Piet de Jong (KVP) begon in 1970 met de persconferentie van de minister-president na de ministerraad, deze week precies een halve eeuw geleden. Zijn verre opvolger Mark Rutte (VVD) vindt het ‘een van de leukste momenten van de week,’ zei hij op zijn eigen 250-ste of 280-ste persconferentie, daarover waren zijn medewerkers het niet eens geworden.
Rutte: ‘Ik ben een mens van gewoonten. En de vrijdag heeft een ritme en dat ritme bevalt mij en u bent daar een groot onderdeel van.’
Er zijn amper regeringsleiders in de wereld die de pers wekelijks te woord staan. Het levert in Den Haag ook niet altijd groot nieuws op. Integendeel. Maar wel een inkijkje in de denkwereld van de premier. En vaak ook een premier die antwoorden schuldig blijft.
Lees ook de speciale editie over Piet de Jong
De Jong en zijn piepers
De persconferentie na de ministerraad van deze vrijdag is geen uitzondering. Maar eerst memoreerde Rutte het gouden jubileum in de opening van de persconferentie. ‘U kent het verhaal. Piet de Jong werd gestoord tijdens de piepers en dat wilde hij niet. En toen dacht hij: dat voorkom ik door de journalisten te woord te staan. Dan hoeven ze me niet te bellen tijdens het eten. Nu moet je een goed verhaal, dat heb ik van u geleerd, nooit kapot checken, maar ik begrijp dat dit toch iets prozaïscher ligt,’ zei Rutte, doelend op het snakken naar meer ‘transparantie’ van het regeringsbeleid destijds.
ASML-technologie
Die transparantie is deze vrijdag ver te zoeken wat het gevoeligste onderwerp van de week aangaat, namelijk de rel tussen Amerika en China over de leverantie van ASML-technologie aan China.
In een week publiceerde het FD interviews met de ambassadeur van China in Nederland en de ambassadeur van Amerika. China wil dat Nederland ASML een vergunning geeft om een chipmachine te leveren en Amerika waarschuwt Nederland dat niet te doen.
Rutte pareerde alle vragen erover en zei alleen dat Nederland over zijn eigen besluiten gaat. ‘Ik ga nooit in op vragen over specifieke bedrijven omdat dat vertrouwelijk is. En Sigrid Kaag heeft volgens mij keurig uitgelegd dat Nederland zijn eigenstandige keuzes maakt. Dat doen we op basis van zorgvuldige afweging en daar gaan we onverstoorbaar mee verder,’ zei Rutte doelend op de D66-minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
De premier nam de kans te baat om het begrip ‘chefsache’ te verwerpen. Dat deed hij op een vraag ‘of de toeslagenaffaire nu zo belangrijk is geworden dat het chefsache is geworden’ nu Rutte maandag samen met minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) 250 getroffenen gaat toespreken.
Met het begrip Chefsache kan ik niet zoveel
‘Met het begrip “chefsache” kan ik niet zo veel. Bij alle grote onderwerpen ben ik op een of andere manier betrokken. Zeker als het om thema’s gaat zoals stikstof toen heel Nederland schreeuwde: Rutte moet de regie pakken. Toen zei ik: dat is ook altijd het geval, maar dat betekent niet dat ik zelf die portefeuille beheer. Als minister-president is het mijn taak te zorgen dat de besluitvorming plaatsvindt. Dat ik probeer te helpen de knopen eruit te trekken. Dat betekent niet dat al die portefeuilles ineens naar Algemene Zaken gaan. We hebben geen presidentieel stelsel. Gelukkig niet.’