Alhoewel de sfeer van het debat dinsdag in de Eerste Kamer milder was dan vorige week, spant het er nog steeds om of het wetsvoorstel van Pia Dijkstra (D66), een actief donorregistratiesysteem, het over een week bij de stemming gaat halen. Opvallend was een positief gestemde Partij van de Arbeid.
Vorige week werd in de Eerste Kamer al uitvoerig over de donorwet gedebatteerd. Door onduidelijkheden in het wetsvoorstel over met name de precieze positie van nabestaanden, moest initiatiefneemster Dijkstra dinsdag terugkomen met een verhelderende brief.
PvdA blij met toezeggingen over nabestaanden
Waar PvdA-senator Jopie Nooren vorige week nog veel kritische vragen stelde, hield zij zich nu rustiger. Ook gaf ze te kennen blij te zijn met de brief van Dijkstra. Dat nabestaanden in de praktijk het laatste woord houden zoals omschreven staat in de brief, vond Nooren belangrijk. Wel kwam de PvdA met een motie waarin wordt verzocht om een kwaliteitsstandaard op te stellen, waarin moet worden opgenomen dat artsen niet tot orgaandonatie kunnen overgaan als er geen nabestaanden zijn of nabestaanden ‘ernstige bezwaren’ hebben. Ook over deze motie wordt volgende week gestemd.
Of de PvdA nu overstag is, moet volgende week blijken. In principe is de orgaandonorenkwestie bestempeld als een ‘vrije kwestie’, waarin individuele leden van fracties zelf hun afweging mogen maken. Ook van CDA en VVD is onbekend hoe gestemd zal worden. De VVD hield zich in het debat op de vlakte, omdat de fractie intern is verdeeld. CDA-senator Maria Martens maakte zich zorgen of de positie van de nabestaanden met dit voorstel wel genoeg in de wet is verankerd. Blind vertrouwen op de beroepspraktijk leek haar onverstandig.
Niet iedereen is overtuigd
Van een aantal fracties is wel bekend hoe ze zullen stemmen. De SGP, ChristenUnie, PVV en Partij voor de Dieren stemmen tegen. Ze vinden het onwenselijk dat het niet kenbaar maken van een voorkeur over orgaandonatie wordt vertaald naar ‘geen bezwaar’. Ook wel omschreven als ‘wie zwijgt, stemt toe’. ‘Een bijzonder handig mechanisme als je vraagt of iedereen koffie wil, maar niet als het gaat om het verwijderen van je ingewanden,’ zei SGP-senator Diederik van Dijk. Tegenstanders maken zich zorgen om de inbreuk op het grondrecht op de onaantastbaarheid van het lichaam.
Morgen ligt de nieuwe Elsevier Weekblad-editie in de winkel.
De SP en D66 zijn voorstander van de wet. De meerderheid van GroenLinks waarschijnlijk ook. D66-senator Annelien Bredenoord bejubelde juist de omkering van ‘de standaardinstelling’, omdat volgens de gedragswetenschappen mensen vaak de standaardbepaling volgen, wat die ook is. ‘Het komt een grote groep mensen tegemoet die best donor willen zijn, maar er om wat voor een reden dan ook nog niet aan toegekomen zijn zich te registreren,’ aldus Bredenoord.
Dijkstra benadrukte in haar reactie op de vragen van de Eerste Kamer dat het nieuwe donorregistratiesysteem volgt op eerdere pogingen het aantal donoren significant te verhogen. Het nieuwe systeem spoort volgens haar mensen aan om actief een keuze te maken. In antwoord op CDA-senator Martens, liet Dijkstra weten het contact tussen arts en nabestaanden niet volledig wettelijk te willen vastleggen, want dat zou geen recht doen aan individuele situaties in de praktijk.