Veel Nederlanders pakken deze week hun koffers voor de zomervakantie. Tegelijkertijd neemt het aantal coronabesmettingen zowel binnen als buiten Europa snel toe. België slaat alarm over een tweede golf, in Frankrijk ligt het reproductiegetal boven de 1 en via Schiphol komen besmette reizigers Nederland in.
België: tweede golf
Besmettingen: 63.283 Doden: 9.795
Het aantal besmettingen in België neemt fors toe, meldt De Standaard vrijdag. Tussen 7 en 13 juli zijn er gemiddeld 114 nieuwe besmettingsgevallen per dag bevestigd. Dat is 32 procent meer dan een week daarvoor. Gisteren zijn 200 nieuwe gevallen gemeld, maandag 216. De besmettingen waren voor het laatst zo hoog in mei.
In België is het vanaf zaterdag voor iedereen ouder dan twaalf jaar verplicht om een mondkapje te dragen in winkels, winkelcentra, bioscopen, theaters en musea. Ook in gebedshuizen en andere binnenruimten waar veel mensen samenkomen, moeten de bezoekers een mondkapje op.
Wie gaat winkelen zonder mondkapje kan een boete van 250 euro opgelegd krijgen. Een winkelier die geen mondkapje draagt, riskeert een boete van 750 euro. De boete kan oplopen tot 4.000 euro en/of een gevangenisstraf van acht dagen tot drie maanden.
Viroloog Marc van Ranst noemde de cijfers ‘absoluut niet goed’. ‘Als je deze cijfers ziet, kan je zeggen dat de tweede golf begonnen is,’ zei hij op de Belgische radio.
Frankrijk: R>1
Besmettingen: 173.304 Doden: 30.120
In Frankrijk zijn de eerste ‘voorzichtige tekenen’ dat het coronavirus oplaait. De zogeheten R-waarde ligt boven de 1, wat wil zeggen dat elke patiënt nu meer dan één andere persoon besmet. Dat is voor het eerst sinds de quarantaine half mei werd versoepeld. In de afgelopen 24 uur zijn 534 nieuwe coronapatiënten en 18 coronadoden geteld.
Het gebruik van mondkapjes in publiek toegankelijke gebouwen is vanaf volgende week verplicht. Dat maakte de Franse pas aangetreden premier Jean Castex dinsdag bekend. Eerder werd gesproken over 1 augustus.
Er is geen Europees reisadvies nodig, schrijft Nicolette van den Hout
Het is nog niet duidelijk waar de mondkapjesplicht precies gaat gelden. Over het algemeen wordt aangenomen dat de plicht zal gelden in elk gebouw dat toegankelijk is voor externe personen, van cafés, winkels, ziekenhuizen en bibliotheken tot verzorgingshuizen. Het dragen van een mondkapje in het openbaar vervoer is sinds begin mei al verplicht. Ook onduidelijk is welke sancties gaan gelden voor het niet houden aan de regels.
De vervroeging volgt op, onder meer, een radio-interview van donderdag waarin minister van Volksgezondheid Olivier Véran zijn zorgen uit over het stijgend aantal besmettingen in Parijs en een ‘problematische’ uitbraak in het departement Mayenne, in de westelijke regio Pays de la Loire, waar het aantal bevestigde besmettingen sinds juni is verdrievoudigd en nu boven het landelijk gemiddelde ligt.
Castex wil absoluut niet terug naar een situatie zoals aan het begin van de crisis. ‘We gaan geen lockdown instellen zoals we in maart hebben gedaan, want we hebben ontdekt dat de economische en humanitaire gevolgen van een totale lockdown rampzalig zijn,’ zei hij vorige week in een interview met RTL.
Duitsland: regionale lockdown
Besmettingen: 201.836 Doden: 9.157
Duitsland wil lokale uitbraken van het coronavirus gaan bestrijden met kleine, gerichte lockdowns. De gezondheidsministers van de Duitse deelstaten en de bondsminister zijn het daarover donderdag eens geworden. Nederlandse vakantiegangers doen er dus goed aan ervoor te zorgen dat zij niet in zo’n regionale lockdown terechtkomen.
Lees ook over dit onderwerp: Mist rond de aerosolen
Plaatselijke beperkingen, zoals een lokaal uitgaansverbod, worden gezien als dé manier om het virus op zo’n moment in te dammen. Het afsluiten van hele wijken is niet mogelijk, zo luidt een verklaring. Vorige week haalde een Duitse rechter nog een streep door de lockdown van de regio Gütersloh, na een uitbraak bij een slachterij. ‘Buitensporig’, was het oordeel. Flexibel maatwerk past beter.
Spanje: flinke stijging
Besmettingen: 305.935 Doden: 28.416
In de afgelopen 24 uur zijn er 580 nieuwe coronapatiënten geteld in Spanje. Dat is een flinke stijging: gisteren steeg het aantal coronabesmettingen met 390. Meer dan de helft van de besmettingen zijn geconstateerd in de noordelijke regio’s Aragón en Catalonië. Het is het slechtste cijfer sinds 10 mei.
Catalonië kampt al langer met hogere besmettingscijfers dan de rest van Spanje. Sinds gisteren verkeren 160.000 inwoners van de regio weer in lockdown.
De situatie is zorgwekkend, zegt Fernando Simón, directeur van het Spaanse RIVM. Volgens hem komt de stijging in het aantal besmettingen doordat mensen de coronaregels minder goed opvolgen dan voorheen. Van de nieuwe patiënten heeft 70 procent geen symptomen.
Bulgarije: code oranje
Besmettingen: 7.787 Doden: 289
Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft Bulgarije donderdag teruggezet naar ‘code oranje’. Dat betekent dat Nederlanders worden opgeroepen er niet met vakantie te gaan.
De afgelopen weken is het aantal besmettingen in Bulgarije flink toegenomen. De kleurcode van het land is daarom aan gepast van ‘geel’ (let op: er zijn veiligheidsrisico’s) naar ‘oranje’ (alleen noodzakelijke reizen).
Israël: hevig protest
Besmettingen: 44.714 Doden: 380
Israël leek het coronavirus snel de baas. Het land ging in een vroeg stadium in lockdown. Op het hoogtepunt van de eerste golf zijn 819 besmettingen geregistreerd (3 april). In de maand mei kwamen er nauwelijks nieuwe gevallen bij. De regering besloot daarop de coronamaatregelen op te heffen. Maar vanaf eind juni liep het aantal besmettingen per dag snel op. In het voorbije etmaal werden 1.718 nieuwe gevallen gemeld, een dagrecord.
Lees ook de column van Bram Hahn: Afstand houden blijft nodig. Tijd voor een wake-up call?
Het virus lijkt onevenredig hard om zich heen te grijpen onder ultraorthodoxe joden. In de stad Bnei Brak (iets ten oosten van Tel Aviv) worden dagelijks veel nieuwe gevallen gemeld. De grote groep ultraorthodoxe joden in deze stad leven dicht op elkaar in grote gezinnen en komen vaak bijeen om samen te bidden. Vanuit religieuze motieven luisteren deze mensen niet naar de radio en kijken zij geen televisie. Berichten over de gevaren van het virus dringen daarom minder goed door, of worden simpelweg genegeerd.
De kritiek op premier Benjamin Netanyahu zwelt inmiddels aan. Op 11 juli was er een grote demonstratie in Tel Aviv tegen het gevoerde coronabeleid. De premier wordt verweten dat zijn regering de coronamaatregelen te snel heeft versoepeld en niet ingreep toen de situatie snel verslechterde. Tevens komen de compensatieregelingen voor getroffen ondernemers maar moeilijk op gang.
De economische gevolgen van de coronacrisis beginnen langzaam duidelijk te worden. Vóór de uitbraak van het virus was minder dan 4 procent van de beroepsbevolking werkloos. Een laagterecord. Dit percentage is opgelopen tot ruim boven de 20. De verwachting is dat het werkloosheidscijfer de komende tijd verder zal oplopen.
Servië: festival met veel Nederlandse bezoekers afgelast
Besmettingen: 19.717 Doden: 442
Op 10 juli zijn 386 nieuwe coronagevallen en 18 doden geregistreerd in Servië. De autoriteiten besloten een avondklok in te stellen en alle openbare bijeenkomsten te verbieden. De minister van Volksgezondheid Zlatibor Loncar zei dat de ziekenhuizen in Belgrado de toestroom van patiënten nauwelijks aankonden.
Lees alle artikelen over het coronavirus in ons dossier
De aangescherpte coronamaatregelen zijn met weinig gejuich ontvangen. In de hoofdstad brak dezelfde avond een groot protest uit. De politie wist niet te voorkomen dat betogers het parlementsgebouw binnendrongen. In de avonden erop bleef het onrustig in Belgrado. De regering besloot te betogers tegemoet te komen en de maatregelen af te zwakken, maar de onrust bleef.
De woede is vooral gericht tegen president Aleksandar Vucic. De regering zou de maatregelen hebben versoepeld om de parlementsverkiezingen van 21 juni te laten doorgaan. Ook alle cafés gingen open en supporters mochten weer aanwezig zijn bij voetbalwedstrijden. Met deze besluiten maakte Vucic zich populair bij de bevolking. Zijn Servische Progressieve Partij (SPP) won de verkiezingen vervolgens met overmacht. De verkiezingen zijn overigens geboycot door een groot deel van de oppositie.
De organisatie van Exit Festival – lange tijd het enige grote zomerfestival dat doorging in Europa – besloot onlangs de 20ste editie af te gelasten. Er zouden honderden Nederlanders afreizen naar Novi Sad, maar de organisatie acht het niet langer verstandig het festival door te laten gaan.
Verenigde Staten: record na record sneuvelt
Besmettingen: 3.695.469 Doden: 141.124
In de Verenigde Staten is opnieuw een recordaantal bevestigde coronabesmettingen op één dag geteld. De Johns Hopkins Universiteit meldt dat er in 24 uur ruim 68.000 coronagevallen zijn bijgekomen. Ook persbureau Reuters meldt op basis van een eigen telling een nieuw record van minstens 77.000 nieuwe besmettingen.
Het aantal coronabesmettingen in het land blijft snel toenemen. Deze maand meldden dertig van de vijftig staten records.
En hoe zit het in Nederland?
Besmettingen: 51.351 Doden: 6.137
Het aantal nieuwe coronabesmettingen is in de afgelopen week gestegen naar 534. Dat is bijna een kwart meer dan de week ervoor. Dat blijkt uit de meest recente cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
Het is de eerste stijging in het aantal besmettingen sinds begin juni de testcapaciteit is uitgebreid. Sinds vorige maand konden ook Nederlanders met milde klachten, zoals verkoudheid of niezen, zich laten testen. Per dag waren er gemiddeld 76 besmettingen.
Lees ook over dit onderwerp: Wie reist vanuit New Delhi kan op Schiphol zo doorlopen
Op Schiphol komen sporadisch reizigers en wellicht werknemers binnen die besmet zijn met het coronavirus. Dat blijkt uit meldingen bij de GGD. Van begin juni tot half juli ging het om 38 vluchten waar iemand aan boord was die het virus bij zich droeg. Afhankelijk van de plek aan boord en hoe vol het toestel was, werden de andere passagiers gewaarschuwd. Een aantal is alleen overgestapt op Schiphol.
Op basis van modellen kan iemand in theorie maximaal 24 mensen besmetten. Op één vlucht was de bezetting zo laag dat slechts één andere passagier mogelijk is besmet. ‘De vlucht met de meeste reizigers die in quarantaine moesten, had 17 contacten,’ zo laat de Veiligheidsregio Kennemerland weten.
De kans dat medepassagiers daadwerkelijk aan boord worden besmet is klein. Vliegtuigen hebben hiervoor speciale Hepa-filters aan boord en alle passagiers moeten op de luchthaven en tijdens de hele vlucht een mondmasker dragen. Maar veiligheidshalve worden medereizigers toch benaderd door de GGD en krijgen zij het advies om veertien dagen in quarantaine te gaan. De GGD kan aan de hand van de passagierslijsten en stoelnummers die passagiers makkelijk achterhalen.
De GGD’s in heel Nederland kijken bij nieuwe patiënten ook naar de reishistorie. In de eerste twee weken van juli werden 922 nieuwe COVID-19-patiënten gemeld. Van hen hadden er 69 gereisd. Twaalf kwamen uit België, elf uit Duitsland, tien uit Servië en acht uit Kazachstan. Dat de reis vanuit de laatste twee landen per vliegtuig is gegaan, ligt voor de hand. Dat geldt ook voor de patiënten die in de Verenigde Staten (drie), Brazilië (twee), Ghana (twee), India (twee) en Kenia (twee) zijn geweest.