Madeleine van Toorenburg (CDA) is bezorgd over cijfers van de Amerikaanse denktank Soufan Center. Die meldde eerder vandaag dat 5600 jihadgangers zijn teruggereisd naar Europa.

‘Het risico van die terugkeerders is zeer groot en ze zijn bijna niet te volgen als ze terugkomen in Nederland,’ zegt van Toorenburg. ‘Komen ze aan op Schiphol, dan worden ze natuurlijk meteen opgepakt, maar vaker komen ze onbewaakt de grens over. Dat kun je nooit 100 procent voorkomen, ook niet als je grenscontrole invoert.’

Daarom pleit van Toorenburg voor invoering van de omstreden sleepnetwet. ‘Juist hierom moet de AIVD meer bevoegdheden krijgen. Alle tegoeden van jihadgangers zijn bevroren en ze hebben geen geldige papieren, dus ze moeten een keer bij elkaar aankloppen voor hulp. Zodra ze dan via internet met elkaar communiceren, kunnen worden opgespoord. Nu kunnen zijn ze via internet niet te volgen.’ Tegenstanders van de sleepnetwet zien de maatregel als een inbreuk op de privacy. Mogelijk wordt er daarom in maart een referendum over georganiseerd.

Twee maatregelen in het regeerakkoord

Daarnaast wijst van Toorenburg op twee maatregelen die in het regeerakkoord zijn opgenomen; de verlengde voorlopige hechtenis en de strafbaarstelling van verblijf op door terroristen beheerst grondgebied. Ten slotte pleit het CDA-kamerlid voor een nauwere samenwerking met NGO’s. ‘Die hebben vaak lokaal veel beter zicht op waar jihadgangers zijn geweest en wat ze hebben gedaan.’

In het rapport dat vandaag naar buiten kwam staat dat doordat terreurbeweging Islamitische Staat (IS) in rap tempo terrein verliest jihadgangers zich snel zullen verspreiden. Ze vertrekken naar andere gebieden om daar de strijd voort te zetten, zoals Libië of Afghanistan. Een deel keert terug naar het thuisland.

Eenderde is teruggekeerd

Zo is eenderde van de Europese jihadhangers teruggekeerd. In Nederland gaat het om 50 strijders, maximaal 190 anderen zitten nog in IS-gebied.

‘Een IS-strijder, opgepakt in 2017, meldde dat in februari van dit jaar IS Europese rekruten nog steeds de optie biedt om zeven maanden te trainen voor de uitvoering van een terroristische aanslag in het buitenland. Strikt gesproken zijn deze getrainde terroristen niet zozeer terugkeerders, maar uitgezonden strijders, aangewezen om buiten het kalifaat te opereren,’ staat in het rapport.

Bij terugkomst opgepakt en berecht

Bij terugkomst in Nederland worden jihadisten opgepakt en berecht. Op deelname aan een terroristische organisatie staat een maximale celstraf van 15 jaar. Is er bewijs voor moord, dan kunnen ze ook tot levenslang worden veroordeeld, maar dat is vrijwel onmogelijk te verzamelen. Het Nederlands paspoort kan wel worden afgenomen als zij over een tweede nationaliteit beschikken.

Het nieuwe kabinet wil het OM meer bevoegdheden geven bij de veroordeling van jihadgangers. Zo kunnen zij in de toekomst dan standaard worden vervolgd voor genocide.