FD-journalist die Turkije is uitgezet had relatie met jihadist die opdook in De Balie

Ans Boersma, de 31-jarige correspondent van dagblad FD die donderdagochtend 17 januari Turkije werd uitgezet, had een relatie met de Syriëganger die in september 2017 werd herkend als lid van terreurgroep Jabhat al-Nusra in het Amsterdamse debatcentrum De Balie.

Dat melden de Volkskrant en Nieuwsuur donderdagmiddag. Eerder op de dag had Boersma in een verklaring op de website van het FD nog laten weten dat ze niet wist waarom ze verdachte was in een terreurzaak. Wel achtte ze het mogelijk dat de verdenking verband houdt met de relatie die ze tot de zomer van 2015 had met een Syriër die in het najaar van 2017 in De Balie werd herkend als lid van een terreurgroep.

Hij werd afgelopen najaar samen met zijn broer gearresteerd op verdenking van terrorisme, nadat hij een verblijfsvergunning had gekregen en in eerste instantie vrij mocht rondlopen. Zelf ontkende hij deelname aan terreur, maar bronnen rond de veiligheidsdiensten bestempelden hem als een ‘zwaar geval’. Hij reisde met een vals paspoort naar Nederland, en werd al maanden voor zijn bezoek door de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst in de gaten gehouden.

Turkije: Nederland tipte ons dat Boersma banden had met Al-Nusra

Nederlandse politici en journalisten waren in eerste instantie woedend toen bekend werd dat Boersma donderdagochtend Turkije was uitgezet. Volgens dat land had Nederland Turkije getipt dat de journalist banden heeft met de terroristische organisatie Jabhat al-Nusra. Het Openbaar Ministerie (OM) bevestigde dat ze verdachte is in een terreuronderzoek, maar niet van een terroristisch misdrijf.

‘Ongewenst persoon verklaard in Turkije,’ twitterde Boersma donderdagochtend vanuit het vliegtuig op weg naar Nederland. Volgens Het Financieele Dagblad (FD) heeft ze te horen gekregen dat ze om ‘veiligheidsredenen’ het land is uitgezet, maar verdere toelichting kreeg de verslaggever niet. Toen Boersma zich woensdagochtend bij de immigratiedienst in Istanbul meldde voor verlenging van haar verblijfsvergunning, hield de politie haar aan. Ze verbleef daarna een nacht in een uitzetcentrum en werd vanochtend op het vliegtuig naar Nederland gezet. Haar persoonlijke eigendommen mocht ze tussendoor niet thuis ophalen. Vorige week had Boersma – die in augustus 2015 naar het Griekse eiland Lesbos ging om Syrische asielzoekers te helpen – nog een Turkse perskaart voor 2019 ontvangen.

https://twitter.com/AnsBoersma/status/1085788423200268288

Turkije: Nederland heeft ons getipt over banden Boersma met Al-Nusra

Omstreeks 11.30 uur verspreidde de communicatieafdeling van president Recep Tayyip Erdogan een verklaring waarin staat dat de Nederlandse politie Turkije heeft getipt over ‘verdenkingen van banden met terrorisme’. In de verklaring staat onder meer dat Turkije nauw samenwerkt met ‘onze bondgenoten, waaronder Nederland, en vertrouwt op hun inzichten om bedreigingen tegen de Turkse en Europese veiligheid te identificeren en neutraliseren’. Een uur later meldde Erdogans woordvoerder Fahrettin Altun via Twitter dat de verslaggever volgens Nederland banden had met Jabhat al-Nusra, een terreurgroep die vooral in Syrië actief is en is gelieerd aan Al-Qa’ida.

‘Als een betrouwbare overheidsinstantie je vertelt dat een van haar burgers banden heeft met terreur, neem je geen risico’s,’ schrijft Altun in een andere tweet. ‘De Nederlandse autoriteiten zijn de enige die kunnen uitleggen waarom ze tot hun conclusie zijn gekomen. We speculeren niet over de betrouwbaarheid van hun inlichtingen.’

OM: Boersma is verdachte, maar niet van terroristisch misdrijf

Het OM bestempelt Turkije-correspondent Ans Boersma inderdaad als verdachte in een lopend strafrechtelijk onderzoek naar terrorisme, schrijft het landelijk parket in onderstaande verklaring:

In Nederland is het niet strafbaar voor journalisten om contact te hebben met terreurorganisaties, maar in Turkije wel. In een Turkse overheidsverklaring staat dat de uitzetting van Boersma niets te maken heeft met haar journalistieke werk.

Hoofdredacteur FD: ‘Flagrante schending van de persvrijheid’

Jan Bonjer, hoofdredacteur van het FD, reageerde donderdagochtend verbolgen op het nieuws. Hij zei ‘diep geschokt’ te zijn over de uitzetting van zijn verslaggever en spreekt op de website van zijn krant van een ‘flagrante schending van de persvrijheid’.

Volgens Bonjer deed Boersma haar werk ‘verstandig en verantwoord’. In gesprek met radiozender BNR Nieuwsradio, dat in hetzelfde gebouw is gevestigd als het FD, zegt hij ‘geen idee’ te hebben waarom de correspondent het land moest verlaten. Via een collega-correspondent in Turkije is de Nederlandse consul in Istanbul ingeschakeld en naar het politiebureau gegaan waar Boersma vastzat, terwijl de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ) heeft gezorgd voor een advocaat. Dat ‘hulpoffensief’ mocht niet baten, Boersma werd alsnog uitgezet.

Op de vraag of de journalist recent kritische stukken had geschreven over bijvoorbeeld Erdogan of de Koerden – een bevolkingsgroep waarop het Turkse leger in Noord-Syrië het heeft gemunt – antwoordt FD-hoofdredacteur Bonjer: ‘Nee. Nou ja, goed, nu kun je natuurlijk over het fenomeen “kritisch” nog wel een discussie hebben met de heer Erdogan.’

NVJ: OM heeft Boersma in gevaar gebracht door Turkije in te lichten

Volgens Thomas Bruning, algemeen secretaris van de NVJ, heeft het OM onverantwoord gehandeld door Turkije in te lichten over Boersma: de journalist is daardoor in gevaar gebracht, vindt de journalistenvereniging. Eerder noemde Bruning de uitzetting van Boersma nog een ‘nieuw dieptepunt’ in het ‘persvijandige beleid’ van Turkije. ‘Accepteer dit niet langer,’ riep hij het kabinet en de Europese Unie op.

Ook het Genootschap van Hoofdredacteuren vond de uitzetting ‘onaanvaardbaar’. Volgens NOS Nieuws-hoofdredacteur Marcel Gelauff, die tevens voorzitter is van het genootschap, is ‘dit (…) een nieuwe, pijnlijke en trieste illustratie van hoe in Turkije met de journalistiek en persvrijheid wordt omgegaan’.

Tweede Kamerleden van diverse partijen roepen minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) op om maatregelen te nemen. Ze willen van hem weten welke informatie Nederland met Turkije heeft gedeeld, en vragen hem alles in het werk te stellen om Boersma te laten terugkeren als blijkt dat ze niets heeft misdaan.

Vanochtend hebben Sjoerd Sjoerdsma en Joost Sneller (beiden D66) en Martijn van Helvert (CDA) Blok al Kamervragen gesteld. Ze willen weten of Blok bereid is om de Turkse ambassadeur ter verantwoording te roepen en de kwestie ook ‘in Europees verband’ aan te kaarten.

Ook onder anderen Gert-Jan Segers (ChristenUnie), Bram van Ojik (GroenLinks) en Sadet Karabulut (SP) spreken schande van de uitzetting. Laatstgenoemde gaat minister Blok vanmiddag in een debat vragen wat hij gaat doen en ‘welke sancties gaat de EU treffen vanwege mensenrechtenschendingen?’

De kwestie doet zich voor een half jaar nadat Nederland en Turkije officieel hadden besloten om de diplomatieke betrekkingen te herstellen. Sinds 2012 is de relatie tussen beide landen, die de afgelopen jaren veelvuldig in politieke rellen waren verwikkeld, turbulent.

In juli besloten Blok en zijn Turkse ambtsgenoot Mevlüt Cavusoglu tot het bijleggen van het langlopende conflict, dat in 2017 een hoogtepunt bereikte toen de Nederlandse regering twee Turkse ministers verbood om in Nederland campagne te voeren voor een referendum over machtsuitbreiding van president Erdogan.