De Raad van State heeft een streep gezet door de bouw van honderden woningen in Roermond wegens strengere handhaving van de stikstofnormen. Ook in andere gemeenten worden bouwplannen gefrustreerd door regels van de Europese Unie (EU). En dat terwijl door de krapte op de huizenmarkt juist dringend behoefte is aan extra woningen.
Woensdag blokkeerde de Raad van State drie grote gemeentelijke bouwprojecten omdat die niet aan de stikstofnormen zouden voldoen. In Roermond waren omwonenden en milieuactivisten naar de hoogste bestuursrechter van Nederland gestapt omdat ze de komst van nieuwbouwwijk Kaleidos wilden tegenhouden. Ze kregen gelijk omdat volgens de Raad van State de bouw van huizen de nabij gelegen natuur zal schaden.
Door EU aangemerkte natuurgebieden gevoelig voor uitstoot stikstof
Volgens Philip van TIjn is vooral de bevolkingsgrootte ‘schuldig’. Lees hier zijn column: Stikstof komt niet zomaar uit de lucht vallen
Daardoor kunnen 470 woningen niet worden gebouwd, die de Limburgse gemeente wilde neerzetten tussen het Swalmdal en het Roerdal, beide behorend tot de zogeheten Natura 2000-gebieden. Die zijn door de EU aangemerkt als kwetsbare natuurgebieden die moeten worden beschermd. Nederland telt 160 Natura 2000-gebieden, waarvan er 118 zijn aangemerkt als gevoelig voor de uitstoot van stikstof.
In het Gelderse Wageningen kunnen de bouwplannen voor het Future Center – een hypermodern ‘sport- en kenniscentrum voor voeding, beweging en gezondheid’ in het voormalige voetbalstadion Wageningse Berg – de prullenbak in door een uitspraak van de Raad van State. Ook hier verzette een stichting, de Vrienden van de Wageningse Berg, zich tegen de voorgenomen bouw.
De Noord-Brabantse gemeente Boxtel, die een verbindingsweg wilde aanleggen om de leefbaarheid, verkeersveiligheid en bereikbaarheid te verbeteren, zag zich deze week eveneens gedwarsboomd door de rechter.
Rem op ontwikkelingen in Boxtel (aanleg verbindingsweg), Roermond (468 woningen) en Wageningen (Future Center). Afdeling bestuursrechtspraak vernietigt besluiten daarover nagenoeg volledig vanwege Programma Aanpak Stikstof (PAS). https://t.co/XVn3i3Uga8
— Raad van State (@RaadvanState) August 14, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
RvS: Programma Aanpak Stikstof in strijd met Europese milieuregels
Alle drie de bouwprojecten zijn getorpedeerd met een beroep op een uitspraak die de Raad van State in mei deed over het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Dat programma moest leiden tot compensatie van de uitstoot van stikstof tijdens de uitvoering van nieuwe projecten, waardoor met het oog op ‘toekomstige positieve gevolgen’ tijdelijk extra stikstof zou mogen worden uitgestoten. PAS, dat in 2015 onder het kabinet-Rutte III werd ingevoerd om strengere stikstofnormen tijdelijk te kunnen omzeilen, is volgens het Europees Hof van Justitie in strijd met de milieuregels van de Europese Unie. De Raad van State nam dat oordeel over en vernietigde de vergunningen voor de woningen.
De drie projecten staan zeker niet op zich. Zo werd maandag de bouw van honderden woningen in Amersfoort afgeblazen, net als de uitbreiding van een bedrijventerrein en een gemengd woon-werkgebied. In de provincie Utrecht zijn in totaal al twintig bouwplannen door de Raad van State geblokkeerd, landelijk gaat het om ruim honderd projecten.
Bouw honderden woningen, infrastructurele projecten in gevaar
Lees ook het coververhaal van deze week over de Bouw 2.0: hoe de woningnood kan worden verholpen
Het betreft niet alleen woningbouw, maar ook de uitbreiding van boerderijen, grote infrastructuur, waaronder de verbreding van snelwegen (zoals de A27 in Utrecht), de opening van Lelystad Airport, dijkversterkingen en windmolens. In juni liet minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Carola Schouten (ChristenUnie) in een eerste indicatie weten dat tussen de 210 en 310 projecten vermoedelijk geen doorgang kunnen vinden. Ook moet volgens Schouten voor 3.300 kleine projecten waarvoor eerst geen aanvraag nodig was, alsnog een aanvraag worden ingediend. Dat betekent voor de indieners een bureaucratisch proces dat veel vertraging oplevert.
Zowel voor grote infrastructurele projecten als voor de huizenmarkt, die vastloopt door de bevolkingsgroei en het onvermogen van de bouw om die groei bij te benen, zijn de stikstofuitspraken funest. In politiek Den Haag zijn de meningen verdeeld. Partijen als de VVD, CDA en Forum voor Democratie vinden de nieuwe regelgeving te streng en zijn bezorgd over de woningmarkt, de positie van boeren en de Nederlandse economie. ‘We kunnen niet voor de komende decennia nog langer de economische ontwikkeling op slot zetten,’ zei VVD-Kamerlid Arne Weverling daar onlangs nog over. Volgens hem is de balans tussen economie en natuur zoek, omdat die ‘steeds meer lijkt door te slaan naar natuur’.
'De kortste klap om de uitstoot van stikstof terug te dringen is iets doen aan de veehouderij', zegt Tweede Kamerlid @FrankFutselaar (@SPnl). @ArneWeverling van @VVD vindt dit 'van de gekke'. Luister het hele gesprek hier: https://t.co/C0X6ahExGu #didd pic.twitter.com/JfZ4cXV32F
— DIT (@DIT_eo) July 18, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Aan de andere kant vinden onder meer D66, GroenLinks en Partij voor de Dieren dat het milieu voorrang moet krijgen. Volgens hen moeten economische groei, uitbreiding van infrastructuur en intensieve veehouderij pas op de plaats maken om de luchtkwaliteit te verbeteren en natuurgebieden te kunnen behouden. ‘De natuur kan wel zonder de economie, maar de economie en vooral mensen kunnen niet zonder de natuur, want ze geeft ons voedsel, schoon water en schone lucht,’ zei in juni bijvoorbeeld D66-Kamerlid Tjeerd de Groot. SP’er Frank Futselaar stelde vorige maand in bovenstaand gesprek bij Radio 1-programma Dit is de Dag voor de veestapel met ’20, 30 zelfs 40 procent’ te verkleinen. Zijn gesprekspartner Weverling vindt dat ‘van de gekke’.
Brengt stikstofcommissie-Remkes oplossing in gepolariseerd debat?
De debatten illustreren dat de partijen in politiek Den Haag lijnrecht tegenover elkaar staan in het stikstofdebat. Om een ‘structurele oplossing’ te vinden, heeft minister Schouten een speciale stikstofcommissie benoemd met politici en milieu-experts. Commissievoorzitter is VVD-prominent Johan Remkes, die eind juli erkende dat ‘er hard [moet] worden gewerkt de komende maanden’. Hij brengt in september een voorlopig advies uit over oplossingen om te kunnen blijven bouwen, zonder dat er (veel) meer stikstof wordt uitgestoten dan toegestaan.
Meer over dit onderwerp: Prijs nieuwbouwhuis rijst de pan uit door klimaatregels
Niet alleen de stikstofregels zijn debet aan de vastgelopen woningmarkt. Vorige maand meldde de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) dat de prijzen van nieuwbouwhuizen explosief stijgen door de vele klimaatregels die de overheid heeft opgesteld, zoals het aardgasverbod. De gemiddelde prijs voor een nieuwbouwwoning is nu 387.000 euro, 80.000 euro duurder dan een gemiddelde bestaande woning. Het afgelopen kwartaal is de verkoop van nieuwe woningen met 13 procent gedaald.
Lees ook het commentaar van Jelte Wiersma: Gehamer in Brussel op stikstofregels keert als boemerang terug