oorsprong van radicalisering te maken had met te weinig bieden van kansen, zoals stageplekken. Dat is onzin, de radicale islam is juist de belangrijke oorzaak. Ik wil niet zeggen dat activiteiten in de wijken niet helpen, maar je moet ook open en eerlijk kunnen spreken over de invloed van de radicale islam.’
‘Aanpak van radicalisering is lastig te meten, daarom is het belangrijk dat er toezicht wordt gehouden op de werkwijze van Saadia A-T.. Zelfs de schijn van belangenverstrengeling had voorkomen moeten worden. Dat is hier duidelijk fout gegaan. Ook is het bizar dat Saadia A-T. nauwelijks kennis heeft over de radicale islam, zoals blijkt uit het stuk in de Volkskrant. Het organiseren van praatclubs volstaat niet in de aanpak tegen radicalisering.’
Het koninkrijk van Saadia
Veertien mensen sprak de Volkskrant over ‘het koninkrijkje van Saadia A-T.’ Ze zijn het erover eens dat het belangrijker is om in de gratie te zijn bij de rechterhand van de burgemeester, dan goed werk te leveren. Zo is er sprake van ‘urenschrijvers’, die geen kennis van zaken hebben, maar wel door de gemeente worden betaald. Saadia A-T. werd eerder dit jaar geschorst. Het Openbaar Ministerie doet onderzoek naar haar wegens fraude en belangenverstrengeling.
Al sinds 2014 is de Volkskrant op de hoogte gehouden van mogelijke belangenverstrengeling binnen de gemeente Amsterdam. De bronnen van de krant zijn overwegend van Marokkaanse komaf. Een van hen, een ambtenaar, zegt dat tips over mogelijke radicalisering niet altijd door Saadia A-T. en haar ambtenaren werden onderzocht.
Het schrijnendste voorbeeld daarvan is het vertrek naar Syrië van de minderjarige Achraf, in 2013. Zijn vader had de noodklok geluid bij de afdeling van Saadia A-T. Hij had gemeld dat zijn zoon omging met ‘mannen met baarden’. De gemeente deed niets. De jongen sneuvelde in Syrië, in 2015.
Mislukte deradicalisering
Vorige week werd bekend dat Bilal L. (voormalig lid van de Hofstadgroep, daarna jongerenwerker voor de gemeente) helemaal niet was gederadicaliseerd. Integendeel, hij moedigde jongeren aan naar Syrië te gaan. Van hem ontbreekt nu elk spoor.
Trainingen aan straatcoaches over deradicalisering worden gegeven door een bureau in Utrecht. Opmerkelijk, omdat radicale ideeën bij jongeren het best dicht bij de oorsprong kunnen worden bestreden: in dit geval in Amsterdam. Volgens critici is de afdeling van Saadia eenzijdig samengesteld: het ontbreekt aan expertise op het gebied van radicale islam, de moslimbroederschap of het salafisme.
‘Omhooggevallen’
Hoe kwam Saadia A-T. aan haar sleutelrol in de gemeente? De Volkskrant schetst hoe Amsterdam in de jaren na de moord op Theo van Gogh in 2004 vol inzette op beleid tegen radicalisering. Rond die tijd is Saadia A-T. aangenomen. Toen in 2011 de aandacht rond moslimradicalisering verslapte, liep de afdeling deradicalisering leeg. Saadia bleef in dienst. Wanneer de eerste radicale moslimjongeren naar Syrië gaan, vindt er een opleving plaats en wordt het voor Saadia mogelijk om de rechterhand te worden van de burgemeester. Volgens de krant is zij ‘omhooggevallen’.
Nikki Sterkenburg: Overheid moet minder naïef zijn over deradicalisering 
De gemeente werkt met een netwerk van sleutelfiguren in de wijken. Maar dit paradepaardje van de gemeente is volgens een van de critici een ‘placebo’, en niet divers genoeg. Vooral jongeren worden opgeleid tot sleutelfiguur. Volgens de Volkskrant ontbreekt het hen aan maatschappelijk gewicht.
‘Marokkanenjacht’
Fatima Elatik, voormalig stadsdeelvoorzitter in Amsterdam-Oost, zou op de achtergrond als regisseur optreden. Ze wilde niet op het artikel reageren. Wel gaf ze afgelopen zaterdag een interview, aan dezelfde Volkskrant. Daarin gaf ze een uitgebreid weerwoord: volgens haar is sprake van een ‘heksenjacht en Marrokanenjacht’. ‘Als het ging om Hollanders was het niet eens in de krant gekomen. Dit soort dingen gebeuren elke dag.’
De gemeente Amsterdam houdt zich afzijdig tot het spoeddebat over de kwestie is geweest. Dat is op 14 september.