Precies twee weken nadat Den Haag volstroomde met trekkers van boze boeren, stond het Malieveld woensdag vol met bouwvoertuigen. Bouwers kwamen net als de agrariërs in verzet tegen de strenge stikstofregels, maar ook tegen de PFAS-richtlijn van het kabinet die bouwwerkzaamheden bemoeilijkt. ’s Middags werd de grotendeels gemoedelijke sfeer iets grimmiger, met de inzet van politiehonden- en paarden en diverse aanhoudingen.
Bij het bouwersprotest in Den Haag zijn meerdere aanhoudingen verricht, meldt een woordvoerder van de politie. Die kon niet zeggen om hoeveel arrestaties het gaat, en waarom de demonstranten zijn aangehouden. Ook de precieze locatie is nog onduidelijk, al was het volgens de zegsvrouw in de buurt van het Malieveld.
Boegeroep en fluitconcerten voor kabinet, verder gemoedelijke sfeer
Waar protesteren bouwers tegen?
Naast de stikstofregels kampt de bouw met nog een probleem: de PFAS-regelgeving die sinds 1 oktober geldt. PFAS is een afkorting van poly- en perfluoralkylstoffen, waartoe zo’n zesduizend stoffen behoren. Een kwart daarvan is kankerverwekkend.
Als bij een bouwproject grond wordt verplaatst, moet worden getest op de aanwezigheid van dergelijke stoffen. Als 1 kilo grond meer dan 0,1 microgram PFAS bevat, mag deze niet worden verplaatst naar grond die schoner is. In praktijk blijkt dat veel grond boven deze norm zit.
Voor grondverzetsbedrijven, aannemers, transporteurs en baggeraars zijn de maatregelen desastreus: zij mogen geen grond meer vervoeren.
Daar waren duizenden werknemers en werkgevers uit de bouwsector aanwezig om te protesteren tegen de stikstofregels en de PFAS-richtlijn van het kabinet. ’s Ochtends spraken onder anderen minister van Landbouw en Natuur Carola Schouten (ChristenUnie) en staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven de bouwers toe. Hun toespraken werden ontvangen met boegeroep en fluitconcerten (zie verderop in dit artikel), maar het protest verliep gemoedelijk.
De toespraken van onder anderen Hans de Boer van werkgeversorganisatie VNO-NCW en werkgevers uit de bouwsector werden afgewisseld met muziek. Volgens diverse aanwezigen is er inmiddels weinig meer te doen. ‘Op het veld is niets te doen. Het is een demonstratie, geen festival, er moet wel wat gebeuren,’ zei een man uit Staphorst. Wel baarden de actievoerders opzien door zand, ‘PFAS-vrije grond’, op het Malieveld te storten.
#PFAS vrije grond wordt op Malieveld gekieperd. #bouwprotest pic.twitter.com/56G9UtWBJM
— Eva Wiessing (@evawiessing) October 30, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Minder gemoedelijk was het aan de Koningskade. Een kleine groep demonstranten liep de weg op, waardoor het verkeer daar niet meer kon doorrijden. Vervolgens kwamen agenten met honden en op paarden ter plaatse om de actievoerders weer van de weg te krijgen. Lokale media melden dat diverse demonstranten zijn aangehouden omdat ze het bevel negeerden om op het trottoir te gaan staan.
Vanwege de ‘onrustige situatie’ aan de Koningskade is het protest een uur eerder afgelopen (om 14.00 uur in plaats van om 15.00 uur), heeft organisator Klaas Kooiker, bouwondernemer uit Staphorst, op het Malieveld laten weten. Daarop begonnen de bouwers met graafmachines het op het gras gekieperde zand weer op te ruimen.
De situatie op de #Koningskade werd grimmiger. De politie zet hondengeleiders en ruiters in om de groep van de weg te houden. #bouwprotest #Malieveld. pic.twitter.com/S320mxys0o
— Regio15.nl (@regio15) October 30, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Politie blokkeert weg, bouwers woedend: ‘Hadden we niet afgesproken’
De politie meldde woensdagochtend dat een groep demonstrerende bouwers de tunnelbak van de Utrechtsebaan in Den Haag is ingereden, tegen de aanwijzing van motoragenten in. Agenten hadden deze route geblokkeerd, omdat volgens hen het Malieveld vol is. De bouwers die hier zijn geblokkeerd, waren woedend.
Op Twitter duiken video’s op van discussies tussen bouwers en politieagenten die bij de tunnelbak staan. Organisator Klaas Kooiker zegt dat de politie de afspraken niet is nagekomen, en dat het Malieveld nog lang niet vol was. Ook initiatiefnemer Arnold Tuytel van Grond in Verzet reageerde ontstemd:
Tuytel: ,,We hebben hier overleg over gehad. Het veld is niet vol!"
Kooiker: ,,Dit heeft toch geen zin! En ik ga het ook zo aan de pers en de bouwers vertellen."
Politiecommandant probeert de mannen te bedaren, maar ze vertrekken naar het Malieveld.#bouwprotest #grondinverzet pic.twitter.com/EnVp0S3Ip7— Niels Klaassen (@NielsKlaassen) October 30, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Sinds dinsdagavond waren al hijskranen, vrachtwagens, graafmachines en andere bouwvoertuigen onderweg naar Den Haag. Dat deden ze veelal luid toeterend, zo blijkt uit video’s die worden gedeeld op sociale media.
Bekijk hier het eerste uur van het bouwprotest terug:
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
EW-verslaggever Carla Joosten was eveneens aanwezig in Den Haag:
Aan de rand van het #Malieveld #grondverzet #bouwprotest pic.twitter.com/d83UMZvaKD
— Carla Joosten (@Else4WBDenHaag) October 30, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Politie: geen plek meer voor voertuigen op het Malieveld
Er konden woensdagochtend omstreeks 09.00 uur al geen voertuigen van bouwers meer bij op het Malieveld in Den Haag, meldde de politie. Omdat het terrein vol is, werd het einde van de snelweg A12 in de richting van het Malieveld, De Zuid-Hollandlaan, afgesloten.
De A12 Utrechtsebaan richting het centrum van Den Haag werd ook afgesloten voor al het verkeer dat niet naar het bouwprotest gaat. Overige automobilisten krijgen het advies om via een andere route naar Den Haag te reizen. Op de Benoordenhoutseweg richting het Malieveld heeft de politie een groep bouwers aangesproken die langs de weg de barbecue aan hadden gestoken, meldt de politie Den Haag op Twitter.
Zojuist hebben we een groep bouwers aangesproken die op de #Benoordehoutseweg hun voertuigen hadden geparkeerd en een BBQ waren begonnen. Dit is niet volgens de gemaakte afspraken. Zij mogen hier wel parkeren maar niet BBQ’en. #bouwprotest
— Politie Eenheid Den Haag (@POL_DenHaag) October 30, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Eerder op de ochtend heeft de politie tientallen bestuurders van bouwvoertuigen bekeurd die op weg naar het Malieveld in Den Haag opzettelijk het kenteken van hun voertuig hebben afgeplakt. Van tevoren had brancheorganisatie Bouwend Nederland – dat wordt bestuurd door voormalig CDA-fractievoorzitter Maxime Verhagen – een ‘publieksvriendelijk’ protest aangekondigd. De actiegroep Grond in Verzet, een stichting waarbij veel bouwers zich aansluiten, liet vorige week weten dat het ‘de bedoeling is dat we Den Haag lamleggen zoals Den Haag Nederland lamlegt met alle maatregelen die genomen worden.’
Een groep actievoerders die vanuit Kerkrade kwam, heeft woensdagochtend korte tijd de A12 geblokkeerd ter hoogte van knooppunt Hellevliet in de richting van Den Haag. Ze stonden een paar minuten stil op de rijbanen, waardoor ook andere demonstranten werden geblokkeerd, maar reden kort daarna weer verder. De bouwers waren het naar eigen zeggen oneens met het ‘publieksvriendelijke karakter’ van het protest.
Schouten kondigt maatregelen aan: ‘Dit land gaat niet op slot’
Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Carola Schouten (ChristenUnie) is op het Malieveld uitgefloten door de bouwers toen ze sprak op het podium. ‘Dit land gaat niet op slot,’ zei ze. ‘De vergunningen kunnen weer worden aangevraagd. Als de stikstofneerslag nul is, kunt u aan de slag.’ Dat leverde haar een fluitconcert op. ‘Voor situaties waar wel sprake is van stikstofneerslag komt een drempelwaarde,’ aldus de minister.
Naast Schouten staan namens het kabinet ook staatssecretaris van Binnenlandse Zaken Raymond Knops (CDA), staatssecretaris van Infrastructuur Stientje van Veldhoven (D66) en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op het podium.
Wat is PFAS en waarom is er zo’n strenge richtlijn? Lees dit stuk: Waar was die strenge PFAS-norm voor nodig?
Diverse bewindspersonen hebben de afgelopen dagen al maatregelen aangekondigd om de vastgelopen bouwsector uit het slop te trekken. Met de ‘drempelwaarde’ die Schouten voorstelt, moeten op korte termijn 200 kleine en middelgrote bouwprojecten van start gaan. Omdat bij de bouw van deze woningen minder stikstof wordt uitgestoten, wil het kabinet voorkomen dat daarvoor toch langdurige procedures moeten worden doorlopen.
‘Noodplan’ voor woningbouw om stikstof en PFAS
Ook voor grotere bouwprojecten worden maatregelen bedacht, maar daar wil de minister nog niets over zeggen omdat ze nog moeten worden doorgerekend. Schouten zegt dat het woningtekort snel moet worden verkleind: ‘Dat betekent dat we bij alle stikstofmaatregelen, eerst de woningbouw vlot willen trekken.’
Lees ook het commentaar van Carla Joosten: Kabinet is naast PAS ook controle kwijt over PFAS
Het kabinet werkt aan een ‘noodplan’ voor de bouw vanwege de stikstof- en PFAS-regels die nieuwe projecten in de weg staan, werd dinsdagavond bekend. Eerder op de dag kondigde staatssecretaris Van Veldhoven al aan dat het kabinet aan nieuwe norm voor de PFAS-richtlijn werkt. ‘We kunnen PFAS niet uit de grond toveren, maar we kunnen ook heel veel wél. We moeten zo snel mogelijk van de 0.1 grens af, binnen de veilige ruimte die er is.’
Ook Tweede Kamerleden op het Malieveld
Op het Malieveld waren eveneens diverse Tweede Kamerleden aanwezig. VVD-Kamerleden Remco Dijkstra en Daniel Koerhuis laten in een videoboodschap vanaf het Malieveld weten dat ze ‘de problemen gaan oplossen’:
https://twitter.com/remcovvd/status/1189426516733693952
Ook hun partijgenoot Mark Harbers – voormalig staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, nu Tweede Kamerlid op dossiers als klimaat, energie en stikstof – werkt naar eigen zeggen aan een doorbraak voor de vastgelopen bouw. ‘De VVD wil dat er snel oplossingen komen zodat kleine bouwprojecten weer door kunnen gaan.’ Voor grotere bouwprojecten, vervolgt Harbers, ‘moet er een eerlijke en evenwichtige oplossing komen. Zodat de bouw, de boeren en de industrie weer door kunnen, zonder dat de natuur erop achteruit gaat’.
Vandaag demonstreren de bouwers. Zij maken zich zorgen, dat begrijpen we.
Kamerlid @MarkHarbers werkt aan een oplossing. Want we moeten doorpakken.
Meer info 👉 https://t.co/RtwNLN5YrJ pic.twitter.com/wXxGak1bNg— VVD (@VVD) October 30, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Wilders: genante vertoning, ministers hebben problemen zelf veroorzaakt
Ook PVV-leider Geert Wilders kwam woensdag langs op het Malieveld. Daar betuigde hij steun aan de bouwers, onder wie deze twee blonde dames met wie hij op de foto ging:
#Malieveld #bouwprotest pic.twitter.com/LD0jMHi6iG
— Geert Wilders (@geertwilderspvv) October 30, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Later op de middag zei Wilders tegen de NOS dat hij de toespraken van het kabinet op het podium een ‘genante vertoning’ vond. ‘Ik zag allemaal ministers en staatssecretarissen die de problemen zelf hebben veroorzaakt, heel Nederland op slot hebben gezet, en de mensen hier gewoon met een kluitje in het riet stuurden.’
Wilders: “Wat een gênante vertoning op het podium net”@nos #Malieveld #stikstof #PFAS #bouwprotest #bouwers #PVV #Wilders pic.twitter.com/BxmXspHS2T
— Geert Wilders (@geertwilderspvv) October 30, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."