De maatregelen die de Nederlandse regering heeft genomen in de strijd tegen het coronavirus laten een voorzichtig effect zien, maar volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) veel minder dan gedacht. Zoals het er nu naar uitziet, zijn half april waarschijnlijk 2.500 IC-bedden nodig en die zijn er niet.
Vorige week gold dat aantal nog als het sombere scenario van het RIVM. Toen ging het RIVM er nog vanuit dat er duizend bedden nodig zouden zijn, begin april. Maar dat aantal is zondag al bereikt. Op dit moment is er op de IC’s ongeveer plaats voor 1.100 coronapatiënten en nog 500 normale patiënten.
Het is de bedoeling dat binnen een week 2.400 bedden op de intensive care beschikbaar zijn, zei Diederik Gommers, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care maandag tegen de NOS. Volgens Gommers is ‘iedereen daar keihard mee bezig’. Het wordt een enorme operatie, maar hij verwacht dat het wel gaat lukken.
Dat het verwachte aantal van het RIVM hoger ligt, komt mede doordat het instituut van inzicht is veranderd over de duur van de tijd waarop een patiënt op de IC ligt. Voorheen hanteerde het RIVM een gemiddelde lengte van tien dagen. Nu gaat het uit van 23 dagen.
Lees alle artikelen over het coronavirus in het dossier
Hierdoor liggen er veel meer mensen tegelijkertijd op de IC. Ook is de stijging de afgelopen dagen sneller gegaan dan gedacht.
De bijstelling is opvallend, omdat de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) op 8 maart in een brandbrief al meldde dat patiënten gemiddeld drie weken op de IC liggen. ‘Na drie weken treedt er verbetering op.’
‘Meer dan we in eerste instantie hoopten’
We zien nu dat mensen zo’n 23 dagen op de intensive care liggen,’ zegt een woordvoerder van het RIVM maandag tegen EW. ‘Dat is meer dan we in eerste instantie dachten en hoopten. Dat weten we natuurlijk pas als een grote groep mensen er 23 dagen ligt. Met elke dag dat er meer cijfers zijn weten we meer over in welk scenario we terecht zijn gekomen.’
‘Mensen liggen een x aantal dagen op de intensive care, maar hoe meer je in de buurt van x komt, hoe meer je bevestigd ziet wat die x is. We zijn nu een aantal weken verder, twee weken geleden lagen er nog een stuk minder mensen op de ic. Dus kan je ook statistisch minder goed zeggen hoe lang mensen er gemiddeld liggen. Het is een soort continue dataverzameling.’
Groei vlakte vorige week af
‘Wij hebben ook al eerder gerekend met deze aanname van drie weken. Alleen vorige week werd er gezegd: met de informatie die we hebben zien we een voorzichtige afvlakking van die ziekenhuisopnames. De groei vlakte af. Waar je eerst een soort van exponentiële groei had, steeg die minder hard dan je zonder maatregelen zou verwachten. We zijn inmiddels een kleine week verder en dan heb je dus meer weer data. En dan zie je dus op een ander vlak niet het effect waar je op hoopt. Nog niet in ieder geval.’
Lees meer over de actuele situatie in de Italiaanse regio Lombardije: Hoelang blijft het Italiaanse openbare leven op slot?
Hoe meer data je hebt, hoe meer bevestiging je hebt in welk scenario je zit, zegt de woordvoerder. ‘Vorige week leek het er dus op, op basis van de cijfers die we toen hadden, hadden we de voorzichtige hoop dat we in een ander scenario terecht aan het komen waren. Maar elke dag kan dat weer opschuiven.’
In het begin zitten statistische lijnen dicht op elkaar
‘In het begin zitten de scenario’s dicht op elkaar. Dus is het lastiger te zeggen in welk lijntje je zit. Dus toen we hebben gezien dat de snelheid waarmee de ziekenhuizen patiënten opnemen de goede kant op gaat. Dan kan je voorzichtig zeggen, nou, misschien komen we wel uit in dit scenario. Nu zijn we verder en blijkt het toch dat we in een ander lijntje terecht zijn gekomen.’
‘Het is niet zo dat wij alleen maar naar die 10 dagen kijken. Die modellen, je ziet hoeveel lijntjes dat zijn. Die 10 dagen is een van die honderden lijntjes. Het is niet zo dat we er een lijntje uitkiezen en zeggen, we gaan nu uit van 10 dagen ic. We kijken naar een heel pakket.’
Bram Hahn zette alle opties op een rij om in contact te blijven staan met uw naasten: Dankzij videochat toch samen met familie of vrienden
Meeste mensen na vijf dagen ziek
Voor patiënten die over twee weken op de IC terechtkomen, zijn nieuwe maatregelen te laat, die zijn al besmet. De meeste patiënten worden pas na vijf dagen ziek. In diezelfde lijn worden maatregelen die twee weken geleden zijn genomen, nu pas merkbaar.
Komt het zwarte scenario uit, dan komen artsen voor de keuze te staan wie zij wel kunnen helpen en wie niet. Zeer binnenkort al zullen artsen voor de vraag komen te staan of ze een IC-bed in gebruiknemen voor een coronapatiënt of leeghouden voor een patiënt die binnenkomt door een auto-ongeluk of moet bijkomen na een onverwachte hartoperatie.
‘2.500 kan het zorgstelsel niet aan’
Vorige week dinsdag 24 maart, bij een briefing aan leden van de Tweede Kamer, stelde fractievoorzitter van de PvdA Lodewijk Asscher een aantal vragen aan voorzitter van de NVIC Diederik Gommers. ‘Vorige week zei u dat de collega’s in Brabant in control waren. Vandaag zegt u iets anders: “We staan met de rug tegen de muur.” Dan ben je niet in control. Dat roept de vraag op of dat over een week niet ook het geval kan zijn in andere ziekenhuizen. Gaat u uit bij die piek eind mei van maximaal 2.200 IC-patiënten, wordt er nu gewerkt aan een scenario dat wellicht nodig is om van 2.200 naar 2.500 of naar 3.000 bedden te gaan? En wat zouden wij nu moeten doen om dat – hopelijk ten overvloede, onnodig, mogelijk te maken?’
‘Ik denk dat het dan zit in het kopen van meer apparaten,’ zei Gommers. ‘Ik denk dat de Nederlandse gezondheidszorg het dan gewoon niet aankan.’
Bekijk de vraag van Asscher op 2.22.00 uur:
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Het gunstigste voorteken is de ontwikkeling in Noord-Brabant. Het aantal nieuwe ziekenhuisopnames is daar lager dan een paar dagen geleden, waardoor het erop lijkt dat de piek daar geweest is. In de provincie werden de maatregelen het eerst ingevoerd. Daartegenover staat dat de groei van het aantal ziekenhuisopnames in Zuid-Holland snel gaat. Het RIVM heeft daar geen verklaring voor.
Lees ook de blog van Philip van Tijn: Coronacrisis levert veel ellende op, maar niet uitsluitend
Huidige maatregelen blijven in stand
De huidige maatregelen tegen het coronavirus blijven ook na 6 april gelden, melden bronnen in Den Haag maandag aan het ANP. Zo blijven de scholen en de horeca langer dicht, bevestigen ingewijden na berichtgeving van De Telegraaf. Ze verwachten voorlopig geen extra maatregelen. Hoeveel langer de maatregelen van kracht blijven, is nog onbekend. De crisiscommissie van het kabinet praat daar dinsdag over.
Het beraad van de meest betrokken ministers gaat daarbij af op het advies van de wetenschappers van het zogeheten Outbreak Management Team (OMT). Als die een aanscherping toch nodig vinden, kan dat het kabinet op andere gedachten brengen.