Politici boos om censuur bij hogeschool over Aramese genocide

Politici van diverse partijen zijn verontwaardigd over censuur op de Hogeschool Saxion in Enschede. Die voorkwam de publicatie van een documentaire door een studente over de Aramese genocide (1915-1920), de volkerenmoord op honderdduizenden Arameeërs ten tijde van het Ottomaanse Rijk. VVD en CDA hebben de minister van Onderwijs Kamervragen gesteld.

Zaterdag sprak De Telegraaf Saxion-studente Shayno Numansen, die afreisde naar Zuidoost-Turkije om een documentaire te maken over de Aramese genocide. Numansen – die zelf een Aramese moeder heeft en wiens opa de volkerenmoord in Turkije overleefde – vertelt tegen de krant dat er bij de hogeschool veel weerstand was tegen de documentaire, nota bene een opdracht van Saxion. Het bestuur weigerde volgens haar zelfs de documentaire van de studente Media, informatie en communicatie extern te publiceren.

‘Saxion was bang voor dreiging Turkse gemeenschap en DENK’

Dat was ‘vanwege vermeende dreiging vanuit de Turkse gemeenschap in Twente en de politieke partij DENK,’ aldus Numansen: ‘Ik vind het heel kwalijk dat ik mijn verhaal, zelfs in een vrij land als Nederland, kennelijk niet kan vertellen’. Saxion zelf ‘herkent zich niet in het geschetste beeld’, schrijft de hogeschool in een verklaring op zijn website.

Hoewel er wel een artikel over de afstudeeropdracht van Numansen op het interne digitale medium ‘MijnSaxion’ is verschenen, heeft de hoofdredactie van het openbare hogeschoolmagazine Saxion besloten een interview met haar niet te plaatsen. Daarbij speelden volgens de hogeschool twee overwegingen een rol: de documentaire werd, in tegenstelling tot wat de bedoeling was, niet meer op de EO uitgezonden, en ‘de veiligheid van de studente in een periode van ophef en discussie over de erkenning van de Aramese genocide in Nederland’.

Vermoedelijk doelt de hogeschool met laatstgenoemde term op de Armeense genocide, die dit voorjaar inderdaad onderwerp van discussie was in de Nederlandse politiek. Na een stemming besloot de Tweede Kamer die – tot onvrede van de partij DENK – officieel te erkennen, maar het kabinet weigerde dat. Dat blijft spreken van ‘de kwestie van de Armeense genocide’.

VVD stelt minister van Onderwijs Kamervragen

Hoe het ook zij, veel politici van allerlei partijen reageren ontzet op de ‘censuur’ van Saxion, dat schrijft dat ‘publicatie in de eerste maanden van 2018 mogelijk zou kunnen leiden tot o.a. (heftige) reacties op social media’. VVD-Kamerlid Judith Tielen wil van minister van Onderwijs Ingrid van Engelshoven (D66) weten of  ze Saxion ter verantwoording gaat roepen. ‘Dit is precies wat we niet willen zien op onze scholen: conflicten importeren en dan ook nog een kant kiezen,’ zegt ze tegen De Telegraaf.

GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil – die in februari samen met andere Turks-Nederlandse Kamerleden als ‘verrader’ werd betiteld op een Turkse pro-Erdoganwebsite omdat hij vóór erkenning van de Armeense genocide had gestemd – haalt dat citaat aan op Twitter. ‘Een hogeschool/universiteit hoort in dat soort situaties pal voor de vrijheid van meningsuiting van studenten te staan en de nodige steun te geven.’

https://twitter.com/ZihniOzdil/status/1015573001096585216

CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt doet via Twitter een beroep op de Koninklijke Nederlandse Akademie voor de Wetenschappen (KNAW), die twee jaar terug nog alarm sloeg over de academische vrijheid in Turkije. Daar reageerde de regering onder leiding van president Recep Tayyip Erdogan fel op de couppoging, door duizenden critici – onder wie ook academici – te vervolgen. Omtzigt hoopt dat de KNAW ook kritiek uit op de censuur door Saxion.

Omtzigt en Harry van der Molen, Kamerleden voor het CDA, stellen de minister ook Kamervragen. Zij leggen onder meer een link met de wetenschappers Nicolaas Copernicus (1473-1543) en Galileo Galilei (1564-1642), die hun omstreden publicaties wel in Nederland konden uitgeven, en niet elders, ‘bijvoorbeeld in Rome’. De CDA’ers zien graag dat Van Engelshoven ook voor de Saxion-student in de bres springt en de academische vrijheid en de vrijheid van meningsuiting garandeert.

CDA’ers: ‘Genocide internationaal breed erkend, tenminste buiten Turkije’

De Aramese genocide – volgens het CDA-tweetal ‘zowel academisch als politiek breed erkend is, zodat de omschrijving genocide niet omstreden is, tenminste buiten Turkije’ – had plaats in dezelfde periode en context als de Armeense genocide.

Vanaf 1915, ten tijde van het Ottomaanse Rijk, zijn honderdduizenden tot anderhalf miljoen Armeniërs vermoord. De Turkse regering vindt dat er sprake was van een oorlogssituatie en dat Armeniërs een gevaar vormden omdat ze met de Russische vijand zouden samenspannen. De Turkse regering ontkent dan ook dat er sprake was van een geplande volkerenmoord en reageert steevast furieus wanneer landen overgaan tot erkenning daarvan.

https://twitter.com/ANanninga/status/1015522100059295744

Ook fractievoorzitter Annabel Nanninga van Forum voor Democratie in Amsterdam doet een duit in het zakje. ‘Stuitend, echt stuitend,’ noemt zij het tegenhouden van de documentaire door Saxion. Ze roept de publieke omroep op het videomateriaal dat studente Numansen maakte alsnog uit te zenden. ‘Als de @NPO1 een knip voor de neus waard is: aankopen en uitzenden!’