Een van de meest ervaren bestuurders die het CDA in huis heeft, werd verrassend minister van Defensie in het derde kabinet-Rutte. Dezer dagen verdedigt Ank Bijleveld – door Hugo Camps van Elsevier Weekblad eens omschreven als ‘prima donna op korte beentjes’ – haar begroting in de Tweede Kamer.
Ze vierde haar afscheidsfeestje op vrijdag 3 november in Carelshaven, een hotel annex restaurant op landgoed Twickel in Delden. De net afgezwaaide commissaris van de Koning in Overijssel – haar geboorteprovincie – liep die avond een ouderwetse polonaise, meldde het regionale dagblad Tubantia
Een week later keerde Ank Bijleveld (CDA), de nieuwe minister van Defensie, bijna huppelend uit Brussel terug waar ze haar eerste NAVO-vergadering had gehad. Ze had daar goed nieuws verteld: Den Haag verhoogt het defensiebudget met 1,5 miljard euro tot 10,4 miljard in 2021.
Daarmee voldoet Nederland nog lang niet aan de afspraak uit 2015 om 2 procent van het nationaal inkomen uit te geven aan defensie (het percentage bedraagt nu 1,3 procent), maar ‘we zijn op de goede weg’, zei Bijleveld. Ook andere NAVO-landen verhogen hun defensiebudget.
Bijleveld is gepokt en gemazeld
Bijleveld (55, CDA) verdedigt donderdag de begroting van haar ministerie in de Tweede Kamer. Ze kent de wegen in Den Haag. Bijleveld is van alle CDA-bewindslieden de veiligste keuze. Ze is gepokt en gemazeld in het openbaar bestuur en geldt mede door haar vele functies binnen de partij als een loyale CDA-coryfee.
In 1986 komt Bijleveld, nog geen 25 jaar oud, in de gemeenteraad van Enschede. Drie jaar later volgt de overstap naar de Tweede Kamer. Daar valt ze in de smaak. Op het laatst is ze vice-fractievoorziter onder Jaap de Hoop Scheffer.
Doordeweeks bivakkeert ze in een flat in Den Haag. Bijleveld (55 jaar geleden geboren in het Overijsselse dorp IJssselmuiden) verlaat in 2001 de Tweede Kamer om terug te keren naar haar provincie. Na twaalf jaar wil ze dichter bij huis werken, waar man en twee jonge dochters zijn. Bijleveld wordt burgemeester van de net gevormde gemeente Hof van Twente.
Uitgekeken op de Haagse politiek
Ze lijkt na enkele tropenjaren ook uitgekeken op Den Haag. Bijleveld maakt eind jaren negentig mee hoe het CDA keihard afrekent met partijleider Enneüs Heerma (overleden in 1999). ‘De val van Heerma was ook voor mij een ongekend dieptepunt. Een heel integer mens bij het grofvuil gezet, dat moet je het CDA aanrekenen,’ zegt ze in april 2001 in een interview met Elsevier.
Bijleveld zegt meer: ‘Het kortetermijndenken bepaalt het beeld van de politiek. Zelden hoor je coalitiepartijen partijen uitleggen waarom ze anders hebben gekozen dan ze in hun programma hebben staan.
‘Den Haag is gevulgariseerd, ja. Er is veel minder inhoud dan de partijen beweren dat er is. Het gaat om de beeldvorming, om de manier waarop iets gezegd wordt. De Haagse politiek veramerikaniseert, dat mag je wel zeggen.’
Terug naar woelig politiek Den Haag
Haar afkeer houdt een paar jaar stand. In 2007 wordt Bijleveld staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kabinet-Balkenende IV van CDA, PvdA en ChristenUnie. Dat kabinet beleeft woelige tijden; zo breekt de kredietcrisis uit en moeten banken met tientallen miljarden euro’s door de overheid worden gered. Uiteindelijk valt het kabinet in 2010 als de PvdA-ministers hun ontslag aanbieden naar aanleiding van de besluitvorming rond de militaire missie in Uruzgan.
Bijleveld keert opnieuw terug naar haar geboortestreek. Vanaf 1 januari 2011 is ze commissaris van de Koning(in) in Overijssel. Bijna zeven jaar later honoreert Bijleveld het verzoek van haar partijleider Sybrand Buma om plaats te nemen in Rutte III.
Zonder soundbites en opgewonden volgers
De veramerikanisering van de Haagse politiek is alleen maar toegenomen. Zelf lijdt ze daar niet aan. In juli 2012 wordt het Twitter-account @AnkCdk geregistreerd. Er wordt echter geen enkele tweet verstuurd. Zoals gezegd: ze is gepokt en gemazeld, een rasbestuurder. Ze doet haar werk achter de schermen, zonder soundbites en opgewonden volgers.
Bijleveld is na Jeanine Hennis (VVD) de tweede vrouw op het geplaagde, jarenlang onderbedeelde ministerie van Defensie. Interviewer Hugo Camps omschrijft haar in 2001 als ‘een geharnaste prima donna op korte beentjes, die niet veel last heeft van de notie van barmhartigheid’.
‘Hard en meedogenloos ben ik niet, wel hard en zakelijk. Ik geniet van het debat,’ zegt Bijleveld zelf. ‘Maar er moet wel een punt gezet worden achter lange, ingewikkelde zinnen. Wat gezegd wordt, moet tot iets leiden.’ De Tweede Kamer en de Defensie-top weten waar ze aan toe zijn.
Politiek in Elsevier Weekblad: fakenieuws, knippen en plakken tegen ‘hypocrisie’