Extreem-links demonstreert zondag: waarom en met wie?

Zondag trekt een bonte stoet van (extreem-)linkse groepen door Amsterdam om te demonstreren tegen racisme. In januari ontstond veel ophef over de demonstratie, onder meer omdat linkse partijen er zij aan zij zouden lopen met tal van dubieuze organisaties. Waar dient de demonstratie ‘geen racisten in de raad’ toe, en wie lopen er allemaal mee?

Wie organiseert de demonstratie?

Het Comité 21 maart, dat zichzelf de landelijke ‘antiracisme-coalitie’ noemt. Tal van antiracistische organisaties, immigrantengroepen, vakbonden, en andere linkse clubs slaan naar eigen zeggen de handen ineen om ‘een vuist te maken tegen elke vorm van racisme: van islamofobie, anti-zwart racisme tot antisemitisme’. Dat collectief noemt zich zo, omdat 21 maart is uitgeroepen tot de internationale dag tegen racisme en discriminatie.

Waartegen wordt precies gedemonstreerd?

Het collectief maakt zich zorgen over partijen die volgens hen tot ‘Nieuw-Rechts’ kunnen worden gerekend. Die zouden via de gemeenteraden ‘nog meer dan nu al het geval is de instituties willen binnendringen’. Daarmee doelt het Comité in de eerste plaats op Forum voor Democratie – dat alleen in Amsterdam meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen – maar ook op de PVV, dat in dertig gemeenten op de lijst staat. Getuige de officiële aankondiging staan verder onder meer het verbieden van Zwarte Piet, solidariteit met vluchtelingen en het tegengaan van ‘islamofobie’ hoog op de agenda.

Wat willen de demonstranten bereiken?

Volgens de eigen website willen de demonstranten een verbod op de bovengenoemde partijen, ook als die zich houden aan de ‘democratische spelregels’: ‘Partijen die zich herhaaldelijk schuldig hebben gemaakt aan discriminerende en racistische uitspraken en hun opvattingen via beleid willen gaan doorvoeren – voor hen hoort in de gemeenteraden en in andere bestuurslichamen geen plaats te zijn.’ Hoe de actievoerders ervoor willen zorgen dat Forum voor Democratie en de PVV niet in de gemeenteraden kunnen deelnemen, is niet bekend.

Wie lopen er allemaal mee?

Officieel lopen er 76 organisaties mee. Vermoedelijk lopen er enkele honderden mensen mee. Meest opvallend is de deelname van diverse politieke partijen: Sylvana Simons’ partij Bij1, DENK (die beide weigerden het Joods Akkoord tegen antisemitisme in Amsterdam te tekenen), GroenLinks, NIDA en de Piratenpartij lopen met één of meerdere lokale takken mee. Verder valt op dat twee lokale fracties van de SP – Zaanstad en Zoetermeer – meelopen, terwijl die partij zich in januari terugtrok na ophef over het omstreden karakter van veel deelnemende organisaties.

Dat deed ook de PvdA, hoewel die eerst laconiek reageerde op de aanwezigheid van extremistische groepen. ‘Het politieke klimaat verhardt, en ook voor ons is het belangrijk om verschillen te benadrukken met xenofobe partijen die zich afkeren van een inclusieve samenleving,’ zei de Amsterdamse PvdA toen. Over het Comité 21 hield de partij het kort: daarin zijn ‘allerlei groepen vertegenwoordigd, ieder met z’n eigen toon en aanpak’.

Later zei lijsttrekker Marjolein Moorman dat de PvdA in Amsterdam niet meedoet, omdat de demonstratie van Comité 21 maart volgens haar te veel de sfeer heeft van een actie ‘die specifiek gericht is tegen politieke partijen als Forum voor Democratie. We zien de spanning oplopen, en daarom hebben we onze beslissing genomen,’ aldus een verklaring van Moorman. Een haatdragende tweet van de extreem-linkse Antifascistische Aktie, dat de PvdA ‘vluchtelingenjagers’ noemde, sterkte de partij in haar besluit.

Naast Antifa, dat in Hamburg vorig jaar de G20 verstoorde met massaal geweld en vernielingen, barst het zondag in Amsterdam van de links-extremistische groepen. Sommige worden zelfs nauwlettend in de gaten gehouden door de AIVD. Zo onderneemt de Nederlandse tak van No Border Network al jaren acties tegen het Nederlandse en Europese vreemdelingenbeleid. Zelf zeggen ze idealisten te zijn die in hun verzet de grenzen van de wet opzoeken,  maar de AIVD beschouwt hen als extremisten die zich schuldig maken aan intimidaties en bedreigingen.

Activisten houden zich aan de wet, extremisten doen dat niet, redeneert de AIVD. ‘Het verzet vanuit extremistische kringen tegen het Nederlandse en Europese asiel- en vreemdelingenbeleid neemt al een aantal jaren toe. In No Border bundelen activisten en extremisten hun krachten,’ aldus de AIVD in een jaarverslag uit 2014.

Ook de Internationale Socialisten (IS) worden gezien als extreemlinkse club. De beweging in 2015 onder meer betrokken bij de gewelddadige rellen in de Haagse Schilderswijk, die uitbraken nadat Mitch Henriquez door hardhandig politieoptreden om het leven was gekomen.