Premier Mark Rutte (VVD) had donderdag een lang telefoongesprek met de Franse president Emmanuel Macron. De twee blikten vooruit op de NAVO-top in Londen. Vooruitblikken deed Rutte na de ministerraad ook op de Klimaattop in Madrid, waar hij Nederland ten voorbeeld gaat stellen. En zijn ‘legendarische geheugen’ liet hem ook weer even in de steek.
De premier had met Macron afgesproken in de NAVO intensiever samen te werken, zei hij na de ministerraad. Het is volgens Rutte ‘van groot belang dat Duitsland en Nederland en Frankrijk en anderen gezamenlijk optrekken.’ Hij noemde de Britten niet terwijl die een belangrijke rol in de NAVO spelen.
Lees over de nieuwe relatie van Frankrijk en Nederland
Over de inhoud van het telefoontje wilde Rutte niet uitweiden. Wel zei hij dat hij Macrons zorgen over de NAVO deelt. Hij onderschreef niet diens stelling dat de NAVO ‘hersendood’ is, maar wel de conclusie dat de NAVO niet is ingericht op de geopolitieke verhoudingen van vandaag. Dat betekent niet dat Rutte twijfelt aan artikel 5 van het NAVO-verdrag, zoals Macron wel doet.
‘Artikel 5 is voor mij en voor de NAVO een cruciale hoeksteen. Het een voor allen, allen voor een is de garantie dat een vijand weet: als ik Luxemburg aanval, dan val ik niet een land aan met 600.000 mensen, dan val ik het machtigste militaire bondgenootschap uit de wereldgeschiedenis aan. Dan val ik het machtigste handelsblok uit de wereldgeschiedenis aan, namelijk de NAVO/de Europese Unie. En you’d better not do that,’ zei Rutte.
Hij is het eens met Macron en de Duitse bondskanselier Angela Merkel dat Europa het eigen grondgebied niet kan beschermen. ‘Daarvoor hebben we echt de NAVO nodig.’
De onvoorspelbaarheid van Amerika
Rutte wees ook op de ‘soms onvoorspelbaarheid uit Amerika. Bijvoorbeeld in het contact met Turkije over de gebeurtenissen in Noord-Syrië en er is natuurlijk zorg over Turkije, bijvoorbeeld over de koop van het S400 Russische antiraketsysteem.’
De premier wil de Amerikanen overtuigen dat het ook in hun belang is om actief te blijven in Europa. ‘Als dit deel van Europa zich onder Russische invloed zou bevinden, zouden de Russen toegang hebben tot een economie die groter is dan de huidige Amerikaanse economie. Terwijl de Russische economie kleiner is dan die van de Benelux. Dus er is een groot strategisch Amerikaans belang, nog afgezien van de historie. Dat breng ik steeds bij de Amerikaanse president onder de aandacht.’
Klimaat: van plannen tot actie
Rutte heeft het druk op het internationale toneel. Maandag gaat hij naar de Klimaattop van de Verenigde Naties in Madrid. Daar zal hij uitdragen dat plannen daden moeten worden. Hij gaat het Nederlandse Klimaatakkoord ten voorbeeld stellen en wijzen op het belang ‘om met elkaar ambities te hebben.’
Volgens Rutte moet de Europese discussie over terugdringing van de CO2-emissie nog beginnen. De Europese doelstelling is 40 procent minder uitstoot in 2030. De Nederlandse doelstelling is 49 procent. Rutte wil andere landen overtuigen van de noodzaak om harder te lopen en gezamenlijk te streven naar 55 procent minder uitstoot ten opzichte van 1990. In dat geval zou de EU in 2050 klimaatneutraal zijn.
Consensus over klimaatplannen
Rutte denkt dat het gaat lukken om hierover op de Europese top in december consensus te bereiken. ‘Het is nog niet zeker, maar het zou mooi zijn als dat lukt. Nederland pleit ervoor, Frankrijk en de Duitsers beginnen aan boord te komen. Het is voor Nederland belangrijk om een ambitieus doel te hebben, maar dan wel met de buurlanden om te voorkomen dat banen naar elders verdwijnen.’
De term gidsland verwierp hij. ‘Nederland gidsland is een linkse term en ik ben niet links. Maar het is wel een aanpak geweest, die wat trage tafelaanpak, die uiteindelijk heeft geleid tot een breed draagvlak.’
Het wachtgeld van Dijkhoff
Rutte werd ook bevraagd over het wachtgeld van partijgenoot Klaas Dijkhoff. De VVD-fractievoorzitter vult zijn vergoeding aan met 37.000 euro bruto aan wachtgeld. ‘Het is een recht wat je hebt hè als je staatssecretaris of minister bent geweest en je wordt Kamerlid,’ zei Rutte.
Of hij die aanvulling in 2006 ook heeft geclaimd toen hij van staatssecretaris Kamerlid werd, moet Rutte uitzoeken. Hij dacht van niet. ‘U kent mijn legendarische geheugen. Ik wil het even zeker weten.’