De onderhandelingen met Turkije over EU-toetreding liggen al enige tijd stil, maar er gaat nog altijd veel geld naar Ankara ter voorbereiding van dit lidmaatschap. De EU wil er nu het mes in gaan zetten, klinkt dezer dagen in Brussel, waar een top met de 28 regeringsleiders wordt gehouden.
De EU-leiders willen dat de Europese Commissie ‘kritisch gaat kijken’ naar de financiële steun die Turkije krijgt ter voorbereiding van het EU-lidmaatschap.
Merkel: het gaat de verkeerde kant op
Dat geld zou misschien beter kunnen gaan naar maatschappelijke organisaties die zich bezighouden met zaken als mensenrechten in plaats van de Turkse regering, zei demissionair premier Mark Rutte (VVD) na de eerste dag van de EU-top in Brussel. Gisteren bespraken de 28 leiders, op verzoek van de Duitse bondskanselier Angela Merkel over de relatie met Turkije. Volgens Merkel, die geregeld in de clinch ligt met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, gaat het in Turkije ‘met de democratische ontwikkelingen de verkeerde kant op’.
Ankara ontvangt financiële middelen om de democratie te versterken, door onder meer politieke en institutionele hervormingen en wijzigingen in het rechtssysteem. Zo moeten de Turken aan de EU-norm voldoen, maar zeker na de mislukte staatsgreep in juli vorig jaar gaat het juist helemaal de andere kant op. De persvrijheid is praktisch om zeep geholpen.
Turkije eerder dictatuur dan democratie
Erdogans tegenstanders zijn bij duizenden vastgezet en ambtenaren die ervan worden beschuldigd aanhanger te zijn van de islamitische prediker Fethullah Gülen, verliezen hun baan. Turkije is eerder een dictatuur dan een democratie naar EU-model, zoveel is duidelijk. Merkel wil dat de geldstroom aanzienlijk wordt verminderd. Het is goed dat de Europese Commissie bekijkt of het geld anders kan worden aangewend, zegt Rutte. Volgens Rutte liggen de onderhandelingen volledig stil: ‘Ze zijn comateus en dat gaat niet veranderen.’
Er is echter geen steun voor het Nederlandse voorstel om de geldkraan helemaal dicht te draaien, zei hij. De EU is nog altijd met handen en voeten gebonden aan het migratieakkoord met Turkije, dat in ruil voor miljarden euro’s, migranten en vluchtelingen tegenhoudt die de oversteek zouden willen wagen naar bijvoorbeeld Griekenland. Het klappen van deze deal zou weer een enorme stroom mensen op gang kunnen brengen – zoals tijdens de migratiecrisis in 2015 – en dat is wat ‘Brussel’ koste wat kost wil voorkomen.
Jelte Wiersma: Rutte III heeft niets geleerd van de EU-geschiedenis >