OM onthult details over ‘Balie-Syriër’ en rol Boersma

Dinsdagmiddag was de eerste dag van de rechtszaak tegen Abdulaziz al-H., de Syriër die in 2017 in De Balie werd herkend als terrorist. Details die het Openbaar Ministerie (OM) bekendmaakte, maken duidelijk waarom de AIVD hem ziet als ‘een zwaar geval’. En Ans Boersma, de FD-correspondent die vanwege de zaak Turkije werd uitgezet, lijkt meer te weten over het terreurverleden van haar ex-vriend dan ze onlangs beweerde.

Waar wordt Abdulaziz al-H. van verdacht?

Peter Plasman, advocaat van de 33-jarige Abdulaziz al-H. verscheen dinsdag in de rechtbank in Rotterdam. Zijn cliënt H. wordt verdacht van terrorisme in Syrië, waar hij zich in 2011 zou hebben aangesloten bij Jahbat al-Nusra, die Syrische tak van Al-Qa’ida. Mogelijk is hij betrokken geweest bij aanslagen met veel dodelijke slachtoffers. Dat melden onder anderen verslaggevers van het AD en De Telegraaf, die bij de rechtszaak aanwezig waren.

Ook het witwassen van geld in 2014 wordt de Syriër – die zelf niet aanwezig bij de start van de rechtszaak – ten laste gelegd. Het gaat volgens het OM om grote bedragen.

Het onderzoek is in juni begonnen, nadat de AIVD twee ambtsberichten uitstuurde met het verzoek om maatregelen tegen H. te nemen. In 2017, toen hij in het nieuws kwam omdat hij door Syriërs werd herkend tijdens een filmavond (over slachtingen door jihadisten in Raqqa) in het Amsterdamse debatcentrum De Balie, was al duidelijk geworden dat de inlichtingendienst hem als ‘zwaar geval’ beschouwt. Toch mocht H. daarna nog vrij door Amsterdam rondlopen: pas in oktober 2018 werd hij aangehouden.

Welke details maakte het OM bekend?

Volgens de openbaar aanklager zijn gesprekken die H. voerde, onder meer met zijn broer, schoonzus en ex-vriendin Ans Boersma (zie vraag 4), maandenlang door de AIVD afgeluisterd. H. zelf zou daar rekening mee hebben gehouden, waardoor hij de televisie harder zette als hij ‘spannende’ zaken besprak. Dat maakte het lastig om goed te horen wat de Syriër allemaal besprak, maar toch is uit de gesprekken gebleken dat hij contact had met hooggeplaatsten bij Al-Nusra en dat hij zich positief uitliet over de gewapende jihad.

H. zou hogerop zijn gekomen bij Al-Nusra door zijn betrokkenheid bij een aanslag die zo’n 200 doden maakte. Getuigen die het OM heeft gesproken, beweren bovendien dat hij door Al-Nusra-leider Abu Mohamed al-Julani was aangesteld als de ‘Emir van Raqqa’. De Syrische stad Raqqa was de hoofdstad van het door Islamitische Staat (IS) uitgeroepen kalifaat in Syrië en Irak. Al-Nusra, de groep waartoe H. zou hebben behoord, werd in 2012 opgericht als onderafdeling van IS, maar kort daarna ontstond een breuk tussen beide islamitische terreurgroepen. Dat zou mogelijk verklaren waarom H. in eerste instantie werd herkend als IS-strijder.

Tijdens de rechtszaak liet het OM ook weten dat H. is te zien in een propagandavideo van Al-Nusra, waarin een vuurgevecht wordt getoond. Nadat die strijd is afgelopen, is daarin een body count van 17 doden te zien. Twee nog levende krijgsgevangen werden later ook gedood, gaf H. zelf aan. Over de rol van de ‘Balie-Syriër’ in die video werd tijdens de rechtszaak niet uitgeweid. ‘Ik heb beloofd niet meer te slachten, geen man, geen vrouw,’ heeft H. in een afgeluisterd gesprek gezegd. Dat duidt erop dat hij daarvoor inderdaad deelnaam aan ‘slachtingen’.

Wat is de rol van Ans Boersma?

Het OM meldde ook dat Boersma, die tot de zomer van 2015 een relatie met H. had, ‘in grote lijnen’ op de hoogte was van het verleden van haar ex-vriend. Die was in haar bijzijn vergeten zijn iPad te vergrendelen, waardoor de 31-jarige journalist zijn Twitteraccount kon inzien. Zo kwam ze erachter dat hij betrokken was geweest bij de gewapende jihad in Syrië. Dat wordt volgens het OM nogmaals bevestigd door een ander gesprek, waarin H. vertelde over een vrouw in Istanbul – waar Boersma tot vorige maand correspondent was voor het FD – die dingen van hem weet.

Dat is in tegenspraak met wat Boersma eind januari zei tegen dagblad Trouw: ‘Hij heeft altijd tegen mij gezegd dat hij geen bloed aan zijn handen heeft en geen mensenrechtenschendingen heeft gepleegd.’ Naar eigen zeggen twijfelde ze daar nooit aan. Wel zei ze dat H. een felle tegenstander was van het regime van de Syrische president Bashar Al-Assad. Maar, aldus Boersma, toen Al-Nusra veranderde van een ‘verzetsbeweging‘ in een terreurorganisatie, stapte hij eruit.

Het OM onthulde ook dat Boersma samen met H. een reisdocument heeft aangevraagd waarmee de Syriër naar Nederland kon komen. Ook bracht ze hem naar het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel, waar H. opdook onder de naam Ziyad A.. Later dompelde hij zich volgens De Telegraaf onder in de Amsterdamse cultuur- en festivalwereld, waardoor hij de bijnaam ‘hipsterjihadist‘ kreeg. Hij zou er de afgelopen jaren alles aan hebben gedaan om te integreren en Nederlands te leren.

De journalist beweerde eind januari nog dat ze ‘niemand illegaal naar Europa [heeft] geholpen’. Sterker nog: ze beweerde dat er ‘niet het minste bewijs [is] dat ik me aan enig strafbaar feit schuldig heb gemaakt’. Aan BNR vertelde haar advocaat dat ze de Nederlandse staat gaat aanklagen. Boersma zou van plan zijn zes jaar aan inkomsten (Turkije legde haar een inreisverbod voor zes jaar op) te eisen wegens ‘emotionele en materiële schade’.

Hoe nu verder?

De Officier van Justitie vindt dat het ‘geen betoog hoeft’ dat H. voorlopig vast blijft zitten in de gevangenis. De volgende zitting van de rechtszaak is op 9 mei. Het onderzoek is volgens justitie nog lang niet klaar, ook omdat de broer van Abdulaziz al-H. ook verdachte is in deze zaak.

Alfatah al-H. moet woensdag voorkomen: hij wordt eveneens verdacht van deelname aan een terroristische organisatie en het witwassen van geld. Hij belandde in Bergeijk (Noord-Brabant) en had een broodjeszaak in Eindhoven, waar hij vermoedelijk geld witwaste. In december werd hij opgepakt op verdenking van betrokkenheid bij terrorisme.