De Kamer heeft bezorgd gereageerd op berichten over slachterij Van Rooi Meat in Helmond. Die zou werknemers onder druk hebben gezet om door te werken terwijl zij coronaklachten hadden. Hoe groot is het risico voor de volksgezondheid?
Wat is er aan de hand?
De NOS sprak met werknemers van de slachterij. Bij de vleesverwerker werken 1.700 mensen, veelal arbeidsmigranten via een uitzendbureau.
Elsevier Weekblad maakte eerder dit coververhaal over het eten van vlees:
Bye bye biefstuk! Eten we over 10 jaar geen vlees meer?
Daaruit bleek dat zij vooral bang zijn om hun baan te verliezen. Een aantal kreeg instructies om te liegen bij het invullen van de dagelijkse gezondheidsverklaringen. Bij vragen over het hebben van klachten moesten zij overal ‘nee’ invullen. ‘Het is de normale praktijk: als je ziek bent of je ziek meldt, ga je eruit. Het gebeurt ook los van corona,’ zegt een werknemer tegen de NOS.
Sommige werknemers zouden wel hebben gezegd dat zij klachten hadden, maar kregen te horen dat ze gewoon moesten doorwerken. ‘Ik had verhoging en moest doorwerken. Die klachten heb ik drie tot vier weken gehad. Ik heb laten weten dat ik klachten had, ik heb zelfs gevraagd om vakantiedagen, maar die kreeg ik niet,’ zegt een Roemeense werknemer. Bij controles zouden snel maatregelen zijn geënsceneerd. Het houden van 1,5 meter afstand en het opdoen van mondkapjes, gebeurde volgens medewerkers alleen vlak voor een controle.
Volgens werknemers heeft het bedrijf de eerste van de twee steekproeven gemanipuleerd. Arbeidsmigranten met gezamenlijke huisvesting mochten op de bewuste dag niet komen werken. Dat gebeurde zodat medewerkers die samenwonen niet allemaal in quarantaine hoefden bij een positieve uitslag.
De GGD en Veiligheidsregio zien in de bevindingen van de NOS aanleiding om per direct nieuwe maatregelen af te kondigen tegen het bedrijf. Per brief is Van Rooi Meat dit weekeinde meegedeeld dat er onaangekondigde controles van de gezondheidsverklaringen komen.
Waarvan kennen we deze slachterij?
Hij beweerde stellig dat alle maatregelen die het RIVM had voorgeschreven, zijn nagevolgd, en zelfs nog meer. ‘Op sommige afdelingen hier liepen de mensen met net zoveel beschermende kleding rond als op de intensive care van het ziekenhuis.’
Ook de aantijgingen door de NOS ontkent Van Rooi. ‘Dit is bij mijn weten niet gebeurd. En als we het horen, nemen we maatregelen. We hebben maar één belang en dat is de fabriek coronavrij te houden.’
Wat zijn de risico’s van corona in slachthuizen?
Waarom er zo veel mensen die in slachthuizen werken, besmet zijn met SARS-CoV-2, de wetenschappelijke naam van het nieuwe coronavirus, is volgens het RIVM niet bekend. Dit wordt momenteel onderzocht. Onderzoekers kijken naar het gedrag van mensen, hygiëne en naar de omgeving en luchtvochtigheid.
Coronavirussen kunnen van een geïnfecteerd persoon op vlees of vleeswaren terechtkomen, als de medewerkers zich niet aan de hygiënevoorschriften houden. Dat gebeurt als een persoon bijvoorbeeld onbeschermd niest of hoest op vlees, of het vlees aanraakt met verontreinigde handen.
Ook is in slachthuizen de luchtvochtigheid hoog, vergelijkbaar met overdekte markten in China. Dit betekent dat vlees en vis koud en vochtig zijn, en dat er meer druppeltjes met coronavirus langer in de lucht kunnen blijven hangen dan in droge lucht. Tegelijk, als medewerkers zich aan de gebruikelijke hygiënevoorschriften in slachthuizen en uitsnijderijen houden, is de kans op besmetting van vlees en vleeswaren met ziekteverwekkers minimaal.
Raak je een besmet product aan, dan kan het virus op je vingers of hand terechtkomen. Als je vervolgens je ogen, mond of neus aanraakt, is besmetting mogelijk, zolang het virus levensvatbaar is. Volgens het Voedingscentrum zijn er overigens vrijwel geen risico’s verbonden aan het eten van vlees:
Er zijn geen gevallen bekend waarbij het coronavirus via vlees mensen besmet. Ervaringen van andere uitbraken met vergelijkbare coronavirussen (SARS-CoV of MERS-CoV) hebben geen overdracht via voedsel (inclusief vlees) laten zien. Er is op dit moment geen bewijs om aan te nemen dat het coronavirus anders is op dit gebied.
Het virus kan zich niet vermenigvuldigen in voedsel, daar is namelijk een levend dier of mens voor nodig. Een besmetting is theoretisch mogelijk als het vlees besmet raakt door iemand met corona die er direct op niest of hoest. Het virus kan enige tijd overleven op het vlees. Maar er zit veel tijd tussen het moment dat het dier wordt geslacht en het eten van vlees.
Ook al zijn er geen gevallen bekend waarbij de bron van de besmetting het eten van vlees was, adviseert het Voedingscentrum wel om hygiënisch met vlees om te gaan. Dat betekent: handen wassen na het aanraken van vlees, een aparte snijplank gebruiken en het vlees goed verhitten in de pan. Bacteriën, maar ook virussen zoals het coronavirus, kunnen namelijk slecht tegen hitte.
Hoe reageert de Kamer?
De SP zegt dat de misstand in de slachterij laat zien hoe kwetsbaar mensen met een tijdelijk contract zijn. Kamerlid Frank Futselaar wil daarom vaste contracten verplichten, zoals in Duitsland al gebeurt. ‘Wellicht is nu een meerderheid daar klaar voor.’
De Partij voor de Dieren wil de slachterij per direct sluiten. ‘De GGD komt niet verder dan onaangekondigde controles en de Veiligheidsregio sluit de slachterij niet,’ zegt Kamerlid Frank Wassenberg. ‘De minister moet ingrijpen.’ De PvdD gaat Kamervragen stellen. ‘Ik ga in elk geval vragen om strafrechtelijk onderzoek wegens aanzetten tot valsheid in geschrifte,’ zegt Wassenberg over de mogelijk onjuiste gezondheidsverklaringen.
‘Opnieuw een schandalig voorbeeld van hoe slachthuizen omgaan met hun werknemers. Het kabinet moet nu ingrijpen,’ twitterde GroenLinks-Kamerlid Paul Smeulders.
Opnieuw een schandalig voorbeeld van hoe slachthuizen omgaan met hun werknemers.
Het kabinet moet nu ingrijpen.
De unaniem aangenomen Kamermotie van @LauraBromet en mij is glashelder: bedrijven die de coronavoorschriften negeren moeten onmiddellijk dicht https://t.co/7Z1YFiZZQs https://t.co/A4L4RuvE8A
— Paul Smeulders (@PaulSmeulders) August 2, 2020
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Lilianne Ploumen van de PvdA ziet het als het bewijs dat de hele sector ‘ziek’ is. Volgens haar is een veilige werkplek, zeker in tijden van de coronacrisis, van levensbelang.
De VVD pleit voor een betere samenwerking tussen inspecties. ‘Als deze verhalen kloppen en er op deze manier wordt gewerkt, dan gaat dit natuurlijk alle perken te buiten,’ zegt Kamerlid Helma Lodders. ‘Een werkgever mag zijn mensen niet blootstellen aan dit soort praktijken.’