De coalitiepartijen zijn verdeeld over een EU-fonds dat ‘democratische waarden’ moet gaan promoten. Het Europees Parlement stemde in grote meerderheid in met het plan, waarmee 1,3 miljard euro is gemoeid. Prima, zeggen CDA en D66, terwijl VVD en ChristenUnie niets zien in het optuigen van een ‘waardeninstrument’. Dat lijkt vooral bedoeld om ngo’s in Hongarije te steunen.
Een aanzienlijke meerderheid van de 750 europarlementariërs stemde in met het plan: 489 vóór, 137 tegen. Daarmee roept het Parlement de Europese Commissie op om met een concreet voorstel te komen voor een ‘Europees waardeninstrument’ dat organisaties steunt die opkomen voor de rechtsstaat en ‘democratische waarden’.
VVD, ChristenUnie hekelen fonds, D66 en CDA positief
Meer weten over Nederland en de EU? Lees het stuk van Jelte Wiersma: Rutte zoekt nieuwe Europese vrienden
Maar de Nederlandse coalitiepartijen staan lijnrecht tegenover elkaar, meldt De Telegraaf. Het CDA is volgens de ochtendkrant positief, omdat ‘juist in het midden van Europa landen onder druk staan’, aldus europarlementariër Jeroen Lenaers. Dit tot ergernis van de ChristenUnie en de VVD. Laatstgenoemde partij spreekt van een ‘enorm instrument’ waarvan het volgens Hans van Baalen de vraag is of dat wel nuttig is. In zijn ogen zijn ngo’s (non-gouvernementele organisaties) die door Brussel worden geholpen, al bij voorbaat ‘besmet’. Een dergelijk fonds leidt tot eenzijdige sponsoring van clubs met de ‘juiste opvattingen’, vreest de VVD’er: ‘Gaan we dan soms ook hulpclubs stimuleren die voor meer migratie zijn?’
Het is weinig verrassend dat D66 voorstander is van het plan, waarvoor in de huidige meerjarenbegroting van de EU (2014-2020) 1,3 miljard euro is ingeruimd. In Brussel zijn de meeste politici het erover eens dat het fonds vooral is bedoeld om ngo’s in Centraal-Europese landen als Polen en Hongarije te steunen. Vooral Hongarije ligt onder Brussels vuur, zeker na de recente verkiezingsoverwinning van premier Viktor Orbán, die zijn eigen land een ‘onliberale democratie’ noemt.
EU zoekt al langer naar manieren om Hongarije en Polen te berispen
Volgens Elsevier Weekblad
Syp Wynia: ‘Overwinning van Orbán is leerzaam én verontrustend voor Europa’
Vlak voor de Hongaarse verkiezingen van 8 april opperde D66-europarlementariër Sophie in ’t Veld dat Brusses wellicht moet overwegen Hongarije het stemrecht in de EU te ontnemen vanwege ondemocratische tendensen zoals het ontbreken van onafhankelijke rechtspraak, het negeren van EU-verdeelplannen voor de opvang van vluchtelingen en het in de kiem smoren van linkse of liberale ngo’s. ‘Autoritaire leiders als Orbán maken hun financiering onmogelijk, terwijl kritische stemmen broodnodig zijn in iedere democratie,’ herhaalt ze haar kritiek tegenover De Telegraaf. Vorige week deed ook GroenLinks-europarlementariër Judith Sargentini al haar beklag over Hongarije.
Een ander heikel punt voor de EU is de harde opstelling van Orbán tegenover George Soros, de miljardair van joods-Hongaarse komaf die met zijn Open Society Foundation veel geld investeert in de ‘liberale en democratische’ krachten binnen Europa. Volgens onder anderen Guy Verhofstadt, die de liberale ALDE-fractie in het Europarlement leidt, is Orbáns kritiek aan het adres van Soros ‘antisemitisch’. Verhofstadt vindt zelfs dat de Hongaarse ‘onliberale democratie’ niet in de EU thuishoort.
‘Stichting Soros verhuist van Boedapest naar Berlijn’
Orbán beweert dat Soros de oorspronkelijke bevolking van Hongarije wil vervangen door migranten. ‘We hebben een tegenstander die anders is dan wij,’ zei de Hongaarse premier over hem. ‘Hij werkt niet met open vizier, maar in het geniep. Hij is niet eerlijk, maar bedriegt, hij is niet nationaal, maar een kosmopoliet. Hij gelooft niet in werken, maar speculeert met geld. Hij heeft geen vaderland, omdat hij denkt dat de hele wereld van hem is.’ Critici als Verhofstadt vinden dat die taal vergelijkbaar is met antisemitische aantijgingen van de nazi’s in de jaren dertig.
Lees ook dit portret van Viktor Orbán, beschermengel van het christendom
Opmerkelijk nieuws bracht donderdag de Oostenrijkse krant Die Presse: Soros verlaat Hongarije en verplaatst zijn hoofdkantoor van Boedapest naar de Duitse hoofdstad Berlijn. Het staat niet vast dat die verhuizing een direct gevolg is van Orbáns felle mediacampagne tegen de miljardair, maar het heeft er wel alle schijn van. Zo wil Orbán een zogenoemde ‘Stop Soros’-wet aangenomen krijgen die het werk van ngo’s bemoeilijkt, onder meer via hoge belastingen op donaties uit het buitenland.
Lees ook: Europese Commissie wil om tafel met Albanië en Macedonië over toetreding