Coalitie presenteert ‘kneiterlinks’ akkoord: dit zijn de speerpunten

Donderdagochtend presenteerden de partijen GroenLinks, PvdA, D66 en SP het nieuwe Amsterdamse coalitieakkoord. Het akkoord, met de titel ‘Een nieuwe lente en een nieuw geluid’ moet de stad flink verduurzamen en sociale ongelijkheid tegengaan: daarvoor moeten vooral automobilisten, huiseigenaren en werkenden bloeden.

‘We moeten echt anders gaan denken over mobiliteit,’ zei Rutger Groot Wassink (GroenLinks) donderdagochtend in het Van Eesteren Museum in Amsterdam. Hij presenteerde er met coalitiepartners Marjolein Moorman (PvdA), Reinier van Dantzig (D66) en Laurens Ivens (SP) het akkoord.

Opvallend is dat GroenLinks, de grote winnaar van de gemeenteraadsverkiezingen in maart, samenwerkt met de enige partijen die allemaal zetels verloren. Alle andere partijen die zetels wonnen of stabiel bleven, zitten in de oppositie, zoals nieuwelingen DENK, Forum voor Democratie, ChristenUnie, Bij1, en oudgediende VVD.

Groot Wassink beloofde eerder een ‘kneiterlinks’ akkoord en donderdagochtend komt hij die belofte na. Grote speerpunten zijn een autoluwe stad en een verhoging van een flink aantal belastingen.

Auto’s moeten weg

Het nieuwe stadsbestuur wil het autogebruik in de stad flink beperken: vooral het stadshart moet zo veel mogelijk autovrij worden. Maar ook in woonwijken in de rest van de stad moet minder ruimte komen voor geparkeerde auto’s.

Stilstaande auto’s worden zo veel mogelijk geweerd uit de grachtengordel door de maximale parkeertarieven in de stad flink te verhogen, naar 7,50 euro per uur. Ook worden er 7.000 tot 10.000 parkeerplekken in de binnenstad opgeheven. Dat moet uiterlijk in 2025 zijn voltooid.

Als er nieuwe parkeergarages worden gebouwd, moeten die alleen dichtbij de A10 komen of buiten de ring. De gemeente moet bovendien de nadruk leggen op park and ride-voorzieningen.

Ook wil het bestuur dat er minder hard wordt gereden: de maximumsnelheid moet in ‘woonstraten’ zo veel mogelijk worden verlaagd tot 30 kilometer per uur, op de ring A10 wordt dat 80 kilometer per uur. Fietsers krijgen (nog) meer ruimte op de weg.

Uitgeprocedeerden krijgen 24-uursopvang

Wie het coalitieakkoord met open armen kan ontvangen, zijn uitgeprocedeerde asielzoekers: Amsterdam krijgt een opvanglocatie voor vijfhonderd ‘ongedocumenteerden’, die daar anderhalf jaar 24 uur per dag kunnen verblijven. Na die anderhalf jaar wordt het probleem overgeheveld naar de burgemeester, die dan moet besluiten wat er met de groep gebeurt.

Het gaat daarbij bijvoorbeeld om de beruchte groep krakende illegalen van We Are Here. Die moeten per 1 juni hun gekraakte panden in Amsterdam-Oost verlaten en hebben dus zicht op een nieuwe verblijfplek. De opvang moet ‘kleinschalig’ worden, ‘met respect voor privacy, de mogelijkheid om zelf te koken’ en ‘een zo laag mogelijk beveiligingsniveau’. Tijdens hun verblijf daar mogen illegalen niet worden opgepakt: daarover worden ‘afspraken’ gemaakt met de politie.

Tijdens de presentatie van het coalitieakkoord is de politiek leiders gevraagd naar de bemoeienis van de Tweede Kamer met die kwestie. De Kamer nam dinsdag immers een motie aan die oproept tot ingrijpen van het kabinet tegen de lankmoedige aanpak van de krakende illegalen in Amsterdam. Partijen in de Tweede Kamer zijn het zat dat Amsterdam het landelijke kraakverbod niet handhaaft en zichzelf daarmee boven de wet lijkt te plaatsen. ‘We moeten misschien in gesprek met Den Haag, maar laat het duidelijk zijn dat wij een aanpak voor Amsterdam neerleggen,’ aldus het repliek van wethouder Wonen Ivens (SP).

Meer huizen bouwen

De stad moet jaarlijks 7.500 huizen bijbouwen. Van de nieuwbouw moeten 2.500 huizen onder de sociale huur vallen. Ook moet het aantal middeldure huurwoningen tot 2025 groeien, van 27.200 tot 48.000. Voor die huizen moet een maximale huur gelden van 971 euro per maand.

Ook worden er nieuwe studentenwoningen bijgebouwd: in en om de stad moeten er de komende vier jaar 10.500 studentenwoningen bij komen en moeten leraren en verplegers vaker voorrang krijgen op een huis. Ook wordt beleggers de pas afgesneden: het college gaat een woonplicht invoeren. Wie een huis koopt, moet daar zelf in wonen.

Het verhuurplatform Airbnb wordt ook aangepakt: het verhuren van een huis mag niet langer dan 30 dagen per jaar en in drukke wijken wordt een algeheel verbod overwogen.

Meer geld naar uitkeringen, verhogingen van belastingen

Goed nieuws voor mensen met een uitkering: Amsterdammers die in de bijstand zitten hoeven geen verplichte tegenprestatie te leveren en mogen daarnaast bijverdienen zonder dat ze worden gekort op hun uitkering.

Burgers die minder dan 130 procent van het sociaal minimum verdienen, kunnen daarnaast aanspraak maken op armoedegelden. Dat was eerder 120 procent. Voor ambtenaren in de hoofdstad wordt er geëxperimenteerd met een zesurige werkdag.

Huiseigenaren moeten daarentegen meer belasting gaan betalen: het ozb-tarief gaat eenmalig met 2 procent omhoog in 2019, daarna stijgt het jaarlijks mee met de inflatie. De jaarlijkse afvalstoffenheffing stijgt ook, omdat de kwijtschelding voor minima daaruit moet worden betaald.

Ook toeristen en ondernemers moeten meer gaan betalen. Van alle taksen wordt de toeristenbelasting het meest verhoogd. Voor ondernemers geldt dat de reclamebelasting opnieuw wordt ingevoerd en de leges voor gemeentelijke diensten en vergunningen omhooggaan.

Erfpachters kunnen een klein voordeel tegemoet zien: wie voor 2020 overstapt naar het nieuwe erfpachtstelsel, krijgt eenmalig een extra korting van 10 procent boven op de bestaande voordeelregelingen.

Gasverbod tien jaar eerder

Het stadsbestuur wil dat Amsterdam niet in 2050, maar al in 2040 aardgasvrij is. Dat is tien jaar eerder dan de rest van Nederland. Groot Wassink wil dat de hoofdstad op dat gebied een voorloper is voor Nederland – ‘en misschien wel voor heel Europa’. De coalitie richt een fonds met 150 miljoen euro op om dit te betalen. De kolenopslag moet per 2030 al verdwijnen uit de haven van Amsterdam.

De komende jaren moeten de eerste drie wijken al volledig van het gas af. Daarbij is afgesproken dat de woonlasten voor minima en middeninkomens niet mogen stijgen vanwege de energietransitie.

Ook wordt een nieuw meldpunt opgericht waarbij regels kunnen worden gerapporteerd die ‘vergroening van de stad in de weg staan’.

Tot slot moet ook de groei van Schiphol worden ingeperkt. De discussie komt echter pas 2023 aan de orde, wanneer de herindeling van het luchtruim is voltrokken. Het huidige bestuur staat het de luchthaven dan alleen toe te groeien als Schiphol ‘plannen ontwikkelt en investeert om de meest duurzame hub-luchthaven van Europa te worden zonder extra geluidshinder’.

Femke Halsema als burgemeester van Amsterdam: een goed idee? Gerry van der List vindt van wel