De marechaussee en de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) mogen vanaf de zomer infiltranten inzetten om verdachte personen af te luisteren. Nu mag alleen de politie dat.
Met de wet, die onlangs is aangenomen zonder dat er veel ruchtbaarheid aan is gegeven, wil het kabinet de georganiseerde misdaad beter kunnen bestrijden, meldt de Volkskrant dinsdag. Onder meer de Belastingdienst en de arbeidsinspectie mogen voortaan infiltreren bij personen en organisaties die worden verdacht van misbruik en fraude.
Opsporingsdiensten kunnen ‘slagvaardiger’ werken
In zaken waarbij een vermoeden bestaat van georganiseerde misdaad, een ‘ernstige inbreuk op de rechtsorde’ of een terroristisch misdrijf mogen de bijzondere opsporingsdiensten binnenkort – net als de politie nu al mag – undercover te werk gaan met afluisterapparatuur. Een woordvoerder van de FIOD zegt tegen de Volkskrant dat de opsporingsdienst door de wet ‘slagvaardiger’ kan werken omdat zij niet meer afhankelijkheid is van de politie.
Lees het commentaar van Eric Vrijsen: Er is niks mis met de ‘Sleepwet’
De stichting Privacy First hekelt de nieuwe wet. ‘Ik vind het schandalig dat hierover nauwelijks tot geen debat in het parlement en de media is gevoerd,’ zegt directeur Vincent Böhre tegen de Volkskrant. Volgens hem past het vergroten van de bevoegdheden van bijzondere opsporingsdiensten in een ontwikkeling die ‘leidt tot een steeds machtiger, alziende overheid die op eigen gezag burgers kan doorlichten zonder dat zij het doorhebben’.
Ook ‘Sleepwet’ biedt overheid meer bevoegdheden
Vorig jaar toonde Böhre zich tegenover Elsevier Weekblad ook kritisch over de vernieuwde Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), door critici ook wel ‘Sleepwet’ genoemd. De wet, die op 11 juli is goedgekeurd door de Eerste Kamer, biedt de veiligheidsdiensten AIVD en MIVD meer opsporingsmiddelen. Zij kunnen digitale apparaten als telefoons en computers hacken, een geheime DNA-databank aanleggen en gegevens delen met buitenlandse inlichtingendiensten, zonder dat zij die gegevens eerst hebben geanalyseerd.
‘Bij een democratie horen openbaarheid van bestuur en geheimhouding van je privéleven. Besluit dan een militaire dictatuur te worden, zou ik zeggen. Daarin passen zulke wetten, niet in een democratie,’ zei Böhre in juli. Tegenstanders van de nieuwe wet tekenden massaal (meer dan 400.000 keer) voor een raadgevend referendum over de Wiv. Dat wordt gehouden op 21 maart, tegelijkertijd met de gemeenteraadsverkiezingen. Dit wordt voorlopig de laatste volksraadpleging: deze maand schafte het kabinet het raadgevend referendum af.
De naam ‘Sleepwet’ is niet terecht, vinden de veiligheidsdiensten. Volgens het kabinet laten de recente aanslagen in Europa zien dat goede inlichtingen van groot belang zijn voor terreuronderzoeken. Onder anderen CDA-fractievoorzitter Sybrand Buma vindt dat het kabinet moet vasthouden aan de Wiv, ongeacht de uitslag van het referendum, dat hij ‘zinloos’ noemt.