Regering-Orbán boos op ‘liberale elite’ Nederland

De Hongaarse regering is boos op Nederland. Vorige week ging een bezoek van Tweede Kamerleden aan Boedapest niet door, waarna een woordvoerder van premier Viktor Orbán woensdag hard uithaalde naar ‘de links-liberale elite’ in Nederland. Naast deze Kamerleden moeten ook europarlementariër Judith Sargentini (GroenLinks) en eurocommissaris Frans Timmermans (PvdA) het ontgelden. Het tekent de moeizame relatie tussen Nederland en de regering-Orbán.

‘Wat is er aan de hand met deze leiders in Nederland?‘ vraagt Zoltán Kovács, woordvoerder van premier Viktor Orbán en staatssecretaris voor Internationale Communicatie en Betrekkingen, zich af in een opiniestuk dat woensdag op de officiële website van de Hongaarse overheid verscheen. Daarin noemt hij de ‘neerbuigende arrogantie’ van onder anderen Timmermans, Sargentini en diverse Kamerleden ‘stuitend’.

Waarom heeft Boedapest het gehad met deze ‘leiders’? Allereerst Timmermans: die moet tot aan de verkiezingen voor het Europees Parlement (23 tot en met 26 mei) stoppen met zijn werk voor de Europese Commissie. Dat eiste Orbáns stafchef Gergely Gulyás eerder deze week van Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker. De Hongaarse regering meent dat de ‘toenemende politieke aard’ van Timmermans’ werk ‘legitieme vraagtekens’ zet bij zijn rol als Spitzenkandidat voor de Europese socialisten. De regering-Orbán beweert dat Timmermans al jaren geregeld contact heeft met Orbáns aartsvijand George Soros, de Hongaars-Amerikaanse miljardair die met zijn Open Society Foundations niet-gouvernementele organisaties steunt die zich inzetten voor voor ‘open samenlevingen’.

Hongarije zit niet te wachten op ‘links-liberale’ delegatie Tweede Kamer

Ook de Tweede Kamer kan niet op een Hongaarse goedkeuring rekenen. Een delegatie uit de vaste commissie voor Europese Zaken, waarin Kamerleden van diverse partijen zitten, zou deze maand op werkbezoek gaan in Boedapest om zorgen over de persvrijheid en de onafhankelijke rechtsstaat in Hongarije aan de kaak te stellen. Maar volgens Kovács wilde deze ‘delegatie van voornamelijk links-liberale delegatie van Nederlandse Kamerleden’ niets méér dan Hongarije de les lezen op dezelfde manier als Sargentini in september deed.

De GroenLinks-europarlementariër publiceerde toen een omvangrijk rapport met beschuldigingen van corruptie, gebrekkige persvrijheid, schendingen van de scheiding der machten en ‘onmenselijke’ omgang met asielzoekers. De regering-Orbán verwierp die aantijgingen in een document van 131 pagina’s, dat de delegatie van Nederlandse Kamerleden volgens Boedapest ‘eerst maar moet lezen alvorens zich al te druk te maken over deze zaken’.

Omdat de Kamerleden niet het gevoel hadden dat ze erg welkom waren, annuleerden zij het bezoek. Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) heeft zijn Hongaarse collega’s om opheldering gevraagd en zal de kwestie naar eigen zeggen aankaarten als hij in mei zelf op bezoek gaat in Boedapest. Blok ‘zal tijdens dat bezoek zeker de rechtsstaat en persvrijheid opbrengen’, aldus zijn ministerie. ‘Bij de dialoog die Nederland met Hongarije heeft, hoort ook dat we dingen bespreken waar we verschillend tegenaan kijken.’

Ook Rob Savelberg – correspondent in Duitsland voor Elsevier Weekblad – moet het ontgelden in het opiniestuk van Kovács: de verslaggever wordt ‘een gebrek aan professionele journalistieke standaarden’ verweten. Dit omdat hij in een artikel over het afgelaste werkbezoek van de Nederlandse Kamerleden voor dagblad De Telegraaf, waarin Savelberg over Hongarije bericht, woorden van Orbáns woordvoerder had toegeschreven aan de Hongaarse premier zelf. Daarnaast noemt Kovács de toon van het artikel in kwestie ‘een beschamend voorbeeld van hoezeer die neerbuigende arrogantie overheerst bij zovelen van de liberale elite in Nederland’. Op welke passages de woordvoerder doelt, wordt niet duidelijk.

Hongarije eiste aftreden Timmermans om beschuldiging antisemitisme

De afgelopen jaren haalde de Hongaarse overheid vaker uit naar Nederlandse politici omdat die de regering-Orbán fel en openlijk kritiseren. In mei 2017 zei Timmermans in een gesprek met de Duitse krant Die Zeit dat Orbán zich schuldig had gemaakt aan antisemitisme, omdat de Hongaarse premier had gezegd dat de filantroop een ‘Amerikaanse speculant die Hongarije aanvalt’ is. ‘Vreselijk dat dit nog bestaat in Europa,’ zei Timmermans. Omdat Soros van Joodse afkomst is en kritiek op diens handelen anti-Joodse complottheorieën zou voeden, zien critici beschuldigingen aan het adres van de filantroop als antisemitisme.

Maar daarvan is bij de regering-Orbán geen sprake, reageerde Boedapest woedend. Minister van Buitenlandse Zaken Péter Szijjártó noemde Timmermans een ‘lafaard’ en eiste het aftreden van de vicevoorzitter van de Europese Commissie. De minister zei dat het klopt dat Hongarije problemen heeft met zakenman en filantroop Soros, maar ‘dat die niets te maken hebben met zijn geloof of afkomst’. De PVV vroeg premier Mark Rutte (VVD) de uitspraken van Timmermans af te keuren en vond dat hij het aftreden van de ‘ongekozen eurocraat’ moest eisen. Dat deed Rutte niet.

Nederlandse ambassadeur vergeleek Hongaarse regering met terroristen

Twee maanden later volgde een diplomatieke crisis tussen Hongarije en Nederland. Hugo Gajus Scheltema (65), die drie jaar op de Nederlandse ambassade in Boedapest werkte, verweet de Hongaren in een afscheidsinterview te denken ‘in zwart en wit, pro en contra. Er wordt voortdurend naar vijanden gezocht’. En: ‘De aanslagplegers in Barcelona creëren vijanden volgens dezelfde uitgangspunten als de Hongaarse regering’.

De Hongaarse regering was woedend wegens deze ‘gelijkschakeling met terroristen’, eiste openlijke excuses van Nederland en dreigde zijn ambassadeur voor langere tijd terug te halen. Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA) nam afstand van de uitspraken van Scheltema: ‘Er mag op geen enkele manier de indruk ontstaan dat de Hongaarse regering dezelfde methoden gebruikt als terroristen. Dat is gewoon niet goed en daar neem ik afstand van.’

Toen een woordvoerder van de regering-Orbán deze week zijn weerstand uitsprak tegen het werkbezoek van de Nederlandse Tweede Kamerleden aan Boedapest, refereerde hij aan de uitspraken van de ambassadeur: ‘Wat als een Hongaarse groep zou gaan “uitzoeken” hoe de vorige Nederlandse ambassadeur de Islamitische Staat met Hongarije vergeleek, alleen omdat we “nee” zeggen tegen illegale immigratie?’

Europese fracties CDA, D66 en GroenLinks in verzet tegen Hongarije

Het afgelopen jaar waren Nederlanders vooral in het Europees Parlement kritisch op Hongarije. Behalve het kritische rapport van Sargentini – die hiermee een zogenoemde Artikel 7-procedure in gang zette – opperde D66-europarlementariër Sophie in ’t Veld om Hongarije mogelijk het stemrecht in de Europese Unie te ontnemen omdat het land niet aan de Europese standaarden voor de rechtsstaat zou voldoen.

In juni verbrak regeringspartij Fidesz alle banden met het CDA, een zusterpartij van de Hongaarse regeringspartij in de Europese Volkspartij (EVP). Fidesz was boos over een kritische resolutie die de christen-democraten tijdens hun partijcongres aannamen, bedoeld om de partij eventueel uit de EVP te kunnen zetten wegens zorgen over de rechterlijke macht, de mediavrijheid en andere fundamentele rechten in Hongarije. ‘Leugens,’ reageerde Fidesz.

Wilders steunt ‘held’ Orbán wel: ‘verdient Nobelprijs’

De PVV is een van de weinige Nederlandse politieke partijen die wél warme banden met Orbán en zijn regering onderhouden. Partijleider Geert Wilders bezocht ruim een jaar geleden Boedapest voor een ontmoeting met Orbán, in zijn ogen een ‘held’ en ‘een voorbeeld voor alle Europese leiders’. In september zei Wilders in reactie op het kritische rapport van Sargentini dat de Hongaarse premier juist ‘een Nobelprijs verdient’.

Ook bij het conflict tussen Den Haag en Boedapest over het afgeblazen werkbezoek van de vaste commissie voor Europese Zaken koos de PVV-leider de kant van zijn Hongaarse held: ‘De meerderheid van de Nederlandse politici [zijn] net als minister Blok en Hongarije-hater Sargentini bevooroordeelde partijdige anti-Orbán figuren’.