De dringende vermaning om bij brand in een hoog gebouw géén lift te gebruiken, staat ter discussie. Uit onderzoek van de brandweeracademie blijkt dat vooral ouderen omkomen bij brand, omdat ze slecht ter been zijn en niet snel genoeg de trap naar beneden kunnen nemen.
Minister van Binnenlandse Zaken en Wonen Kajsa Ollongren (D66) liet onderzoek doen naar de risico’s van liftgebruik bij brand. De helft van de dodelijke slachtoffers is zestig jaar of ouder.
Naarmate gebouwen hoger worden en de bevolking vergrijst, verliest het verbod op liftgebruik bij brand zijn actualiteit.
Mensen met rollator konden geen kant op
Bij een brand in het seniorencomplex Notenhout in Nijmegen verloren in 2015 vijf bejaarden het leven. Deskundigen onderzochten naderhand de evacuatie. De liften bleven werkzaam, maar gebruik ervan was verboden en de bewoners hielden zich daaraan. Mensen met een rollator konden geen kant op.
Anderen stonden braaf te wachten tot er plaats was op de trap, waar mensen in traag tempo naar beneden probeerden te komen. Toen de brandweer arriveerde, werd besloten bewoners per lift te evacueren. Voor vijf personen kwam de hulp te laat. Tientallen anderen raakten gewond.
Honderden overleefden 9/11 door liftverbod te negeren
Bij de 9/11-aanslagen op de Twin Towers van New York in 2001 gebeurde hetzelfde. Er ontstond een grote brand en mensen kwamen vast te zitten, want liftgebruik was verboden. Enkele honderden mensen negeerden het verbod, bereikten de begane grond en konden zich in veiligheid brengen.
Het gebruik van een lift bij brand wordt van oudsher verboden, omdat de rookontwikkeling in een relatief kleine schacht direct fataal kan zijn. Bovendien kan de stroom uitvallen, waardoor mensen als ratten in de val komen te zitten.
Dat laatste is in moderne hoogbouw meestal niet aan de orde. De liften zijn aangesloten op een afzonderlijke stroomgroep, die soms ook is aangesloten op een noodaccu.
Onderzoek naar geluidsterkte rookmelders
Minister Ollongren antwoordde dit voorjaar op schriftelijke vragen van PVV-Kamerlid Alexander Kops dat ze extra zal letten op brandveiligheid nu ouderen door de overheid worden gestimuleerd zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. De minister maakte melding van onderzoek naar de werking van zelfsluitende deuren bij brand, naar de geluidsterkte en frequentie van rookmelders en naar de mogelijkheid voor ouderen om in geval van brand de lift te kunnen gebruiken.
Dat laatste onderzoek wordt in november op een deskundigencongres besproken. Tegenover de specialisten die zeggen dat de trap de beste vluchtweg biedt alleen voor mensen die goed ter been zijn, staan de deskundigen die menen dat je mensen niet in verwarring moet brengen en dus moet vasthouden aan de aanwijzing ‘Niet gebruiken bij brand!’ bij elke lift.