Na VVD en FVD ook discussie bij CDA: ‘Radicaal politiek midden nodig’

In aanloop naar de Europese verkiezingen van volgende maand gaan steeds meer partijen in debat over de te volgen koers. Nadat Forum voor Democratie en de VVD afgelopen weekeinde de discussie openden, is het woensdag de beurt aan het CDA. Partijprominenten pleiten voor een ‘nieuw radicaal politiek midden’. Maar wat is dat eigenlijk?

Diverse vooraanstaande leden van het CDA roepen de partij woensdag op om ‘meer leiderschap’ te tonen. Onder anderen Ernst Hirsch Ballin en Ab Klink, die respectievelijk minister van Justitie en minister van Volksgezondheid waren, vinden dat de partij met meer eigen ideeën moet komen en een duidelijke koers voor de toekomst moet kiezen. De twee scharen zich achter een brief van CDA-leden Jeroen Kremers, voormalig ambtenaar van het ministerie van Financiën en commissaris bij diverse grote bedrijven, en Bas van Os.

CDA-leden pleiten voor ‘offensief en ambitieus’ klimaatbeleid

In het stuk in dagblad Trouw pleiten de christen-democraten voor een ‘nieuw radicaal politiek midden dat uit eigen overtuiging richting geeft’. Zo willen zij dat het CDA wat betreft klimaatbeleid draagvlak creëert voor ‘een offensieve, ambitieuze aanpak’, met een ‘effectieve (verstandige) CO2-heffing‘ voor bedrijven. Fractievoorzitter Sybrand Buma waarschuwt juist voortdurend dat de klimaatmaatregelen niet te ver moeten gaan, omdat die onder burgers een ‘revolte’ zouden kunnen veroorzaken, en grote bedrijven het land uit zouden kunnen jagen.

De briefschrijvers vinden juist dat Nederland wat betreft duurzaamheid ‘een achterstand in te halen heeft’ op  omringende landen. ‘Er zijn grote risico’s waarvoor we aan de bak moeten. Nu, niet morgen.’ Volgens Kremers en Van Os is ‘rentmeesterschap’ een kernbegrip van de christen-democratie, en kan het CDA daarom niet achterblijven met ‘het voortouw nemen en draagvlak mobiliseren’. Met als doel: zo snel mogelijk afscheid nemen van fossiele brandstoffen en de CO2-uitstoot verlagen.

Christen-democraten willen meer EU-integratie

Het andere speerpunt van beide CDA’ers is ‘Europa’. De auteurs, die samen met de partijleden Lans Bovenberg, Raymond Gradus en Frank van den Heuvel het manifest Verandering en vertrouwen schreven, pleiten hartstochtelijk voor een sterkere en hechtere Europese Unie (EU). Nederland moet wat hen betreft meer samenwerking aangaan in de EU op het gebied van klimaatbeleid, migratie, aanpak van big tech-monopolies, veiligheid en financiële stabiliteit, bijvoorbeeld wat betreft de eurozonebegroting. Omdat ‘Europa onder druk staat’ moet Nederland verantwoordelijkheid nemen: ‘Dus aanhaken bij de Frans-Duitse as en bouwen aan Europese militaire integratie’.

Door deze koers denken de CDA’ers tegenwicht te bieden aan partijen die ‘inspelen’ op zorgen van burgers, ‘onvrede mobiliseren’ of ‘deelbelangen behartigen’. Niet ‘een grijs midden dat besluitvorming tegenhoudt uit angst om zetels te verliezen’, maar een ‘nieuw, radicaal (…) inhoudelijk midden dat zich wil laten overtuigen door de beste ideeën en dat leiderschap toont om daarvoor steun te winnen’.

Dijkhoff: meer aandacht voor mkb, minder voor grote bedrijven

De oproep van het CDA komt kort nadat de VVD afgelopen weekeinde een manifest publiceerde om de discussie over de inhoudelijke koers aan te zwengelen. Fractieleider Klaas Dijkhoff schreef in zijn ‘discussiestuk‘ dat de partij op weg moet naar een ‘liberalisme dat werkt voor mensen’. Hij bepleit dat de partij zich meer moet richten op de positie van de middenklasse en het mkb (midden- en kleinbedrijf), in plaats van die van grote multinationals als Shell en Unilever. ‘Er zijn nu bedrijven die heel veel geld verdienen, maar weinig teruggeven aan de samenleving,’ vindt Dijkhoff, die de afschaffing van de dividendbelasting waarvoor premier Mark Rutte tevergeefs pleitte een ‘misrekening’ noemt.

Ook opende de VVD-voorman de discussie over artikel 23 van de Grondwet, waarin de bescherming van het bijzonder onderwijs is gewaarborgd. Vanwege de misstanden op het Amsterdamse Cornelius Haga Lyceum – die volgens de NCTV en de AIVD banden heeft met salafisten en een terreurorganisatie – is het mogelijk tijd om de vrijheid van onderwijs aan banden te leggen, denkt Dijkhoff. Als die als ‘ongewenst neveneffect heeft dat er scholen worden opgericht die dienstbaar zijn aan segregatie en [aan] het in stand houden [van] parallelle samenlevingen waarbij waarden dominant zijn die strijdig zijn met onze kernwaarden vrijheid en gelijkwaardigheid, [dan] moeten we dat stoppen’.

Volgens De Telegraaf omarmt een meerderheid van het partijkader het discussiestuk, waarin Dijkhoff duidelijk maakt dat de VVD ‘een liberale en rechtse volkspartij’ is, die niet naar links, en ook niet verder naar rechts gaat. Erelid Hans Wiegel – geregeld kritisch op zijn eigen partij – vindt het een goede zaak dat Dijkhoff met het stuk de koers van de partij duidelijk op papier heeft gezet. ‘Er was na de opkomst van Forum voor Democratie toch wat gemor en onzekerheid in de achterban. Zo van: waar gaat de partij heen? Dan is het goed als je opschrijft: hierheen.’

Otten uit kritiek op Baudet: trekt partij te ver naar rechts

Op dezelfde dag veroorzaakte Henk Otten, die fractievoorzitter wordt voor Forum voor Democratie (FVD) in de Eerste Kamer, opschudding door in gesprek met NRC kritiek te uiten op partijleider Thierry Baudet. Hij zei tegen de krant dat hij vindt dat Baudet de partij te ver naar rechts trekt. Ook erkende hij dat de twee het oneens zijn over een eventuele Nexit: Baudet wil dat Nederland vertrekt uit de EU, Otten niet. Laatstgenoemde was ook kritisch over het ‘meldpunt linkse indoctrinatie in het onderwijs’ van het wetenschappelijk bureau van FVD: ‘Dat heeft toch iets van een kliklijn.’

Otten is evenmin te spreken over de toon en presentatie die Baudet soms hanteert. Zo heeft hij tegen de FVD-leider gezegd dat hij tijdens zijn overwinningstoespraak op 20 maart ‘het succes meer had moeten delen’ met zijn partijgenoten, en dat hij de toespraak beter had kunnen bewaren voor een lezing. Ook uitte Otten kritiek op taalgebruik van Baudet dat zou neigen naar alt right-gedachtengoed en op diens verwijzingen naar het christendom. ‘Ik wil politiek los zien van geloof.’

Dinsdag reageerde Baudet dat hij ‘verrast’ werd door Ottens uitspraken, maar dat er geen sprake is van een richtingenstrijd in de partij. ‘Ik verzet me tegen de sfeer die nu wordt gecreëerd, alsof het allemaal heel spannend is.’ Volgens de FVD-leider is er in de partij ‘altijd discussie’ en zijn meningsverschillen ‘over de toon en de wijze waarop je dat insteekt’ heel goed mogelijk. Gisteren maakte het FD bekend dat Otten zijn functie als penningmeester van FVD neerlegt, maar dat was naar zijn zeggen al eerder besloten, en heeft niets te maken met zijn uitspraken in het interview. ‘Ik wil mij volledig focussen op de Eerste Kamer.’