Bij monde van burgemeester Femke Halsema bood de gemeente Amsterdam op 1 juli excuses aan voor de betrokkenheid van het toenmalige stadsbestuur bij de wereldwijde slavenhandel en slavernij. Tijdens de Surinaamse feestdag Keti Koti zijn de excuses in Amsterdam dankbaar aanvaard. Nationale politici reageren verdeeld.
Lees ook: Bij de herdenking afschaffing slavernij in het Amsterdamse Oosterpark sprak burgemeester Halsema de excuses uit. Ze gaf aan dat het stadsbestuur verantwoordelijkheid wil nemen voor de rol van het toenmalige stadsbestuur in de slavenhandel en slavernij, en het leed dat hierdoor is veroorzaakt.
Bestuur biedt excuses aan, maar geen enkele levende Amsterdammer heeft schuld
‘Het is tijd om het grote onrecht van de koloniale slavernij te metselen in de identiteit van onze stad. Met een ruimhartige en onvoorwaardelijke erkenning. Omdat wij een overheid willen zijn van diegenen bij wie het verleden pijn doet en de doorwerking van dat verleden een last is.’
‘Voor de actieve betrokkenheid van het Amsterdamse stadsbestuur bij het commerciële systeem van koloniale slavernij en de wereldwijde handel in tot slaafgemaakten bied ik, namens het college van burgemeester en wethouders, excuses aan.’
Halsema benadrukte ook: ‘geen enkele nu levende Amsterdammer heeft schuld aan het verleden’. In het Oosterpark zijn de reacties dankbaar ontvangen, en na het uitspreken van de excuses applaudisseerden de aanwezigen.
Wilders en Baudet hekelen excuses door Halsema
De politiek reageert niet unaniem met applaus. PVV-voorman Geert Wilders schrijft op Twitter dat niemand van de ‘politiek correcte elite’ het over de ‘echte slavernij’ wil hebben, wat de islam volgens hem is.
Forum voor Democratie haalt uit naar een rapport dat tijdens Keti Koti is gepresenteerd. Het Adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden beveelt onder meer de regering aan om excuses te maken. Ook zou er meer aandacht moeten komen voor het slavernijverleden door een museum daarvoor op te richten en het in het onderwijs meer aandacht te geven.
De partij van Thierry Baudet zegt hiermee nooit in te stemmen en noemt het ‘polariserende waanzin die blanke Nederlanders een schuldcomplex en verre nazaten van slaven een slachtoffercomplex aanpraat’.
Meerderheid van Nederland ziet excuses en nationale feestdag niet zitten
Tweede Kamerlid Pim van Strien (VVD) schrijft op Twitter dat de VVD niet direct overtuigd is van het aanbieden van excuses door de regering. De VVD wil het debat open voeren en vreest dat excuses aanbieden mensen tegenover elkaar kan zetten.
Uit een peiling van actualiteitenprogramma EenVandaag bleek eerder dat tweederde van de Nederlanders excuses van de regering niet nodig vindt. Zes op de tien Nederlanders zien niets in Keti Koti als nationale feestdag.
Lees ook: D66 en GroenLinks zijn uitgesproken voorstander van excuses maken. Deze partijen willen dat Keti Koti een nationale herdenkingsdag wordt vanaf 2023 en dat Nederland excuses maakt. Tweede Kamerlid Tunahan Kuzu (DENK) stipte aan dat de twee partijen in 2016 nog niks zagen in excuses, toen Kuzu daarvoor een motie indiende.
Excuses zijn ook voor formatie een onderwerp
Demissionair minister-president Mark Rutte (VVD) heeft zich niet uitgelaten over de excuses door de burgemeester van Amsterdam. Eerder stond Rutte sceptisch over het aanbieden van excuses als land. ‘Als ik het zal doen, voor wie doe ik het dan, aan wie bied ik ze dan aan? En hoe ver moeten we dan teruggaan?’ zei hij afgelopen februari.
Ook zei Rutte dat dit bij de komende formatie weer onderwerp van discussie zou kunnen zijn. Soortgelijke woorden sprak demissionair minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren bij de herdenking waar burgemeester Halsema excuses aanbood. ‘Terugkijken betekent meer dan het verleden onderzoeken. Het betekent ook verantwoording afleggen,’ zei Ollongren. Volgens haar zijn er nu aanknopingspunten waarmee een volgend kabinet aan de slag kan.