De kwestie-Dijkhoff beheerste de politieke week en dus ook de persconferentie na de ministerraad.
VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff had in De Telegraaf het concept-Klimaatakkoord ter discussie gesteld en impliciet met een kabinetscrisis gedreigd. De rol van premier Mark Rutte (VVD) in Dijkhoffs actie werd eerder deze week in een Kamerdebat al niet opgehelderd en vrijdagmiddag ook niet.
Verkiezingsretoriek
Alom worden de woorden van Dijkhoff geduid als verkiezingsretoriek. Rutte weigerde de vraag te beantwoorden of hij Dijkhoff zelf had gevraagd van leer te trekken. ‘Ik kan nooit antwoord geven op de vraag wat er diep in de partij gebeurt.’
Hij zei zo goed mogelijk te laveren tussen zijn rol als onafhankelijk leider van de coalitie en als partijpoliticus.
De liefde in Rutte III
Eigenlijk had Dijkhoff volgens Rutte toch niet meer gezegd dan dat het uiteindelijke Klimaatakkoord zo moest worden dat ‘de mensen het kunnen meemaken’. Iets wat iedereen toch vond. Niks bijzonders, ook al hadden Dijkhoffs woorden onmin gezaaid in de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.
Gevraagd of de liefde in Rutte III is bekoeld, zei de premier: ‘Ik kan niet voor iedereen besluiten volledig van elkaar te houden.’
Lees het commentaar van Eric Vrijsen over de VVD-actie
Intussen stookt de oppositie de onmin in de coalitie op. Negen fractievoorzitters willen dat de planbureaus de doorrekening van het concept-Klimaatakkoord naar het parlement sturen, op hetzelfde moment als die naar het kabinet gaat.
Rutte wilde dat op zijn persconferentie niet beloven. Hij moet eerst onderzoeken wat gebruikelijk is met adviezen van planbureaus.
Verkiezingen Provinciale Staten
De klimaatplannen staan centraal in de campagne voor de verkiezingen van Provinciale Staten op 20 maart. De oppositie vreest dat het kabinet de besluitvorming over de te nemen klimaatmaatregelen over die verkiezingen heen tilt en doet er alles aan om dit te voorkomen.
Maar volgens Rutte gaan die verkiezingen niet over het klimaat. ‘Die gaan over de provincies.’
Politieke strijd ontbrandt nu pas
In de campagne voor de jongste Kamerverkiezingen – in maart 2017 – ontbrak politieke strijd over te nemen klimaatmaatregelen. Die strijd laait nu pas op. Toch vindt Rutte niet dat de kiezer ermee wordt overvallen.
‘We hebben in 2015 als Europa als Nederland onze handtekening gezet onder de afspraken van Parijs om de opwarming van de aarde tot twee graden te beperken en ons zelfs te oriënteren op anderhalve graad. En het was altijd duidelijk dat rond deze tijd de nationale bijdragen daaraan moesten worden ingevuld. Daar gaat dus ook ons Regeerakkoord logischerwijs over.’
Liberaal Groen
Volgens Rutte is er ook binnen de VVD over klimaatplannen gedebatteerd, maar kreeg dat in de campagne geen aandacht van de media. Hij wees op het bestaan in zijn partij van Liberaal Groen, een groep nota bene die zich binnen de VVD lang amper serieus genomen voelde.
Dat pas nu de politieke strijd ontbrandt over het klimaat, is voor Rutte geen reden de kiezer te raadplegen alvorens ingrijpende maatregelen worden genomen.