Puigdemont is gevlucht om de Catalaanse problemen in het hart van Europa aan te kaarten. Dat zegt hij in een ingelaste persconferentie. ‘De aanklacht tegen mij is politiek gemotiveerd, daarom zal ik die niet bestrijden in de rechtszaal.’ Hiermee brengt hij de Belgische regering in grote verlegenheid.
De vlucht van regiopresident Carles Puigdemont naar België brengt de regering van premier Charles Michel in een lastige positie. Een diplomatieke crisis dreigt: wat gebeurt er als Spanje om de uitlevering vraagt van de afgezette leider van Catalonië? Michel verbiedt zijn bewindslieden met Puigdemont te praten.
De afgezette Catalaanse leider heeft in België ‘dezelfde rechten en plichten als iedere Europese burger, niet meer en niet minder’ laat Michel in reactie op de aankondiging van Puigdemont weten.
Puigdemont zegt in een persconferentie dat hij de uitdaging van de Spaanse regering aanneemt: hij zal de uitkomst verkiezingen van 21 december – uitgeroepen door de Spaanse regering – respecteren. Hij roept de Spaanse regering op hetzelfde te doen. Puigdemont verklaart dat de Catalanen onder geen beding hun toevlucht tot geweld zoeken: ‘Met geweld zet je geen republiek op touw.’
‘Spanje wil een idee vervolgen’
Ook verklaart de afgezette president dat niemand werd gedwongen om partij te kiezen: ‘ook de ambtenaren niet.’ Spanje wil een idee vervolgen, geen misdrijf, vindt Puigdemont, die hoopt op steun in Brussel. Na de onafhankelijkheidsverklaring van vrijdag in het Catalaanse parlement, wil de Spaanse aanklager hem voor de rechter krijgen voor rebellie. Puigdemont hangt een celstraf van dertig jaar boven het hoofd.
Maandag werd bekend dat de Catalaanse regiopresident Puigdemont in het diepste geheim naar België is gevlucht. Dit gebeurde kort nadat het Spaanse Openbaar Ministerie een officiële aanklacht tegen Puigdemont indiende. De vlucht van Puigdemont leverde hem kritiek op van Kris Peeters, de Belgische minister van Economische Zaken: ‘Ik wil niet oordelen,’ zegt Peeters tegen VRT Radio, ‘maar als je de onafhankelijkheid uitroept, kun je beter bij je volk blijven.’
‘Wellicht politieke bedoelingen’
Puigdemont had inmiddels een gesprek met de Vlaamse mensenrechtenadvocaat Paul Bekaert. Er werd rekening gehouden met een asielaanvraag van de Catalaan, maar Puigdemont ontkent dat hij asiel zal aanvragen.
Bekaert is volgens de Belgische krant De Standaard gespecialiseerd in vraagstukken over uitleveringen binnen Europa. Bekaert: ‘Puigdemont is hier als een vrij man en niet van plan om onder te duiken. Hij heeft wellicht politieke bedoelingen om naar de hoofdstad van Europa te komen, maar het is veel te vroeg om te spreken van een diplomatieke rel.’
Het is maar zeer de vraag of de Belgische regering Bekaerts analyse deelt. De Belgische premier Charles Michel is in opperste staat van paraatheid, en is er alles aan gelegen om een diplomatiek conflict met Spanje te voorkomen. Hij heeft zijn regeringsploeg opgedragen elk contact met Puigdemont uit de weg te gaan. ‘Zelfs sms’en is uit den boze,’ meldt dagblad Het Laatste Nieuws. Geruchten dat Puigdemont op uitnodiging van de politieke partij NV-A (Nieuwe Vlaamse Alliantie) naar België is gekomen, worden door de partij met klem ontkend.
Michel veroordeelde politiegeweld Spanje
De verhouding tussen Spanje en België is sinds het illegaal gehouden onafhankelijkheidsreferendum vertroebeld. Michel veroordeelde het politieoptreden van de Spaanse regering, waarbij honderden gewonden vielen. Dit in tegenstelling tot de Europese Unie, waar vicevoorzitter Frans Timmermans van de Europese Commissie het geweld proportioneel noemde. Nu is Michel er alles aan gelegen om de verhouding niet verder te verstoren.
Puigdemont geeft aan het begin van de middag een persconferentie om zijn vlucht naar België te voorzien van tekst en uitleg.
Kan Puigdemont asiel aanvragen in een ander EU-land?
In principe kunnen EU-burgers geen asiel aanvragen in een andere lidstaat van de Europese Unie. Er is wel een uitzondering mogelijk; dan moet het land dat een asielaanvraag overweegt, dit direct mededelen aan de Europese raad. EU-lidstaten beschouwen elkaar als veilig, maar kunnen hier dus van afwijken. Dit heeft dan wel grote politieke gevolgen.