Een overzicht van de eindexamenfraude tot nu toe

Leerlingen die met het correctieformulier bij de hand hun antwoorden mogen aanpassen, leerlingen die na een soap eerst wel en dan toch niet zijn geslaagd en een fractievoorzitter in de Eerste Kamer die de wind van voren krijgt. Elsevier Weekblad reconstrueert de schandalen van het eindexamenjaar 2018.

1. VMBO Maastricht

‘De examens van 354 vmbo-leerlingen in Maastricht zijn afgekeurd,’ lezen de nieuwskoppen op 22 juni. De reden? Hun scholen hebben ‘ernstige’ fouten gemaakt, zo schreef Onderwijsminister Arie Slob in een brief aan de Tweede Kamer. De gedupeerde leerlingen van het Sint-Maartenscollege en het Porta Mosana College moeten hun examen waarschijnlijk geheel of gedeeltelijk overdoen, vreest de minister. De scholen vallen onder de organisatie VMBO Maastricht.

De leerlingen blijken achterstanden bij de schoolexamens te hebben opgelopen en hadden daarom niet mogen deelnemen aan het centraal schriftelijk eindexamen. Dat gebeurde toch, en veel leerlingen gingen er intussen vanuit dat ze geslaagd waren.

De zaak komt aan het licht door een klokkenluider die naar de inspectie stapte, schreef Slob. Die deed onderzoek op de scholen en constateerde dat het niet bij één leerling, maar bij allemaal misging.

Het VMBO Maastricht heeft ‘onverantwoord gehandeld’, stelt Slob. Dat levert een ‘ontzettende teleurstelling op voor alle leerlingen die erop rekenden volgende week hun diploma-uitreiking te hebben’. Wat volgt is een storm van kritiek van woedende ouders en leerlingen. Bij een bijeenkomst lopen de gemoederen hoog op. Er wordt een advocaat in de arm genomen.

Artikel gaat verder onder de video:

Op zaterdag 23 juni doet het schoolbestuur een dringende oproep aan Slob en vraagt hem zijn besluit terug te draaien.

‘Het is het ergste wat leerlingen en een school kan overkomen en ik begrijp dat de Inspectie haar werk moet doen, maar dit gaat wel heel ver. Dit besluit is niet in het belang van de kinderen. Bestraf ons, niet de leerlingen,’ zegt André Postema, de voorzitter van het College van Bestuur van het Limburgs Voortgezet Onderwijs waaronder de twee scholen vallen in een reactie.

Het bestuur vraagt de minister zijn discretionaire bevoegdheid – waarbij hij naar eigen inzicht kan handelen –  aan te wenden en de uitslagen van het centraal examen gewoon te handhaven.

Dat voorstel krijgt veel bijval en zelfs dagblad De Limburger schaart zich achter de scholieren. Op 25 juni opent de krant met ‘Geef ze hun diploma’ met daaronder een brief van de hoofdredactie. Op diezelfde dag worden twee leden van het College van Bestuur en de Raad van Toezicht van de Stichting Limburgs Voortgezet Onderwijs (LVO) ontslagen. De vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs, de VO-raad, kondigt aan dat het een onafhankelijk onderzoek gaat doen naar de kwaliteit van schoolexamens.

Woensdag 25 juni komt er eindelijk goed nieuws voor de leerlingen en besluit Slob inderdaad de cijfers van het centraal examen te handhaven. Leerlingen krijgen zo tot 1 januari 2019 de tijd om schoolexamens en achterstanden in te halen. Daardoor kunnen ze de komende maanden alsnog hun diploma behalen.

2. De rol van PvdA-fractievoorzitter in de Eerste Kamer André Postema

Het schandaal heeft grote gevolgen voor PvdA-fractievoorzitter in de Eerste Kamer André Postema. Naast senator is Postema koepelvoorzitter van het College van Bestuur van het Limburgs Voortgezet Onderwijs (LVO), waaronder VMBO Maastricht valt. Hij komt flink onder vuur te liggen door de examenfraude. Zijn eigen partij zou druk op Postema uitoefenen om zowel dit voorzitterschap als zijn lidmaatschap van de Eerste Kamer op te geven.

3. Meer vmbo-scholen in de fout

VMBO Maastricht is niet de enige school waar het misliep. Uit berichtgeving van de NOS blijkt dat op twintig scholen vmbo-leerlingen meededen aan het centraal examen, terwijl ze volgens de regels bij voorbaat al gezakt waren. Ten minste dertig leerlingen bleken namelijk een te laag cijfer voor een keuzevak te hebben gehaald. Ook voor deze scholen heeft Slob zijn bevoegdheid gebruikt om de leerlingen een herexamen voor dat keuzevak te laten doen, nadat ze het centraal examen al hadden gemaakt.

‘Dit is een uiterst ongelukkige situatie waarvan leerlingen onnodig de dupe zijn geworden,’ schreef een woordvoerder van het ministerie van Onderwijs.

4. Rijswijks Lyceum

Ook bij het Rijswijks Lyceum hebben vier docenten zich schuldig gemaakt aan examenfraude. Ze hebben na afloop van het herexamen in totaal zeven leerlingen van de school in Rijswijk (Zuid-Holland) de gelegenheid geboden het gemaakte examenwerk op onderdelen te verbeteren. Dat meldt het bestuur van de school, de Stichting VO Haaglanden.

De docenten zijn afgelopen vrijdag per direct uit hun functie gezet. Zij worden ontslagen. Er zal ook aangifte worden gedaan. De herexamens van de betrokken leerlingen zijn ongeldig verklaard. Ze kunnen in augustus hun herexamen opnieuw doen.

De vier leraren hebben het gesjoemel met de herexamens toegegeven. Ze deden dit volgens het bestuur ‘ten behoeve van de school en de leerlingen’.

5. Vreewijk Lyceum

Op het Vreewijk Lyceum in Rotterdam was het ook raak: daar zakten tientallen leerlingen voor hun eindexamens. Net als bij het VMBO Maastricht speelt hier het vermoeden dat ze door de school niet goed voorbereid zijn. De gezakte leerlingen moeten het jaar overdoen.

Daarnaast moeten alle leerlingen uit 5-vwo en die van het inpandige Zuider Gymnasium de laatste wiskundetoets opnieuw maken. Het officiële schoolexamen Wiskunde B zou zijn gestolen door een leerling van het Vreewijk Lyceum en zijn verspreid onder een grotere groep scholieren. De fraude kwam volgens leerlingen aan het licht toen vijfdeklassers opeens opvallend hoge cijfers haalden voor het schoolexamen. Dat meldt het AD dinsdag.

Omdat niet duidelijk is wie wél het gestolen examen heeft kunnen inzien en wie niet, moet iedereen de toets opnieuw maken.

Klik hier om alle scholen te vergelijken: vmbo, havo en vwo