Halsema wil burqa-verbod niet handhaven, krijgt kritiek én steun

De gemeente Amsterdam gaat het burqa-verbod niet handhaven, zei burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) afgelopen vrijdag. Dit omdat ze vindt dat de politie wel belangrijkere dingen te doen heeft en het verbod op gezichtsbedekkende kleren bovendien niet bij de stad vindt passen. Die opvatting leidt tot veel kritiek, maar Halsema krijgt ook steun in eigen stad en in andere grote steden.

‘Laat ik één ding zeggen: de overheid is aan het praten over een burqa-verbod,’ zei Halsema vrijdagavond op een bijeenkomst met buurtbewoners in de Amsterdamse wijk Slotervaart. ‘Amsterdam gaat daar geen gevolg aan geven.’ Ze wil bijvoorbeeld niet dat agenten vrouwen uit de tram verwijderen als ze een gezichtsbedekkend gewaad dragen. ‘Ik vind het burqa-verbod zó niet bij onze stad passen,’ lichtte ze later toe voor de camera van de lokale zender AT5.

Halsema erkende dat gemeenten zich in principe hebben te houden aan landelijke wetten, ‘maar je mag wel beslissen waar je prioriteit aan geeft in de handhaving en waaraan niet’. Omdat de hoofdstad volgens de burgemeester slechts de beschikking heeft over ‘schaarse handhaving en schaarse inzet van de politie’ is bestraffen van mensen die een burqa dragen voor haar geen topprioriteit. ‘En daarbij denk ik ook dat, gemeten naar de omvang van het probleem, de wet een beetje erg groot en zwaar is, zullen we maar zeggen.’

In gesprek met AT5 nam Halsema alvast een voorschot op de kritiek die zou losbarsten over haar uitspraken. ‘Heel veel mensen zijn het er vast weer mee oneens. En dat hoor ik dan wel.’ Kritiek bleek er al snel genoeg. ‘WEER denkt men in Amsterdam wetten die voor iedereen in Nederland gelden, openlijk te moeten negeren,’ twitterde vrijdag de lokale Forum voor Democratie-lijsttrekker Annabel Nanninga, die vermoedelijk verwees naar het kraakverbod, dat in de hoofdstad evenmin al te strikt wordt gehandhaafd.

Nanninga: Handhaven verbod bezorgt politie weinig extra werk

Volgens Nanninga is het bovendien niet waar dat de politie veel extra tijd kwijt is aan handhaving van het verbod. ‘Politie is helemaal niet nodig. Vergelijk het met rokend een tram of ziekenhuis betreden, dat is verboden dus zegt het personeel er iets van en je vertrekt. Politie komt pas als de persoon heibel schopt,’ schrijft ze op Twitter.

Ook de Amsterdamse VVD is tegen: volgens raadslid Marianne Poot is niet het verbieden, maar juist het dragen van burqa’s in de openbare ruimte iets wat niet bij de hoofdstad past. ‘Als iets ingaat tegen het wezen van Amsterdam is het onvrijheid.’ Diederik Boomsma van het CDA is het met Halsema eens dat het niet goed is om burqa-dragers ‘uit de tram te sleuren’, maar vindt het wel vreemd dat de burgemeester al bij voorbaat zegt een landelijk verbod te willen ondermijnen. ‘Ik vind het bovendien vreemd dat linkse partijen nota bene de burqa als vrijheidssymbool denken te moeten ophemelen,’ zei Boomsma tegen AT5.

Meerderheid Amsterdamse gemeenteraad steunt Halsema

Steun is er in Amsterdam ook: een meerderheid van de gemeenteraad is het met Halsema eens. Zo vindt SP-leider Erik Flentge dat handhavers harder nodig zijn voor ‘aanpak verloedering van buurten of woonfraude’, en menen Sofyan Mbarki (PvdA) en Sylvana Simons (BIJ1) dat het weren van een burqa de vrijheid van kledingkeuze schendt. ‘Het burqa-verbod druist in tegen universele mensenrechten. In een stad als Amsterdam is het recht om er een te dragen even groot als het recht er geen te dragen. Ik ben ontzettend blij dat onze burgemeester die mening deelt,’ liet Simons AT5 weten. Raadslid Reinier van Dantzig (D66) denkt dat de burqa vaak wordt gebruikt ‘om vrouwen te onderdrukken’, maar dat ‘investeren in de emancipatie van deze vrouwen’ nuttiger is dan het naleven van een verbod op de gewaden.

Zondag reageerde ook het kabinet, bij monde van staatssecretaris van Defensie Barbara Visser (VVD). ‘Niemand staat boven de wet, ook niet de burgemeester van Amsterdam,’ zei ze in het televisieprogramma WNL Op Zondag. ‘Dus zij zal ook de wet moeten handhaven.’ Volgens Visser is het verbod een kwestie van veiligheid, bijvoorbeeld ‘als je voor de klas staat, of naar het gemeenteloket gaat, of in het openbaar vervoer zit, dat we gewoon zien: wie zit er?’ Op de vraag of de rijksoverheid het verbod gaat afdwingen, antwoordde Visser niet direct, maar ze zei wel, doelend op Halsema: ‘Zij zal het ook gewoon moeten doen.’

Visser, Dijkhoff (VVD) en Wilders (PVV) hekelen Halsema

Vissers partijgenoot en fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zei een dag eerder, tijdens het VVD-festival in Den Bosch, al tegenover RTL Nieuws dat Amsterdam ‘geen status aparte’ geniet. ‘Net als in de rest van Nederland gelden de wetten van Nederland.’ Tweede Kamerlid Bente Becker (VVD) kondigt op Twitter aan Kamervragen te gaan stellen. PVV-leider Geert Wilders houdt het kort en bondig: ‘Een burgemeester die de wet niet wil handhaven moet aftreden.’

Opmerkelijk is dat het standpunt van Halsema ook veel steun geniet in andere grote steden. Die gaan weliswaar niet zo ver om te stellen dat ze het burqa-verbod niet handhaven, maar zijn het wel met haar eens dat de maatregel niet de hoogste prioriteit heeft.

Rotterdam en Utrecht vinden handhaving verbod ook geen topprioriteit

‘Er zijn zo veel wetten en het aantal agenten is schaars. Rotterdam heeft grotere problemen. Moord, drugs, ondermijning,’ zegt de woordvoerder van burgemeester Ahmed Aboutaleb (PvdA) tegen dagblad AD. Dat wekt weerzin bij de VVD en vooral Leefbaar Rotterdam. Partijleider Joost Eerdmans en raadslid Tanya Hoogwerf vinden ‘boerka’s en niqabs (…) onveilig en het ultieme symbool van vrouwenonderdrukking’ en hebben Aboutaleb raadsvragen gesteld.

In Utrecht is de gemeente evenmin van plan om straffen uit te delen aan mensen die gezichtsbedekkende kleren dragen. ‘We geven handhaving van deze wet niet de hoogste prioriteit,’ aldus een woordvoerder van de gemeente. Alleen als er sprake is van ‘gevaar voor de openbare orde’ zal in de stad worden opgetreden.

Omdat het verbod nog niet officieel van kracht is – minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66) gaat eerst in gesprek met sectoren waar dat moet gelden – vindt burgemeester van Den Haag Pauline Krikke (VVD) het ‘prematuur’ om te speculeren over de handhaving ervan. Toch suggereert haar antwoord tegenover Omroep West dat ook de Haagse politie niet al te streng zal toezien op naleving van de wet: ‘Voor gemeenten geldt natuurlijk altijd dat er een spanningsveld bestaat tussen de vele prioriteiten die we als politiek en samenleving aan de politie en handhavers opleggen en wat reëel is om te verwachten.’

Lees ook deze column van Afshin Ellian terug: Hoe is het mogelijk dat westerse vrouwen de burqa verdedigen?