D66-plan voor arbeidsmigratie uit Afrika valt volledig verkeerd

Als het aan D66 ligt, gaat Nederland tijdelijk arbeidsmigranten uit Afrikaanse landen als Nigeria halen. Tweede Kamerlid Maarten Groothuizen wil zo openstaande vacatures vervullen en illegale immigratie via de Middellandse Zee tegengaan. Coalitie- en oppositiepartijen reageren vol onbegrip: zij benadrukken dat het kabinet eerst maar eens de terugkeer van illegalen en uitgeprocedeerde asielzoekers op orde moet krijgen.

Groothuizen bespeurt in Nederland een groot tekort aan arbeidskrachten, onder meer in de bouw, de zorg en ‘om zonnepanelen te gaan installeren’. De circa 200.000 openstaande vacatures worden volgens hem niet automatisch opgevuld door Nederlanders, en ook niet door arbeidsmigranten uit de Europese Unie (EU). In gesprek met NPO Radio 1 noemt hij bovendien de vergrijzing, waardoor ‘de verhouding tussen werkenden en niet-werkenden steeds ongunstiger wordt’. Daardoor staat de economische groei volgens Groothuizen onder druk.

‘Ik begrijp dat het geen populair verhaal is,’ zegt Groothuizen in onderstaande video die D66 deelt op Twitter. ‘Maar dit is wel de werkelijkheid: meer dan 200.000 vacatures. We hebben mensen hartstikke hard nodig.’ Als Afrikanen legaal naar Nederland kunnen komen om er voor een periode van maximaal vier jaar te werken, kunnen ze daarna terug naar hun eigen land. Door premies in één keer aan het einde van die periode uit te betalen, ‘en misschien nog een stap verder (…) die betalen we alleen uit in het land van herkomst’. Zo hoopt D66 de gastarbeiders een ‘positieve prikkel’ te geven om weer te vertrekken naar het thuisland. Dat kan dan weer profiteren van de kennis en ervaring die zij in Nederland hebben opgedaan.

Naast een positieve impuls voor de Nederlandse economie hoopt D66 met het plan ook het aantal migranten dat de Middellandse Zee oversteekt omlaag te brengen. Afrikanen die naar Europa komen, stappen vaak op gammele bootjes om naar Europa te komen. ‘Daarom moeten we werk maken van legale migratieroutes,’ zegt Groothuizen.

VVD, CDA en eind vorig jaar ChristenUnie en SP waarschuwden de afgelopen maanden luid en duidelijk voor de gevolgen van (arbeids-)migratie, tot onvrede van D66: ‘De afgelopen weken buitelden conservatieve politici over elkaar heen in het verspreiden van angstbeelden over migratie. Zonder daarbij met oplossingen te komen.’ Deze ‘anti-migratie-kramp’ is een grijsgedraaide plaat, vindt Groothuizen. ‘Dat kennen we zo langzamerhand wel. Maar met woorden alleen krijgen we de vastgelopen migratiediscussie niet vlot getrokken. En belangrijker, we krijgen er de controle niet mee terug.’ D66 ziet meer in het faciliteren van legale migratie dan in het tegengaan van illegale migratie.

Gezien de reacties lijkt het voorstel van Groothuizen niet erg kansrijk. Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg van coalitiepartij CDA richt zich liever op terugkeer van Afrikanen en andere asielzoekers die illegaal in Nederland verblijven. ‘Zolang we de consequenties van immigratie niet overzien en terugkeer de achilleshiel blijft, zien wij liever geen toestroom uit Afrika deze kant op,’ schrijft het CDA. Van Toorenburg is van mening dat ‘in Nederland nog talloze mensen aan de kant staan en Afrika eigen talent ook maar wat goed kan gebruiken’.

Ook coalitiegenoot VVD staat niet te springen om Afrikaanse gastarbeiders tijdelijk naar Nederland te halen. Kamerlid Bente Becker vindt het plan van D66 ‘naïef en wereldvreemd’. Net als CDA’er Van Toorenburg wil zij prioriteit geven aan de toestroom van illegale immigranten en de terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers. ‘Gaat D66 zich dáár voor inspannen?’ vraagt ze aan haar coalitiegenoten:

Veel oppositiepartijen zijn bepaald niet te spreken over het plan van D66. Zo heeft PVV-leider Geert Wilders, die spreekt van ‘vervangingspolitiek’, een alternatief voorstel: ‘Laten we al die gekke D66-ers naar Afrika sturen!’ schrijft hij op Twitter. Hij denkt dat de Afrikanen die D66 naar Nederland wil halen, ‘nooit meer weggaan’:

Ook bij links kan het voorstel van D66 op weinig enthousiasme rekenen. ‘Een extreem kapitalistisch plan,’ zegt SP-fractievoorzitter Lillian Marijnissen. Dit is niet fijn voor de loonstijging, niet goed voor de honderdduizenden mensen die nog thuis zitten en niet gunstig voor mensen die meer uren willen werken of een vaste aanstelling willen,’ zegt ze tegen NPO Radio 1. Kamerlid Jasper van Dijk was in de Tweede Kamer al even kritisch: ‘D66 wil niet kijken naar de Nederlanders die aan de kant staan, maar wil de makkelijke weg. Haal ze maar uit Afrika. Dat is verdringing en valse concurrentie.’ PvdA-Kamerlid Attje Kuiken vindt het ‘ondoorzichtig, kortzichtig en naïef’ om te denken dat Afrikanen het personeelstekort in sectoren als het onderwijs of de zorg gaan oplossen.

Coalitie verdeeld over uitgeprocedeerde asielzoekers

De laatste maanden komt veelvuldig in het nieuws dat het kabinet-Rutte III er maar niet in slaagt iets te doen aan de terugkeer van kansloze asielzoekers, van wie ongeveer de helft in de illegaliteit verdwijnt. Van Toorenburg (CDA) stelde vorige maand voor asielzoekers strafbaar te stellen als ze niet meewerken aan de eigen terugkeer naar het land van herkomst. Veel bijval van haar coalitiegenoten kreeg ze niet. Groothuizen (D66) sprak van ‘onzinnige retoriek’ omdat ‘daarmee de uitgeprocedeerde asielzoeker nog steeds niet is uitgezet’, Joël Voordewind van de ChristenUnie vindt het een ‘slecht plan’ en geeft de voorkeur aan het onder druk zetten van de landen die hun onderdanen niet willen terugnemen.

Maar juist dat laatste krijgt Nederland niet voor elkaar. Herkomstlanden, vooral in Afrika, weigeren stelselmatig om hun onderdanen terug te nemen, zo ondervond VVD-staatssecretaris Ankie Broekers-Knol onlangs nog. Zij kreeg het niet voor elkaar om met de Marokkaanse overheid te spreken over de terugkeer van uitgeprocedeerde Marokkanen, tot grote woede van de Tweede Kamer.