Hij gruwt van referenda en vanuit zijn partij klonk de roep om opheffing van de Eerste Kamer. Maar nota bene een staatscommissie onder leiding van een VVD’er, Johan Remkes, vindt dat de Eerste Kamer juist versterkt moet worden en dat er een bindend referendum moet komen.
‘Dat is een conceptadvies en daarover ga ik niets zeggen,’ zei premier Mark Rutte (VVD) na afloop van de ministerraad. Hij kon de kwestie pareren omdat het advies van Remkes c.s. inderdaad een tussenstand is van een rapport dat eind 2018 zal verschijnen.
Dat Rutte zelfs het antwoord dat hij niets zou zeggen van papier las, was wel opvallend. Het illustreert dat hij ervoor waakt om in een gevoelige kwestie in de fout te gaan.
Vlekkeloze opsomming
Zelfs de kwaliteiten van Thom de Graaf (D66), die door de ministerraad werd benoemd tot vicepresident van de Raad van State, was een vlekkeloze opsomming van diens cv met een positief commentaar over diens ervaringen, onder andere met het staatsrecht. Van papier uiteraard.
De premier reageerde enigszins geprikkeld over vragen over de benoeming van een politicus als baas van het belangrijkste adviesorgaan van de regering. Rutte: ‘Ik weet dat sommige partijen het liefst zouden zien dat niemand meer benoemd zou worden. Maar dan krijg je steeds meer vacatures die niet vervuld zijn.’
Gerucht over afspraken
Over het gerucht dat D66-leider Alexander Pechtold in de kabinetsformatie had gepeild of er bezwaren waren tegen de kandidatuur van De Graaf voor de Raad van State, zei Rutte: ‘Er zijn in de formatie geen afspraken gemaakt over de vervulling van het vicepresidentschap van de Raad van State.’
Of er dan toch niet gepolst was? ‘Er gaan tal van geruchten in formaties en daar ga ik nooit op in.’ Hij voegde eraan toe dat ‘het groepje mensen dat in aanmerking komt voor deze bijzonder ingewikkelde functie heel klein is.’
Achterkamertjespolitiek voorkomen?
Op de vraag of de benoemingswijze niet moet veranderen om van het geklaag over achterkamertjespolitiek af te zijn, zei Rutte: ‘Dan zou je een soort verkiezingen krijgen voor de vicepresident van de Raad van State. Ik zou er niet voor zijn. Volgens mij gaat het goed zo. Het kabinet benoemt in nauwe samenspraak met de Raad van State.’
Beter in element over migratiecrisis
Rutte was pratend over de Europese migratiecrisis beter in zijn element. Daar weet hij sinds hij in 2015 zelf als crisismanager optrad veel van. Hoewel de premier bezorgd is om de positie van bondskanselier Angela Merkel wier regering wankelt als gevolg van onenigheid over de immigratiekoers, ziet Rutte er ook voordelen in.
De politieke druk in Duitsland kan volgens hem, net als de kwestie rond de Aquarius, leiden tot het lostrekken van een Europese kwestie die al zo lang vastzit. Rutte treft zondag in Brussel collega-regeringsleiders om de migratietop van 28 en 29 juni voor te bereiden.
Hij hoopt op een aanpak à la de Turkije-deal om migranten uit Afrika tegen te houden. Bedoeling is dat de Unie ‘een robuust systeem’ heeft op het moment dat de migratie richting Europa weer gaat oplopen.
Niet optimistisch
Gevraagd hoe hij het oplopen van de politieke druk meet, zei Rutte: ‘Fingerspitzengefühl, ervaring.’ Maar ondanks de oplopende politieke druk is hij nniet optimistisch over een snel akkoord in de Europese Unie. Maar hij vindt het zijn taak om er alles aan te doen om tot afspraken te komen. ‘Omdat we geen herhaling willen van wat er gebeurde in 2015 en 2016,’ zei Rutte verwijzend naar de migratiecrisis destijds.
Lees het commentaar van René van Rijckevorsel over Italië en de migratiecrisis
Rutte wilde geen namen noemen van landen waarmee de Europese Unie afspraken kan maken. ‘Als je een oplossing wilt vinden kun je tevoren beter geen namen noemen.’ Hij zei wel dat nieuwe deals geld gaan kosten. ‘En we zullen landen moeten helpen om migranten terug te krijgen naar waar ze vandaan komen en dat de migranten daar fatsoenlijk worden opgevangen. En misschien dat sommige migranten in aanmerking komen voor huisvesting in Europa.’
Geen snellere toetreding Albanië
Rutte kan zich voorstellen dat landen die meewerken betere toegang tot de Europese markt willen krijgen. Hij is erop tegen om kandidaat-lidstaat Albanië eerder tot de Unie te laten toetreden in ruil voor medewerking aan een migratiedeal.