Het demissionaire kabinet-Rutte openbaart maandag de geheime notulen van de ministerraadsvergaderingen uit november 2019. Een zelfverzekerde VVD-premier Mark Rutte zei vrijdagmiddag dat hieruit zal blijken dat ‘niets onoorbaars’ is gebeurd en dat de Tweede Kamer correct is ingelicht.
De ministerraad vergaderde vrijdag urenlang over de vraag of de zeer geheime notulen mogen worden vrijgegeven. Maandag komt het kabinet opnieuw bijeen om zich te buigen over de Kamervragen die inmiddels zijn gesteld, nadat eerder deze week RTL Nieuws had bericht over het achterhouden door de ministerraad van informatie in de toeslagenaffaire en over CDA-minister Wopke Hoekstra die het kritische Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) zou hebben willen ‘sensibiliseren’.
Lees ook over het Binnenhof: Ruzie partijleider en bestuursleden blaast 50Plus op
De Kamer wil volgende week over de kwestie debatteren. Het kabinet komt maandag opnieuw bijeen om een brief op te stellen waarin de eigen handelwijze in de toeslagenkwestie wordt verdedigd. Tegelijk met de brief worden de notulen van de ministerraad over dit onderwerp in november 2019 openbaar gemaakt.
Kamerfracties drongen aan op openbaarmaking. Rutte zag zich geconfronteerd met een nieuwe deuk in zijn geloofwaardigheid. Dit keer niet alleen van hemzelf, maar ook van ministers uit zijn kabinet.
Politieke doodzonde
Over de berichtgeving van RTL Nieuws ontstond direct grote ophef, want het leek of het kabinet de Tweede Kamer zou hebben misleid. Dat geldt als een politieke doodzonde.
De kwestie verscherpt de vertrouwenscrisis op het Binnenhof. Eerder steunde een ruime Kamermeerderheid een motie van afkeuring tegen demissionair premier Rutte omdat hij onwaarheid zou hebben gesproken. Alleen de VVD was tegen. In hetzelfde Kamerdebat – drie weken geleden – kreeg een motie van wantrouwen tegen Rutte alleen steun van de oppositie.
Het aanzien van Rutte is hierdoor beschadigd. Zijn positie is een mogelijk struikelblok bij de kabinetsformatie. De berichtgeving van RTL Nieuws zette de zaak nog eens extra op scherp.
Rutte: goed gewogen
Volgens Rutte heeft het kabinet ‘goed gewogen’ of het geheim op de kabinetsnotulen kon worden opgeheven. Dit is zeer uitzonderlijk, want stukken van de ministerraad zijn staatsgeheim. Volgens de premier namen de ministers uiteindelijk unaniem het besluit om de notulen die betrekking hebben op de toeslagenaffaire te openbaren.
RTL Nieuws berichtte deze week dat het kabinet knoeide met het door de Tweede Kamer gevraagde ‘feitenrelaas’ in de toeslagenaffaire. Daarbij zou het gaan om de namen van ambtenaren en politici die weet hadden van ‘het onrechtmatig handelen van de Belastingdienst’.
Demissionair premier Rutte reageerde nog diezelfde dag door te zeggen dat er ‘niets onoorbaars’ was gebeurd. Hij herhaalde dat na het kabinetsberaad van vrijdag.
Rutte verzekerde dat maandagavond 26 april zal blijken dat zijn kabinet ‘zeer zorgvuldig’ is omgesprongen met de informatieplicht aan de Tweede Kamer. ‘U zult misschien brisante dingen aantreffen en zeggen: “Oh, oh, dat is toch wat!” Maar ik ben er absoluut van overtuigd dat u geen politieke toedekkingselementen zult aantreffen.’