Ze verschijnen avond aan avond op televisie, leggen uit, speculeren, stellen gerust of zeggen dat we nog lang niet uit de coronacrisis zijn. Veel van deze wetenschappers en artsen adviseren ook het kabinet over de maatregelen in de volgens premier Mark Rutte (VVD) grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog.
Dat gebeurt via het Outbreak Management Team (OMT). Een orgaan dat advies geeft aan de minister van Volksgezondheid en wordt geleid door Jaap van Dissel, directeur van het Centrum Infectieziektenbestrijding van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
Lees ook: In aanpak coronacrisis moet ook economisch belang een rol spelenHij roept vergaderingen bijeen van vaste leden en losse deskundigen op terreinen die van belang zijn voor het onderwerp van de ‘uitbraak’. Het OMT komt in actie als dat nodig is. Dat was in 2009 het geval bij de Mexicaanse griep (varkensgriep) en in 2020 bij de coronacrisis.
Coronaberaad
Het eerste coronaberaad was op 24 januari naar aanleiding van de uitbraak
in de Chinese miljoenenstad Wuhan. Op 27 februari, en 12, 23 en 30 maart was er weer overleg, telkens gevolgd door een advies aan de minister van Volksgezondheid. Zo levert het politici het materiaal om hun beleid op te baseren.
In zijn tv-toespraak van 16 maart benadrukte Rutte dat het advies van ‘deskundigen als Jaap van Dissel en zijn collega’s binnen en buiten het RIVM, virologen, intensive care-artsen en andere specialisten’ vanaf het begin leidend is geweest voor alle getroffen maatregelen. ‘En het is belangrijk dat we op dat kompas van wetenschappelijke kennis en betrouwbare feiten blijven varen.’
In het OMT komen tal van disciplines samen. In de coronacrisis zijn hoofdrollen weggelegd voor de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie Ann Vossen (Leids Universitair Medisch Centrum), de Rotterdamse intensivist Diederik Gommers namens de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care en Annelies Verbon namens de Nederlandse Vereniging voor Internist-infectiologen. Veel verenigingen leveren zo een bijdrage aan de koers.
Lees Constanteyn Roelofs: Coronapandemie zal ook klasseverschil in mode vergrotenVertrouwelijk overleg OMT
Het overleg van het OMT is vertrouwelijk. Een deel van de deskundigen verschijnt weliswaar geregeld in de media, maar klapt niet uit de school.
Al bijna geroutineerd houden Van Dissel en Gommers wekelijkse openbare briefings in de Tweede Kamer. Van Dissel over het totaalplaatje, Gommers over een van de meest nijpende problemen in deze crisis, namelijk de beschikbaarheid van IC-bedden. Afgelopen woensdag schoof ook Ronnie van Diemen aan, inspecteur-generaal Gezondheidszorg.
Frustraties over lakse overheid
In het onderzoek van EW naar de coronastrijders kwamen ook frustraties naar voren over lakse overheden die waarschuwingen in de wind sloegen. Over het tekort aan IC-bedden bijvoorbeeld. Of over onderzoek naar virusremmers of vaccins dat moest worden gestaakt omdat subsidies niet meer afkwamen. Wie weet waren ze nu een stuk dichter bij een medicijn geweest.
De situatie is nu compleet veranderd. Overheden en bedrijven smijten met geld op jacht naar middelen tegen het coronavirus. Er is zelfs sprake van een soort biotech-wapenwedloop tussen China en Amerika, die het medicijn als eerste willen hebben. Wetenschappers doen het anders. Zij werken grensoverschrijdend samen en wisselen op nooit eerder vertoonde wijze hun bevindingen uit.
