Dinsdagavond 4 mei zullen de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en andere oorlogsslachtoffers worden herdacht. Dat gebeurt tijdens de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam en in andere plaatsen. Op 5 mei viert Nederland 76 jaar vrijheid. Voor het tweede jaar op rij zal er in aangepaste vorm worden herdacht en gevierd.
1. Wat gebeurt er op de Dam?
Sinds 1946 is op 4 mei de Nationale Herdenking bij het Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam. Er wordt stilgestaan bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en van latere oorlogssituaties en vredesoperaties. Het programma begint om 19.50 uur. De Koning en koningin zullen een krans leggen namens de Nederlandse bevolking en om 20.00 uur is het hele land 2 minuten stil. Na de 2 minuten stilte zijn er kransleggingen namens verscheidene groepen oorlogsslachtoffers. Cabaretier André van Duin houdt een toespraak. Vorig jaar sprak koning Willem-Alexander op de Dam.
De toespraak van de koning op de Dam en zijn andere speeches zijn als bundel te bestellen in onze webshop
De Dodenherdenking op de Dam is live te volgen via NPO 1. Wegens de coronamaatregelen is de Dam net als in 2020 niet toegankelijk voor publiek en is alleen een kleine groep genodigden aanwezig. Vanaf 18.45 uur wordt op NPO 1 de Nationale Herdenking uitgezonden vanuit De Nieuwe Kerk in Amsterdam. Hier houdt schrijfster Roxane van Iperen de 4 mei-voordracht Stemmen uit het diepe en er is een muzikaal optreden van het Metropole Orkest. Van Iperen vervangt de in opspraak geraakte schrijver Abdelkader Benali die in het verleden antisemitische uitspraken had gedaan en zich terugtrok van de lezing. De Nationale Herdenking in De Nieuwe Kerk is niet toegankelijk voor publiek.
2. En in de rest van het land?
In de Tweede Kamer worden dinsdagmiddag bij de Erelijst van Gevallenen slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht. Bij de dodenherdenking op het Nationaal Ereveld in Loenen spreekt de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb.
Naast de Nationale Herdenking op de Dam zijn er vanavond ook lokale herdenkingen. De Dodenherdenking op de Waalsdorpervlakte in Wassenaar wordt op RTL 4 live uitgezonden. Deze en andere herdenkingslocaties zijn dit jaar wegens corona niet voor publiek toegankelijk. In een aantal plaatsen doen lokale omroepen live verslag om zo toch iets van plechtigheden te volgen. Zo is er in Madurodam de Nationale Kinderherdenking, van 19.30 tot 20.15 uur via een livestream op de website te bekijken.
Lees ook: Om 20.00 uur is er in het hele land 2 minuten stilte. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei roept mensen op om – net als vorig jaar – de vlag de gehele dag halfstok te hangen, van zonsopgang tot zonsondergang. Verder sluiten winkels al om 19.00 uur en wordt er in het openbaar vervoer rekening gehouden met Dodenherdenking. Treinen, bussen en trams staan om 20.00 uur 2 minuten stil. Ook is er vanavond tijdelijk geen vliegverkeer. Van 19.50 tot 20.03 uur mogen er in heel Nederland geen vliegtuigen opstijgen en mogen er tussen 20.00 en 20.03 uur geen toestellen taxiën. Vliegtuigen die willen landen, zullen hun landingsprocedure rond 20.00 moeten opschorten. Rijkswaterstaat vraagt automobilisten op de snelweg tijdig een parkeerplaats te zoeken.
Vanavond om 20:00 stil staan voor de #dodenherdenking? Zoek dan een Parkeerplaats op en ga niet op de vluchtstrook stil staan. #ikbentweeminutenstil, u ook? pic.twitter.com/HLONiM2HY6
— Weginspecteur Stefan (@wis_stefan) May 4, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
3. Wat zijn andere mogelijkheden om te herdenken?
Naast 2 minuten stil zijn, de vlag halfstok hangen en het bekijken van livestreams is het via de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei mogelijk om digitaal een bloem leggen bij een monument in de buurt. Daarnaast zijn er voor Amsterdam en Utrecht speciale routes samengesteld om op 4 mei langs oorlogsmonumenten te wandelen. Ook in andere gemeenten zijn er soortgelijke wandelroutes.
4.Wat staat er woensdag 5 mei op het programma?
Op Bevrijdingsdag wordt in het Kunstmuseum in Den Haag de 5-mei toespraak gehouden door de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Dat gebeurt via een videoverbinding vanuit Berlijn. Demissionair minister-president Mark Rutte (VVD) is wel aanwezig in het Kunstmuseum en gaat met Merkel en studenten in gesprek over vrijheid. De NOS doet vanaf 12.00 uur live verslag.
Lees ook de column van Geerten Waling: De Nederlandse gêne voor het uniform
Om 13.00 uur ontsteekt premier Rutte het bevrijdingsvuur. Dat is het startsein voor de Bevrijdingsdag-activiteiten, die dit jaar vooral online worden gehouden. Via bevrijdingsfestivals.nl zijn er concerten van een groot aantal artiesten live te bekijken. Bevrijdingsdag wordt afgesloten met het 5 mei-concert in Carré in Amsterdam, vanaf 20.35 uur te volgen op NPO 1.