Minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus (CDA) trekt ruim 100 miljoen euro uit voor de bestrijding van drugscriminaliteit en -gebruik. De moord op advocaat Derk Wiersum in september heeft voor hem onderstreept dat veel meer geld en inzet nodig zijn in de strijd tegen ‘ondermijnende’ misdaad. Maar zowel vanuit Amsterdam als Rotterdam, steden waar drugsmisdaad welig tiert, klinkt al direct kritiek.
‘We gaan de drugsbendes oprollen, we gaan hun geld afpakken en voorkomen dat jonge mensen daar terechtkomen,’ zei Grapperhaus maandagochtend bij het NOS Radio 1 Journaal. Speciale aandacht is er voor het afpakken van vermogen van criminelen. ‘Op het punt van het afpakken moeten ze merken dat het afgelopen is met criminelen die in glimmende dure bakken rijden, dat spul moet eruit,’ zegt hij tegen De Telegraaf. ‘Dan kunnen ze niet aan een ander laten zien hoe succesvol ze zijn in criminele praktijken.’
Het grootste deel van het bedrag, 110 miljoen euro, wordt ingezet voor het opsporen en aanpakken van drugscriminelen. Specialisten van verschillende justitie-eenheden gaan een zogenoemd Multidisciplinair Interventie Team (MIT) vormen om criminele netwerken te ontmantelen en hun kopstukken en handlangers aan te pakken. De extra uitgave staat in de Najaarsnota, die eind deze maand naar de Tweede Kamer gaat.
Lees dit commentaar van René van Rijckevorsel: Overheid moet drugsgebruiker wijzen op ravage
OM, Belastingdienst en politie moeten kennis beter uitwisselen
Het MIT wordt gevormd door medewerkers van onder meer politie, de FIOD (Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst) en de Koninklijke Marechaussee.
In het in augustus verschenen rapport De achterkant van Amsterdam, over de omvangrijke drugsmisdaad in de hoofdstad, stond dat informatie over de drugsmarkt ‘gefragmenteerd’ is, mede door gebrekkig contact tussen diverse politiediensten. Ook het Openbaar Ministerie (OM) en Belastingdienst zijn daar debet aan. Het MIT moet ervoor zorgen dat justitie, politie en overheid hun kennis beter uitwisselen. ‘Ze richten zich op het blootleggen en aanpakken van criminele bedrijfsprocessen, de criminele kopstukken en hun netwerken,’ aldus het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Mooi dat minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid mede naar aanleiding van de moord op #DerkWiersum 110 miljoen euro extra uittrekt voor de bestrijding van de georganiseerde misdaad, maar er zal veel meer nodig zijn.
— Gerlof Leistra (@GerlofLeistra) November 4, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ook het beschermen van rechters en advocaten wordt een belangrijke prioriteit, kondigde Grapperhaus aan. Na de moord op Derk Wiersum, de advocaat van kroongetuige Nabil B. in het liquidatieproces Marengo rond het criminele kopstuk Ridouan Taghi, werd de beveiliging van rechters, officieren van justitie en advocaten al opgeschroefd. ‘De beveiliging van kwetsbare beroepsgroepen en vertegenwoordigers van onze rechtsstaat vergt veel inzet,’ aldus Grapperhaus.
Gerlof Leistra: Gedoogbeleid creëerde drugsmaffia, gebruikers zijn sponsors
‘Dit raakt dan aan het fundament van onze rechtsstaat en is een enorme klap, in het bijzonder ook voor de beroepsgroep van advocaten, het Openbaar Ministerie, de politie en de rechterlijke macht,’ zei de minister in september, kort na de moord op Wiersum. Volgens Grapperhaus, die sprak van een ‘aanslag op de rechtsstaat’, is de georganiseerde misdaad die dag ‘een grens overgegaan’.
‘Preventieve aanpak’ voor jongeren en offensief tegen drugsgebruik
De Nederlandse politiebond NPB en CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma hadden een paar weken daarvoor al opgeroepen tot het oprichten van een speciale anti-drugseenheid, naar voorbeeld van de Amerikaanse Drug Enforcement Administration (DEA). Vorige maand zei Grapperhaus dat het idee van een anti-drugseenheid hem erg aanspreekt. Het drugsplan dat de minister maandag presenteert, is wel gericht op het aanpakken van ondermijnende drugsmisdaad, maar ook op het bestrijden van de oorzaken daarvan.
Zo wordt geld vrijgemaakt om ‘kwetsbare jongeren’ van het criminele pad af te houden, meldt Grapperhaus. ‘De preventieve aanpak richt zich op onderwijs, werken, wonen en veiligheid, zoals afgelopen jaren bijvoorbeeld in Rotterdam-Zuid is gebeurd.’ Hij wil onderzoeken of het mogelijk is om een deel van het geld dat van drugscriminelen wordt afgepakt, kan worden ingezet voor ‘het weerbaar maken van wijken’.
Ook het tegengaan van drugsgebruik is een speerpunt. Grapperhaus gaat samen met staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Paul Blokhuis (ChristenUnie) onderzoeken wat de rijksoverheid én gemeenten kunnen doen om ervoor te zorgen dat minder Nederlanders drugs gaan gebruiken. Zo wordt gedacht aan ‘intensieve publiekscampagnes’. De afgelopen maanden is Grapperhaus bezig aan een publiek offensief tegen drugs. ‘Hoe moet je aan een gewone diender uitleggen dat hij zich naar binnen moet beuken in een drugslab, terwijl festivalbezoekers die pilletjes gewoon straffeloos scoren?’ zei hij in het zomernummer van Elsevier Weekblad.
Burgemeesters Halsema (Amsterdam) en Aboutaleb (Rotterdam) kritisch
De burgemeesters van de twee grootste steden in Nederland willen dat Grapperhaus meer gaat doen. Zij willen dat er structureel meer geld bijkomt. Zo noemt de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb (PvdA) de 110 miljoen euro te weinig: ‘Het lost de problemen van gebrek aan personeel bij de politie niet op.’
Het geld van Grapperhaus wordt eenmalig uitgegeven, terwijl volgens Aboutaleb structureel meer geld nodig is: ‘Komend jaar stromen heel veel agenten uit vanwege pensionering. We kunnen dus geen mensen aannemen met eenmalig geld.’ Aboutaleb wil niet dat de drugsteams die Grapperhaus wil invoeren ten koste gaan van de lokale politie.
Femke Halsema (GroenLinks), burgemeester van Amsterdam, vindt het geld van Grapperhaus een goede eerste stap. Al wil zij ook dat er structureel meer geld bij komt: ‘Het is belangrijk dat dit leidt tot structureel meer capaciteit bij de politie en het Openbaar Ministerie.’
Aan drugshandel gerelateerde schietpartijen teisteren Rotterdam
Beide steden worden de laatste maanden veelvuldig opgeschrikt door steeds gewelddadigere misdaad, die veelal is gerelateerd aan drugshandel. Zo wordt Rotterdam dit jaar geteisterd door vuurwapengeweld. Halverwege 2019 waren er al evenveel schietpartijen geweest als in heel 2018, en dat aantal is in de voorbije maanden verder opgelopen.
Meer over dit onderwerp Vuurwapengeweld teistert ook Rotterdam: ‘Rigoureuze maatregelen nodig’
In gesprek met Elsevier Weekblad zei de Rotterdamse VVD-fractievoorzitter Vincent Karremans vorige maand al dat ‘foute, louche ondernemingen’ waarin drugswinsten worden witgewassen, zo snel mogelijk moeten worden gesloten. Ook het afpakken van materiële statussymbolen als ‘dure jassen, dikke auto’s’ en andere dure spullen is volgens Karremans effectief om de aantrekkingskracht van drugscriminaliteit voor jongeren te verminderen.
Bestuur Amsterdam: 4 jaar lang 1 miljoen euro voor aanpak drugshandel
Dat ook Amsterdam met grote problemen rond drugsmisdaad worstelt, wordt vrijwel wekelijks bevestigd door de vele liquidaties, beschietingen en plofkraken. De conclusies van het onderzoek De achterkant van Amsterdam, dat in opdracht van de gemeente werd gedaan, kwamen voor de meeste raadsleden in de hoofdstad allerminst als een verrassing.
Twee weken geleden liet burgemeester Halsema aan de gemeenteraad weten dat het stadsbestuur de komende vier jaar 4 miljoen euro wil uittrekken voor de aanpak van de ‘ontwrichtende gevolgen’ van drugshandel en -criminaliteit. Ook moet er preventief beleid komen. In Amsterdamse wijken als Zuidoost en Nieuw-West wil het college van burgemeester en wethouders speciale teams inzetten, die zich volgens de gemeente moeten mengen in criminele groepen en moeilijk bereikbare gezinnen om de zwijgcultuur en afzijdigheid rondom geweldsincidenten te doorbreken.