Bij steeds meer criminelen stapelt het contante geld zich op. In tijden van corona kunnen ze er geen kant mee op, waardoor de stashes (opslagplaatsen) uitpuilen. Ze lopen het risico te worden beroofd of tegen de lamp te lopen, schrijft Gerlof Leistra.
Kassa! Bij een inval in een ‘spookwoning’ in Rotterdam vond de politie afgelopen dinsdag 3 miljoen euro en twee vuurwapens. Een 35-jarige verdachte die het pand gebruikte, stond niet op dat adres ingeschreven. Bij een wilde achtervolging op de A2 gooiden twee mannen vorige week donderdag ter hoogte van Breukelen een tas met een half miljoen euro uit het raam. In de auto vond de politie nog eens een half miljoen.
Lees ook dit spraakmakende artikel van Gerlof Leistra: De feiten over dodelijk politiegeweld in Nederland
Het zijn duizelingwekkende bedragen. Op 1 mei stuitte de politie bij een inval in een woning in Eindhoven zelfs op 12,5 miljoen euro. In een verborgen ruimte stonden boodschappentassen van Albert Heijn, Zeeman, Dirk en Action met in totaal 255 kilo geld. In de woning lagen ook nog twee vuurwapens, een PGP-telefoon en een geldtelmachine. Een aanwezige Georgiër had geen verklaring voor de herkomst van het geld.
75 mille winst
Het lijkt een luxeprobleem, maar drugscriminelen weten zich geen raad met hun zwarte geld. Ondanks de coronamaatregelen blijven de containers met drugs binnenkomen via onder meer de havens van Rotterdam en Antwerpen. Het gaat vaak om honderden kilo’s tot een paar ton per keer. Slechts een fractie van alle drugstransporten wordt onderschept. Zijn de drugs eenmaal van het haventerrein gesmokkeld, dan gaat de teller lopen. Op 1 kilo cocaïne maakt een bende 75 mille winst.
Normaal reizen ‘geldezels’ naar bestemmingen over de hele wereld. Maar nu veel vliegtuigen aan de grond staan, is fysiek transport van zwart geld een stuk lastiger. Grenzen zijn weliswaar deels weer open, maar dat kan zo weer veranderen als het aantal besmettingen met corona stijgt. Intussen hoopt de cash zich op.
Fictieve omzet
Om hun geld ‘legaal’ te besteden, moeten criminelen het eerst witwassen. Bijvoorbeeld door een fictieve omzet en winst op te geven van nagelstudio’s, horeca, kapperszaken, sportscholen en autoverhuurbedrijven. Maar door de coronamaatregelen waren veel zaken de afgelopen maanden gesloten en kon er dus geen zwart geld worden gemengd met de reguliere omzet.
Meer over dit onderwerp: Moordcijfer schiet omhoog in coronacrisis
Het Anti Money Laundering Centre (AMLC) waarschuwt alert te zijn op witwasconstructies. In het centrum werken onder meer FIOD, douane, politie, Openbaar Ministerie, notarissen, accountants, gemeenten en banken samen. Onderzoeker Suzanne Visser vermoedt dat criminelen nieuwe bedrijfjes oprichten, zoals webshops. ‘En we denken dat een deel het zwarte geld heeft afgestort op een bankrekening.’
Nieuwe trends
Het expertisecentrum onderzoekt alle ‘noodsprongen’ met andere partijen en kijkt naar data van de Kamer van Koophandel. ‘Banken zijn een belangrijke poortwachter en letten extra goed op nieuwe trends in transacties, zoals ongebruikelijke internationale overboekingen.’
De coronacrisis biedt een unieke kans om zwart geld op te sporen, stelt Visser in een column op de site van het AMLC. ‘Want zaken die normaal verduisterd zijn, komen nu aan het licht. De wereld stond in maart op zijn grondvesten te trillen en criminelen waren ook even van de leg. Per week veranderde de situatie en dus ook de bewegingsvrijheid voor criminelen. Zolang de beperkende maatregelen door corona nog van kracht zijn, heeft dat gevolgen voor het grensverkeer en biedt dat opsporingskansen.’
14 miljard
Vooral met drugs en fraude verdienen criminelen vele miljarden. In Nederland wordt jaarlijks zo’n 14 miljard euro witgewassen, berekende witwasexpert Brigitte Unger van de universiteit Utrecht op basis van transactiemeldingen van onder meer banken, casino’s en autodealers.
Banken hebben inmiddels een heel leger aan digitale speurneuzen in dienst om ongebruikelijke transacties te signaleren en te melden. Via Money Transfer Offices als Western Union en RIA wordt jaarlijks zo’n 800 miljoen euro overgeboekt. Die kantoren moeten transacties boven de 2.000 euro melden, maar criminelen laten liever geen sporen na.
Hawala
Een populaire route om geld naar een andere plek op de wereld te versturen, is hawala: ondergronds bankieren. ‘Bankiers’ zorgen ervoor dat een contactpersoon elders het ingebrachte geld uitbetaalt minus 10 procent provisie. Maar dan moet de crimineel wel eerst met tassen vol geld naar de ‘bank’, met alle risico’s van dien.
Dienstverleners draaien overuren om nieuwe witwasconstructies te verzinnen. Intussen dreigt de criminele Dagobert Duck te verdrinken in zijn geld.