Leasemaatschappij Leaseplan gaat als eerste werkgever in Nederland onderscheid maken tussen werknemers die wel zijn gevaccineerd en werknemers die niet zijn gevaccineerd. Het bedrijf wil graag dat alle personeelsleden weer op kantoor werken, maar zij moeten dan wel zijn gevaccineerd.
Zodra het thuiswerken niet meer hoeft, worden de medewerkers weer op kantoor verwacht. Hybride werken, daar gelooft de autoleasemaatschappij niet in. ‘Het nieuwe normaal is terug naar normaal,’ aldus het bedrijf. Ongevaccineerde personeelsleden zijn niet welkom op de burelen, ook al zal LeasePlan niet controleren of iemand daadwerkelijk de vereiste prikken heeft gehad. Wie aangeeft dat hij niet is gevaccineerd, kan vanuit huis werken, zei Tex Gunning maandag 30 augustus bij BNR Nieuwsradio.
Meer over corona: In deze delen van het land blijft de vaccinatiegraad achter
Het vooruitzicht om straks weer samen te mogen werken op kantoor, zorgt voor ‘een gevoel van saamhorigheid’, aldus het bedrijf. Daarbij voelt het bedrijf zich verantwoordelijk voor een veilige en gezonde werkomgeving.
Vakbond woedend
Vakbond FNV is woedend. ‘Werkgevers mogen geen misbruik van hun machtspositie maken door werknemers, direct of indirect, tot vaccinatie te dwingen,’ zegt Kitty Jong, vicevoorzitter FNV in het FD.
Het is niet aan LeasePlan om hierover te beslissen, vindt Jong. Het druist in tegen twee grondrechten: het recht op privacy en de lichamelijke integriteit. Als een regering met instemming van de Tweede Kamer kiest voor een vaccinatieplicht, dan vindt Jong het een ander verhaal. Maar in dit geval neemt een werkgever het recht om werknemers te verplichten. Dat vindt ze ‘verwerpelijk’.
FNV spreekt donderdag 2 september met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, naar aanleiding van het debat hierover. Jong: ‘Dit geeft werknemers het gevoel van indirecte dwang en zorgt voor een sociaal onveilige werkomgeving. Daar moet een helder en duidelijk antwoord vanuit Den Haag op komen, want werkgevers zoeken de randen steeds meer op. Dat zien we nu bij Leaseplan gebeuren.’
Ophef over vaccinplicht dansschool
De kwestie van vaccinatieplicht kwam begin deze maand ook aan de orde toen een Utrechtse dansschoolleraar leerlingen vroeg alleen met een dubbele vaccinatie naar zijn lessen te komen. Dat kwam hem op veel kritiek en dreigtelefoontjes te staan.
De eigenaar schrok van alle negatieve aandacht, maar zag geen andere mogelijkheid ‘in het belang van de volksgezondheid’. In een negatief testbewijs heeft hij geen vertrouwen. Kees Bakhuis van MKB Nederland zei toen dat de leraar dit eigenlijk niet van zijn klanten mag vragen. Hij moet hun altijd de optie van entree met een negatieve test bieden.
De regels zijn nu dat voor horeca, culturele en sportvoorzieningen een ‘tijdelijke wet coronatoegangsbewijzen’ is opgesteld. Dat betekent volgens Bakhuis dat werkgevers klanten mogen vragen om een vaccinatiebewijs. In overige sectoren geldt die regel niet.
Maar ondernemers in die drie sectoren moeten bezoekers altijd een alternatief bieden, zegt Bakhuis. Voor wie geen vaccinatiebewijs kan of wil overleggen, moet altijd een alternatief als een negatieve test, of een bewijs dat je recent corona hebt gehad (en dus antistoffen in je lichaam hebt) beschikbaar zijn.
Hoe deze regelgeving zich vertaalt naar regels voor werknemers, opgelegd door werkgevers, is niet duidelijk.
De Jonge: we gaan praten
Van een vaccinatieplicht op de werkvloer kan geen sprake zijn, zei demissionair minister Hugo de Jonge maandag. Maar over de vaccinatie-eis van LeasePlan wilde hij nog geen oordeel vellen. ‘Daarvoor ken ik de situatie onvoldoende.’
‘De wet staat dat niet toe, en we gaan de wet ook niet veranderen om dat wel toe te staan,’ zei De Jonge over een vaccinatieplicht, zonder specifiek in te gaan op LeasePlan. De Jonge zegt wel te begrijpen dat werkgevers een veilige omgeving voor hun werknemers willen creëren. ‘Ik snap dat er dilemma’s zijn. Dat betekent dat we de komende tijd het gesprek met werkgevers en werknemers aangaan.’
De Jonge noemde coronatoegangsbewijzen als mogelijkheid, waarbij iemand ook naar binnen kan als hij een negatieve test laat zien.
Lees ook de column van Victor Pak: Hoe gevaccineerd Amerika zijn geduld verliest met de niet-gevaccineerden
Buitenlandse regels veel strenger
Verplichte vaccinatie voor personeel is in Nederland dus nog geen gemeengoed, in het buitenland gebeurt dat al wel. In Europa gaat het vooral om zorgmedewerkers.
Ook bedrijven worstelen met het verplicht stellen van vaccinatie voor hun personeel. Zo geldt er bij Nederlandse luchtvaartmaatschappijen geen vaccinatieplicht, maar zijn er steeds meer landen waar ongevaccineerd luchtvaartpersoneel niet meer welkom is. Maatschappijen, waaronder KLM, maken zich grote zorgen over de inzetbaarheid van hun personeel. De Zwitserse maatschappij Swiss voerde daarom een vaccinatieplicht in voor medewerkers omdat de maatschappij anders genoodzaakt was vluchten te schrappen, zegt Swiss-baas Dieter Vranckx.