Morgen om 17 uur zal blijken of de meerderheid van de CDA-leden meteen een nieuwe leider kiest of dat er nog een nieuwe stemronde nodig is. Dat laatste zit er naar verwachting wel in. Hoewel het speculeren is, lijken de bijna 40.000 CDA-leden niet massaal achter een van de drie kandidaten te gaan staan.
Als een kandidaat vijftig procent van de stemmen plus een stem heeft, is de nieuwe nummer 1 van het CDA bekend. Zo niet, dan begint zaterdagavond om 21 uur de stemming voor de tweede ronde en volgt de uitslag woensdag 15 juli om 11 uur.
Lees verder onder het kader
In gesprek met Pieter OmtzigtTegenover Elsevier Weekblad laat Pieter Omtzigt weten dat de CDA-fractie in de Tweede Kamer zelf beslist over het fractievoorzitterschap, mocht hij de lijsttrekkersstrijd winnen: ‘Dat is iets om over na te denken tijdens het reces. Nu fractieleden op vakantie zijn hebben we geen geplande vergadering om daarover te beslissen.’
Omtzigt wil dat de partij in haar verkiezingsprogramma duidelijke keuzes maakt over de rol van de overheid, de economie en de Europese Unie:
‘Deze lijsttrekkersstrijd zorgt voor intern debat bij de partij. Dat is goed. Het CDA moet de verhouding tussen burger en overheid centraal zetten. De burger moet zijn rechten kunnen afdwingen, desnoods voor een rechter. Dat zie je bij de Belastingdienst die Nederlandse burgers in de knel bracht. Juist de Belastingdienst moet er zijn voor haar eigen burgers, niet voor brievenbusfirma’s.
Als lijsttrekker wil ik in gesprek gaan met burgers over reële kwesties. Sommige politici halen liever standbeelden omver of leggen bloemetjes. Ik wil oplossingen voor de problemen van burgers, namelijk of zij nog wel een huis kunnen vinden om in te wonen, of de kinderen nog naar de universiteit kunnen. Daar moet het CDA het gesprek over aangaan en met voorstellen en oplossingen komen.’
De keuze van een nieuwe CDA-leider is een markeringsmoment en zal ook wat zeggen over de mentaliteit van de CDA-leden. Geven die de voorkeur aan de minister van Volksgezondheid, tevens vice-premier Hugo de Jonge, of aan het activistische Kamerlid Pieter Omtzigt of aan staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat Mona Keijzer, de enige vrouw?
Uit alle rumoer rond de verkiezing lijkt Omtzigt vooral de sympathie te hebben bij burgers die geen lid zijn van het CDA en er ook niet per se op stemmen. Leden zouden eerder voelen voor een man die in elk geval al mee heeft bestuurd, al vallen zijn prestaties amper te peilen en is het grote wachten op het eerste externe onderzoek naar het gevoerde coronabeleid dat per 1 september klaar moet zijn.
Fractievoorzitterschap
Als Omtzigt wint, heeft dat onmiddellijke gevolgen voor de interne CDA-organisatie. Het ligt voor de hand dat fractievoorzitter Pieter Heerma het stokje dan overdraagt aan Omtzigt. Die kan dan de fractie leiden in de periode dat de verkiezingskoorts de politiek in zijn greep krijgt en dat is vanaf 1 september zeker het geval.
Als De Jonge wint, zal de oppositie de messen nog harder gaan slijpen dan toch de verwachting is. Partijen zullen zich willen profileren en het coronabeleid van het kabinet kritischer onder de loep nemen dan op het hoogtepunt van de crisis het geval was. Dan moet blijken of De Jonge een voldoende krijgt voor de manier waarop hij het land op medisch gebied door de crisis leidde.
VVD wacht af
De VVD houdt zich koest. De peilingen geven die partij een voorsprong die op het oog niet lijkt in te halen. De partij zit op ongeveer veertig zetels, terwijl de tweede partij, de PVV, nog niet aan de twintig reikt. De cijfers weerspiegelen de stemming in het land waar grote tevredenheid heerst over de wijze waarop premier Mark Rutte (VVD) leiding gaf gedurende die eerste maanden van de coronacrisis. Net als bij de MH17-ramp stond hij vanaf het eerst moment in de crisismodus om niet meer los te laten.
De VVD heeft aangekondigd dat Rutte pas in december een besluit neemt over de vraag of hij opnieuw lijsttrekker wordt. De strategie daarachter heeft uiteraard alles met de verkiezingen voor de Tweede Kamer van 17 maart 2021 te maken.
Lees ook dit essay van Thom de Graaf: Beperking vrijheid kent grenzenOf Rutte wil eerst zeker weten dat hij ongeschonden uit alle terugblikkende coronadebatten komt, of hij wil de spanning erin houden en rond Kerst, als de media hem weer volop gaan interviewen, als politieke koning schitteren. Waarom zou hij dat nu al willen, hij schittert immers ook al zonder dat hij lijsttrekker is?