De voorbije maanden wordt Nederland veelvuldig opgeschrikt door steeds heftiger steekgeweld, niet zelden met dodelijke afloop. De jonge leeftijd van veel daders en de grootte van de steekwapens baren politie en overheid zorgen. Kamerleden en burgemeesters willen messenbezit verder aan banden leggen, maar volgens minister Grapperhaus is dat niet de oplossing.
Kamer wil messenverbod ‘aanscherpen’, Grapperhaus niet
Een meerderheid van de partijen in de Tweede Kamer heeft het kabinet gevraagd te onderzoeken of de lijst met verboden messen kan worden uitgebreid. Volgens de NOS willen coalitiepartners VVD en CDA en oppositiepartijen als PvdA, SP en 50PLUS dat het messenverbod wordt ‘aangescherpt’.
https://twitter.com/vanwijngaardenj/status/1215327334212997126
In 2012 werd de Wet wapens en munitie voor het laatst gewijzigd. Toen besloot het kabinet-Rutte I dat stiletto’s en valmessen werden verboden. Op de lijst, die is te vinden op de website van de politie, staan ook vlindermessen en messen met meerdere snijkanten. Ingeklapte messen die uitgeklapt langer dan 28 centimeter zijn, zijn evenmin toegestaan. Het bezitten van degens, zwaarden en sabels is niet verboden, maar mogen alleen ‘goed verpakt’ in de openbare ruimte worden vervoerd.
Bij die lijst blijft het voorlopig, als het aan minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus (CDA) ligt. ‘Je kunt ook met een aardappelmesje de straat oplopen en heel verkeerd gedrag vertonen en iemand neersteken,’ zei Grapperhaus vrijdag na de ministerraad. ‘Je moet ook kijken: hoe kun je bepaalde gevaarlijke situaties in gebieden voorkomen. Preventief fouilleren is een discussie maar ik vind wel dat we die discussie aan moeten gaan.’
Landelijke politie én burgemeesters bezorgd
Dinsdag liet de top van de landelijke politie zich voor het eerst uit over het toenemende steekgeweld, vooral onder tieners. ‘De politie ziet de laatste tijd een aantal ernstige incidenten met steekwapens onder soms zeer jonge jongeren. Dat is zorgelijk,’ zei een woordvoerder van korpsleiding van de nationale politie tegen De Telegraaf. ‘Het is op dit moment nog niet te zeggen of het hier een serie incidenten betreft of dat hier een groeiende structurele problematiek aan ten grondslag ligt zoals een cultuur onder jongeren waarin wapenbezit toeneemt met meer incidenten als gevolg.’
Lees het volledige verhaal terug Vuurwapengeweld teistert ook Rotterdam: ‘Rigoureuze maatregelen nodig’
Diverse burgemeesters hebben ook al hun zorgen uitgesproken. Deze week pleitte burgemeester Jan Rijpstra (VVD) van de Friese gemeente Smallingerland voor een landelijk verbod op messen in de openbare ruimte na een steekpartij in Drachten (zie punt 3), de hoofdplaats van de gemeente Smallingerland. ‘We moeten goede afspraken maken met de politie en het Openbaar Ministerie, zodat de politie ook preventief mag fouilleren,’ zei hij op een vraag van de NOS over hoe het verbod te handhaven. Rijpstra riep de Tweede Kamer op zijn voorbeeld te volgen om zo tot landelijke regels te komen.
Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten constateren steeds meer gemeenten dat jongeren vaker betrokken zijn bij gewapende overvallen en steekgeweld. Over twee weken komen burgemeesters uit het hele land bij elkaar om te praten over wapenbezit en -gebruik onder jongeren.
Jongeren veelvuldig betrokken bij steekgeweld
Een wijkagent in Amsterdam Zuid-Buitenveldert deelde begin deze week een foto van de messen die hij aantrof bij ‘meerdere jongeren’ die waren aangehouden voor een straatroof. ‘U ziet hier het wapen arsenaal van de verdachten… leeftijd gemiddeld 12-13 jaar… ik heb er geen woorden voor, u wel?’ schrijft de agent.
https://www.facebook.com/politiezuidbuitenveldert/posts/2938613992852073
‘Beste ouders van Amsterdam e.o., maar eigenlijk van heel Nederland, weet u wat uw kind doet buiten op straat?, weet u waar ze mee bezig zijn op de telefoon (want hoe denkt u dat ze hier aan komen?)… Vraagt u uw kind wel eens wat hij/zij (voornamelijk hij) in zijn jaszak of rugtas heeft zitten?’ De politieman roept ouders, leraren, sportleraren en andere volwassenen op beter te letten op wat kinderen doen en waar ze mee bezig zijn, ‘want er gaan nog veel meer incidenten als hierboven plaats vinden als we er met z’n allen niets aan doen’.
De wijkagent verwijst naar diverse ernstige steekincidenten van de afgelopen weken, waarbij tieners anderen neer- of doodstaken. Op 22 december werd een op dat moment 15-jarige jongen in Drachten neergestoken, waarna hij nota bene op zijn zestiende verjaardag in het ziekenhuis overleed aan zijn verwondingen. Een 15-jarige jongen uit Gorredijk en een jongen van 14 jaar oud uit Drachten worden verdacht van betrokkenheid en zitten vast.
In Hoofddorp is op 16 december een 64-jarige man doodgestoken bij een pinautomaat, kort voordat hij met pensioen zou gaan. Twee jongens van 15 jaar oud zitten vast, een 16-jarige jongen die ook was gearresteerd, werd al snel weer op vrije voeten gesteld omdat hij niet langer verdachte is.
Zaterdag 4 januari werd in Hoorn een 12-jarige jongen in zijn buik gestoken, waarna hij in het ziekenhuis belandde. Later op de dag meldde de dader, eveneens een jongen van 12 jaar oud, zich op het politiebureau. Woensdag werd hij voorgeleid aan de rechter-commissaris, die besloot de bewaring te schorsen, meldt het Noordhollands Dagblad. Vanwege de jonge leeftijd van de dader heeft de rechtbank niet toegelicht waarom de jongen is vrijgelaten.
Het meest recente minderjarige slachtoffer van een steekpartij is een 17-jarige leerling van het ROC Mondriaan in Den Haag. Vlak voor de school werd hij dinsdagochtend 7 januari in zijn arm gestoken, vermoedelijk door een medescholier. De politie heeft nog niemand aangehouden.
Wat zeggen de cijfers?
De landelijke politie heeft n0g geen totaaloverzicht van het het aantal steekpartijen in het afgelopen jaar, blijkt na navraag van De Telegraaf. Dat komt mede doordat ‘steekincidenten’ op diverse manieren worden geregistreerd, onder meer als huiselijk geweld of zware mishandeling. De afgelopen jaren steeg het aantal zware steekpartijen wel: in 2015 waren er 397 zware steekpartijen, in 2018 476.
Beluister de podcast met Gerlof Leistra over de Moordlijst 2019:
Mis niets en abonneer u op deze podcast
Tot juli 2019 stond de teller op 251. Uit de moordlijst die EW-misdaadverslaggever Gerlof Leistra elk jaar bijhoudt, blijkt dat het afgelopen jaar 34 mensen zijn doodgestoken. Het is echter niet bekend hoeveel steekpartijen zonder dodelijke afloop er het afgelopen jaar plaatshadden. De nationale politie is voor de steden Amsterdam, Den Haag en Rotterdam, waar ook de meeste moorden werden gepleegd, bezig het aantal steekpartijen in kaart te brengen.
Vooral in Rotterdam is het steekgeweld fors toegenomen. RTV Rijnmond meldde dat tot en met oktober alleen al in Rotterdam-Zuid 69 steekpartijen plaatshadden, ten opzichte van 52 in heel 2018: een toename van ruim 30 procent. Jongeren hebben daar een belangrijk aandeel in. Rivaliserende tienerbendes uit de multiculturele wijken Charlois en IJsselmonde in Rotterdam-Zuid gaan elkaar geregeld te lijf, vaak met grote messen.
Londens lange messen, vijf oorzaken van het ongekende aantal steekpartijen in de Britse hoofdstad
Volgens de lokale politie worden zij onder meer geïnspireerd door ‘drill rap‘: muziekclips waarin rappers poseren met steekwapens. De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb (PvdA) zegt dat fenomeen is ‘overgewaaid uit Groot-Brittannië’: vooral in de hoofdstad Londen zijn steekpartijen onder jongeren schering en inslag.