Oud-Kamerlid Ybeltje Berckmoes trekt fel van leer tegen haar oude partij, de VVD. Berckmoes publiceert morgen een boek over haar tijd op het Binnenhof, waarin ze onthullingen doet over de kadaverdiscipline in de liberale fractie.
‘De afdeling voorlichting van de VVD heeft meer macht dan de leden van de Tweede Kamer,’ zegt Ybeltje Berckmoes tegen Elsevier Weekblad. ‘Ik liep voortdurend tegen muren aan, en discussie werd absoluut niet gewaardeerd.’ Berckmoes schreef een boek over haar jaren op het Binnenhof. Tussen 2011 en 2017 was ze Kamerlid voor de VVD.
‘Van de ene verbazing in de andere’
Berckmoes had grote moeite om de partijlijn te volgen. ‘Ik kom uit Julianadorp, en mijn man is marinier. Daarom gaat Defensie me nauw aan het hart. Toen Stef Blok fractievoorzitter was, zei ik nog tegen hem: “Ik wil Defensie niet als dossier, want daarin ben ik het niet eens met de VVD.” Toen Blok werd vervangen door Zijlstra, kreeg ik het dossier toch. Alleen omdat ik in de buurt van Den Helder woonde! Toen viel ik van de ene verbazing in de andere.’
Volgens Berckmoes werd minister Jeanine Hennis van Defensie tijdens de eerste maanden aangestuurd door Kamerlid Han ten Broeke, die feitelijk het beleid uitstippelde. ‘Han dicteerde en Jeanine noteerde,’ zegt Berckmoes. Halbe Zijlstra hield de partij als fractieleider in het gareel, en kon heel intimiderend zijn. ‘Ik kan niet ingaan op details, want dan word ik aangeklaagd voor smaad,’ zegt Berckmoes in De Telegraaf.
Te licht bevonden
De top van de VVD vond Berckmoes te licht voor de portefeuille Defensie, en zette haar op een zijspoor. ‘Als fractielid van een coalitie mocht ik nauwelijks iets anders doen dan het uitdragen van de lijn van de minister. Discussie werd niet toegejuicht.’
In de VVD-fractie maakt Berckmoes onderscheid tussen werkpaarden, zoals Malik Azmani, Mark Harbers en Pieter Duisenberg, en ego’s, zoals Ard van der Steur, Ton Elias en Hans van Baalen. ‘Ik wilde eigenlijk in de leer bij Ard van der Steur. Hij was alles wat ik niet ben: vol zelfvertrouwen, welbespraakt. En hij had een heel team van mensen om zich heen verzameld. Iedereen kwam altijd naar de kamer van Van der Steur.’
Maar Van der Steur had nooit tijd voor haar. ‘Hij zat de hele dag naar zijn telefoon te kijken. Druk druk druk.’ Met Ton Elias kon ze wel goed opschieten: ‘Hij is authentiek, een eerlijke ziel. Daar houd ik van. Ton was hard van buiten, maar zacht van binnen.’
‘Geen politieke antenne’
‘Het ontbrak me ook aan politiek gewicht,’ zegt Berckmoes. Dat wordt onderschreven door twee oud-collega’s, die tegelijk met Berckmoes in de fractie zaten. ‘Ze had geen politieke antenne.’ Een van hen: ‘Het is natuurlijk ook te wijten aan de VVD. Als je voor lichtgewichten uit de regio kiest, moet je niet verbaasd zijn dat ze weinig gevoel hebben voor politiek. Stef Blok heeft destijds, bij het samenstellen van de lijst, nadrukkelijk gevraagd om te selecteren op basis van kwaliteit. Maar dat kreeg hij er niet doorgedrukt.’
Signalen van de partij om op te stappen en bijvoorbeeld burgemeester te worden, negeerde Berckmoes. ‘In een parlementaire democratie is het natuurlijk het hoogst haalbare om Kamerlid te worden. Ik wilde niets anders. Omdat ik niet serieus werd genomen, had ik een klacht ingediend bij de vicefractievoorzitter. Dat was Tamara van Ark. Even had ik het gevoel dat er naar me werd geluisterd. Maar dat was niet zo. Ik werd uiteindelijk Kamerlid zonder portefeuille. De Marie Servaes van het Binnenhof.’
De afdeling voorlichting van de VVD heeft geen behoefte om te reageren.