Immigratie zou het grote thema worden bij de aanstaande Tweede Kamerverkiezingen. Dat dacht niet alleen demissionair premier Mark Rutte (VVD) in januari vorig jaar, maar ook veel kiezers waren het met hem eens. Door de coronacrisis is het onderwerp op de achtergrond geraakt, maar politieke partijen schrijven er veel over in hun verkiezingsprogramma’s. Dit is wat zij willen.
VVD
De VVD richt zich niet zozeer op het Nederlandse migratiebeleid, maar plaatst het in de context van de Europese Unie. In zes pagina’s zet de VVD de gedachten uiteen. Europese grenzen zijn niet waterdicht en echte controle ontbreekt, vluchtelingen moeten buiten de Unie worden opgevangen en integratie moet verplicht worden.
Lees ook: Wat willen partijen met de huizenmarkt?
Om minder asielzoekers binnen de Europese grenzen toe te laten, wil de VVD strenge bewaking aan de buitengrenzen. De EU-organisatie Frontex moet daarvoor zorgen. De VVD ziet een grote rol voor Europese migratieambtenaren. Die moeten ‘illegale migranten tegenhouden en terugsturen, en asielzoekers naar veilige opvang in hun eigen regio sturen’.
De opvang van asielzoekers in ‘veilige derde landen’ is leidend voor de VVD. Die zogenoemde opvang in de regio moet worden geregeld door afspraken te maken met die landen. Momenteel heeft de Europese Unie die afspraken met Turkije en wordt er met Libië samengewerkt.
Ook wil de VVD een jaarlijks quotum voor de opvang van vluchtelingen in Nederland. Dat zou ook nul kunnen zijn, als er geen draagvlak is in de maatschappij. Een idee hoe hoog zo’n quotum volgens de partij moet zijn, wordt niet gegeven.
PVV
Extremer dan bij de PVV gaat migratiebeleid niet worden. De partij van Geert Wilders wil het VN-vluchtelingenverdrag opzeggen en een volledige stop van de opvang van asielzoekers en daarom alle asielzoekerscentra sluiten. Migranten uit islamitische landen mogen Nederland niet meer in en tijdelijke verblijfsvergunningen van Syriërs worden ingetrokken. Zij moeten dus terugkeren.
Het ‘restrictieve immigratiebeleid’ moet worden uitgevoerd door een nieuw op te richten ministerie van Immigratie, Remigratie en De-islamisering.
CDA
De christen-democraten willen ‘meer grip op migratie’. De partij wil nadrukkelijk onderscheid maken tussen vluchtelingen, die altijd recht op asiel hebben, en arbeidsmigranten. Ook het CDA pleit voor strenge controle aan de Europese buitengrenzen en wil asielzoekers eerlijk verdelen over de Europese lidstaten. Landen die daaraan niet meewerken, moeten worden gekort.
Ook pleit het CDA voor terugkeer van kansloze asielzoekers. Landen die daar goed aan meewerken, moeten volgens de partij worden beloond met betere Europese hulp en handel. Onderdeel daarvan is ook dat Nederland een nieuw verdrag bepleit waarin landen beloven hun burgers terug te nemen.
D66
‘Beheersbare migratie’ is de titel van de paragraaf over asielbeleid in het D66-verkiezingsprogramma. Wegens de snelle vergrijzing van de Nederlandse bevolking wil D66 een legale route voor arbeidsmigranten creëren. Mensen buiten de Europese Unie kunnen zo makkelijker in Nederland aan de slag, maar mogen van de partij geen Nederlandse werkenden verdrijven. Een speciale commissie moet beoordelen hoeveel arbeidsmigranten nodig zijn.
Landen die vluchtelingen opvangen in de regio moeten worden ondersteund met geld en hulpmiddelen, maar opvang in de regio hoeft niet de standaard te worden zoals VVD en CDA willen. Volgens D66 moeten er aan de Europese grenzen ‘menswaardige’ opvangcentra komen. Kansrijke asielzoekers moeten verplicht worden opgenomen in de Europese Unie via een verdeelsleutel die bepaalt hoeveel asielzoekers elke lidstaat moet opnemen.
PvdA en GroenLinks
Bij de linkse partijen delen GroenLinks en PvdA veel plannen. Zo pleiten beide partijen voor versnelling van de asielprocedures en wil GroenLinks de obstakels om asiel aan te vragen weghalen. Voor de versnelling van de procedures moet de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) worden uitgebreid. Ook vinden de partijen dat het aanvragen van asiel een grondrecht is.
Om het draagvlak voor asielzoekers in de samenleving te behouden, wil de PvdA dat mensen die geen recht op asiel hebben, sneller worden teruggestuurd. Daarvoor wil de partij samenwerken met landen van herkomst. Beide partijen willen ook speciaal aandacht voor LHBTIQ+-asielzoekers.
SP
De SP wil dat alle gemeenten in Nederland evenredig bijdragen aan de opvang van vluchtelingen. De partij wil vluchtelingen die niet in de regio worden opgevangen in de Europese Unie opvangen, maar vindt het vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos een pijnlijk voorbeeld van kwetsbare mensen die de dupe zijn van wegkijkende Europese lidstaten.
ChristenUnie
De ChristenUnie wil net als D66 aan de Europese grenzen asielopvangcentra inrichten waar asielzoekers een aanvraag kunnen indienen. Daarvoor bepleit de partij meer Europese samenwerking. Zo moet er een voorselectie komen aan de hand van criteria over wie welkom is in de Europese Unie. Lidstaten moeten de asielzoekers onderling verdelen. Vluchtelingen moeten volgens de partij in de eigen regio worden opgevangen, waar Nederland bijdraagt aan fatsoenlijke opvang.
SGP
De SGP pleit voor extra aandacht voor christelijke vluchtelingen en wil dat Nederland hun veilig onderdak biedt. Maar de partij waarschuwt ook voor de grens aan barmhartigheid en dat Nederland niet iedereen kan opvangen. De partij wil dat internationale verdragen worden gewijzigd zodat asielzoekers niet naar een land van keuze kunnen reizen. Ook wil de partij beter terugkeerbeleid en geen algemene pardonregelingen.
50Plus-Partij voor de Dieren-DENK
50Plus wil net als de SP een evenredige verdeling van asielzoekers in Nederland. Ook pleit de partij voor het sneller terugsturen van uitgeprocedeerde asielzoekers. De Partij voor de Dieren is tegen akkoorden zoals de Turkije-deal en wil dat NGO’s niet worden tegengehouden of beboet bij het organiseren van reddingsacties in de Middellandse Zee. DENK wil een ruimhartiger asielbeleid door het kinderpardon te verruimen en illegaliteit niet strafbaar te stellen.
Forum voor Democratie
Forum voor Democratie wil een immigratiebeleid geschoeid op Australische leest. Nederland moet zelf beslissen wie hierheen komt en asielzoekers toelaten op basis van hoe goed zij aansluiten bij de Nederlandse cultuur. Het Schengen-verdrag moet worden opgezet en Nederlandse grenscontroles moeten weer worden ingevoerd. Illegaliteit wordt strafbaar en terugkeer van asielzoekers wordt gestimuleerd.