Al vijftien jaar wordt er moeite gedaan om de herkomstlanden van naoorlogse Nederlandse immigranten een plaats te geven in de Nederlandse geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Een enkele mythe komt daarbij goed van pas.
Er zaten ten tijde van de Tweede Wereldoorlog wel Marokkanen in het Franse leger, maar ze waren niet betrokken bij de verdediging of de bevrijding van Nederland. Toch worden jaarlijks Marokkanen herdacht, die in de oorlogsjaren in Nederland zouden zijn gesneuveld. Die herdenking is ingegeven door de behoefte om allochtonen – Marokkanen in het bijzonder – een plaats te geven in de Nederlandse herdenkingen van de Tweede Wereldoorlog.
Marokkaanse gastarbeider en Haags welzijnswerker was dé aanjager
Dé aanjager van de Marokkaanse betrokkenheid bij Nederland in de Tweede Wereldoorlog is een voormalige Marokkaanse gastarbeider en Haags welzijnswerker, Mohamed Achahboun. Die ontdekte in 1985 dat er Marokkanen begraven liggen op de Franse oorlogsbegraafplaats in het Zeeuwse Kapelle. Hij organiseerde voor Marokkaanse Nederlanders bustochten vanuit de Randstad naar de jaarlijkse herdenking in Kapelle, die daardoor gaandeweg steeds meer een Marokkaanse en steeds minder een Franse herdenking werd.
Lees het stuk van Syp Wynia over de herschrijving van de oorlogsgeschiedenis
Het was Achahboun erom te doen dat Marokkanen door de herdenking van ‘hun’ bijdrage aan de verdediging dan wel de bevrijding van Nederland met meer respect zouden worden bejegend: ‘Voor Nederlanders is de oorlog zo belangrijk – nu we samen een geschiedenis hebben, kan dat ons dichter bij elkaar brengen.’
In 2008 was Marokkaanse ambassadeur bij herdenking in Kapelle
De langdurige actie voor erkenning van de bijdrage van Marokkanen aan de verdediging dan wel de bevrijding van Nederland werd in 2008 bekroond met de officiële aanwezigheid van de Marokkaanse ambassadeur, het hijsen van de Marokkaanse vlag en het spelen van het Marokkaanse volkslied bij de jaarlijkse herdenking in Kapelle. In 2020, zo wordt gehoopt, wordt de 75-jarige herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Kapelle opgeluisterd door de Franse president en zowel de Nederlandse als de Marokkaanse koning.
Die herdenking berust echter, net als andere herdenkingen van de betrokkenheid van Marokkanen bij de Tweede Wereldoorlog in Nederland, op een misverstand. Er liggen in Kapelle wel enkele tientallen Marokkanen begraven die bij het begin van de oorlog in Franse dienst waren. Ze kwamen echter om bij de vlucht van het Franse leger naar Engeland in mei 1940 en spoelden net als vele anderen in de zomer van 1940 aan op de Nederlandse kusten. Een deel van hen werd later in Kapelle begraven.
Mythische verhaal van Marokkaanse bijdrage viel in goede aarde bij politici en historici
De afgelopen vijftien jaar viel het mythische verhaal van de Marokkaanse bijdrage aan de Nederlandse oorlogsgeschiedenis in goede aarde bij politici en historici, die met een aan de naoorlogse immigratie aangepaste geschiedschrijving de integratie wilden dienen en het perspectief van de herdenkingen van 4 en 5 mei wilden verbreden. Publicaties over de herkomstlanden (Marokko, Suriname, Antillen, Turkije) in oorlogstijd zouden daaraan moeten bijdragen.
Overigens waren er wel degelijk tienduizenden Marokkaanse huursoldaten in het Franse leger betrokken bij de verdediging van Frankrijk in 1940 en later de bevrijding van (vooral) Italië. In Nederland waren nooit Marokkaanse soldaten in Franse dienst actief.
Lees hier het volledige verhaal van Syp Wynia: Hoe welzijnswerk en wetenschap de allochtone bevrijder van Nederland ontdekten.