Rutte wist toch van deal Shell en Belastingdienst

Premier Mark Rutte (VVD) wist wel degelijk van deals die de Belastingdienst heeft gesloten met Shell over dividendbelasting. En dat terwijl Rutte vorige week dinsdag nog had beweerd dat hij daar niet van op de hoogte was. Oppositieleiders, die verontwaardigd reageerden op een afspraak tussen Shell en de fiscus, zijn kritisch op de premier.

‘Naar aanleiding van het vragenuur heb ik naslag laten doen,’ schrijft Rutte dinsdag in een brief aan de Kamer. ‘Daarbij is gisteravond bij het ministerie van Financiën een aan mij gericht stuk uit 2014 aangetroffen waarin wordt ingegaan op de structuur van een bepaalde onderneming.’

In het betreffende stuk staat een ‘door de Belastingdienst vooraf gegeven zekerheid over de fiscale gevolgen van een bepaalde vennootschapsstructuur’, aldus Rutte, die toegeeft ‘voorbarig’ te zijn geweest in zijn antwoord aan Lodewijk Asscher (PvdA), die hem om uitleg had gevraagd.

Asscher reageert op Twitter spottend op de ontboezeming van Rutte. Waar die ‘voorbarig’ schreef, bedoelde hij ‘onjuist, verkeerd’, aldus de PvdA-leider. Ook SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen, die het eerder had over een ‘stinkende deal met Shell’, is kritisch. ‘Wat een gênante vertoning.’

Trouw onthulde deal tussen Shell en Belastingdienst uit 2005

De Belastingdienst sloot in 2005 een deal met Shell, met de afspraak dat Britse aandeelhouders van het olie- en gasbedrijf geen dividendbelasting hoeven te betalen, schreef dagblad Trouw vorige week zaterdag. Daardoor zou de Nederlandse staat miljarden euro’s aan belasting zijn misgelopen. Oppositieleiders zijn boos, maar volgens Shell is de berichtgeving ‘tendentieus’ en zijn er geen fiscale wetten overtreden.

Volgens Trouw, die een reconstructie schetste van de totstandkoming van de overeenkomst tussen de fiscus en Shell, heeft het gas- en olieconcern ‘jarenlang waarschijnlijk ten onrechte geen dividendbelasting afgedragen over een groot deel van zijn aandelen’.

‘Britse aandeelhouders kregen dividend uitgekeerd via trust op Jersey’

Via een trust op het Britse Kanaaleiland Jersey, dat bekendstaat als een belastingparadijs, zou Shell een Britse dochtermaatschappij winst hebben laten uitkeren. Daardoor zou het bedrijf de dividendbelasting sinds 2005 hebben ontweken voor de aandeelhouders. Volgens berekeningen van Stichting onderzoek multinationale ondernemingen (Somo) zou het in totaal gaan om ruim 7 miljard euro aan misgelopen belastinginkomsten.

Aandeelhouders uit het buitenland hoeven geen dividendbelasting te betalen als ze zogenoemde B-aandelen kopen, waarvan het dividend in dit geval via Jersey zou zijn uitgekeerd. De Belastingdienst bevestigt dat ‘in zijn algemeenheid geldt dat op dividenduitkeringen die worden gedaan door Engelse vennootschappen geen dividendbelasting kan worden ingehouden,’ maar wilde verder niet inhoudelijk op de kwestie reageren.

‘Stomverbaasde’ President-directeur Shell: ‘Tendentieus’

Op de officiële website reageert Shell op de berichtgeving. ‘Ik ben stomverbaasd over hoe we in Trouw worden neergezet,’ aldus Marjan van Loon, president-directeur van Shell Nederland. ‘Dit is tendentieus. Het feit dat ons hoofdkantoor in Nederland zit en we een structuur met A- en B-aandelen hebben is juist heel goed geweest voor de Nederlandse schatkist.’

De constructie met A- en B-aandelen, waarbij over laatstgenoemde categorie geen dividendbelasting hoeft te worden betaald, is in 2004 opgezet toen Shell moest kiezen tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk voor de vestiging van het nieuwe hoofdkantoor. Dit vanwege een fusie tussen de N.V. Koninklijke Nederlandse Petroleum Maatschappij en The Shell Transport and Trading Company. Omdat het Verenigd Koninkrijk geen dividendbelasting heeft en Nederland wel, was het werken met B-aandelen voor de Britse aandeelhouders noodzakelijk om het hoofdkantoor naar Den Haag te kunnen verhuizen, aldus Shell.

Ook de Belastingdienst zou zich hebben laten overtuigen door dat argument, omdat die de vestiging van Shell in Den Haag als een belangrijke impuls zag voor de Nederlandse economie. Maar volgens hoogleraar belastingrecht Jan van de Streek had de fiscus zich niet door zulke belangen mogen laten leiden. Toch hield hij nog een slag om de arm: ‘Het is de vraag of de Belastingdienst die afspraak binnen de regels had mogen maken. Er is zeker ruimte gezocht, en misschien is er wel een grens overgegaan.’

Oppositie boos, GroenLinks wil parlementaire enquête

De oppositie reageerde boos op de onthullingen. ‘Rond het hele dossier van de dividendbelasting hangt de geur van vriendjespolitiek,’ aldus GroenLinks-leider Jesse Klaver. Zijn partij pleitte voor een parlementaire enquête, zodat de Tweede en Eerste Kamer de benodigde informatie boven tafel kunnen krijgen. Vorige week zaterdag schreef Klaver een brief aan Kamervoorzitter Khadija Arib (PvdA), waarin hij aankondigt steun te vragen aan de fractievoorzitters van de andere partijen. Voor een parlementaire enquête is een meerderheid in de Tweede Kamer nodig.

Marijnissen (SP): ‘Rutte is loopjongen van het grootkapitaal’

‘Is de wet overtreden?’ schreef Klaver op Twitter. ‘En heeft de politiek daaraan meegewerkt? Dat moeten we achterhalen.’ Ook Lilian Marijnissen was woest. Ze noemde premier Rutte ‘de loopjongen van het grootkapitaal’, en volgens haar ‘heeft hij snel wat uit te leggen’. Ook spreekt ze van een ‘stinkende deal’ tussen Shell en de Belastingdienst. Beide partijen willen dat de staat ruim 7 miljard euro die Shell-aandeelhouders aan dividendbelasting zouden hebben ontweken, alsnog moet innen.

PVV-leider Geert Wilders was eveneens verontwaardigd: ‘Rutte spekt zijn vriendjes bij Shell opnieuw met miljarden terwijl de gewone Nederlander belastingverhoging na belastingverhoging voor zijn kiezen krijgt.’

Kamerleden CDA, ChristenUnie, VVD en D66 vragen Snel om uitleg

Ook Kamerleden van de vier coalitiepartijen vroegen het kabinet om uitleg. Eppo Bruins (ChristenUnie), Pieter Omtzigt (CDA), Steven van Weyenberg (D66) en Helma Lodders (VVD) vragen staatssecretaris van Financiën Menno Snel (D66) om een overzicht van zogeheten rulings, zoals de afspraken met de Belastingdienst worden genoemd, over de laatste vijftien jaar.

Zij wilden duidelijkheid over hoeveel van zulke rulings te maken hebben met dividendbelasting en vragen Snel of die wel allemaal voldeden aan de wet- en regelgeving. Vrijdag kwam Snel met een reactie in Kamerbrief, maar die gaf daarin weinig antwoorden. In eerdere brieven heeft hij de vragen over de dividendbelasting al ‘zo goed mogelijk’ beantwoord, aldus de staatssecretaris.

Kabinet wil af van dividendbelasting, hield memo’s geheim

Het kabinet wil de dividendbelasting afschaffen. Dit ondanks bezwaren van ambtenaren van het ministerie van Financiën, die waren vastgelegd in geheimgehouden memo’s van april vorig jaar.

Het kabinet gaf die documenten twee maanden geleden onder druk vrij, waarna de Tweede Kamer in een ellenlang debat Rutte en staatssecretaris van Economische Zaken Eric Wiebes (VVD) om uitleg vroeg. Het kabinet overleefde een motie van afkeuring – 67 stemmen vóór, 76 stemmen tegen – die was ingediend door vrijwel de gehele oppositie, behalve de SGP.

Lees ook het commentaar van Jean Dohmen: Feiten deden er niet toe bij dividendbelasting