Na vier weken zomerstop is de formatie hervat voor een nieuw kabinet. Wat staat er op de agenda en hoe gaat het met de partijen onderling?
1.Wat gebeurt er deze week?
Maandag 16 augustus sprak informateur Mariëtte Hamer in het gebouw van de Tweede Kamer met Mark Rutte (VVD) en Sigrid Kaag (D66), de leiders van de twee grootste partijen. Hamer ontving ook de Kamerleden Sophie Hermans (VVD) en Rob Jetten (D66).
Lees ook: Rutte en Kaag zeiden na afloop van het gesprek graag snel weer met andere partijen te willen praten om een nieuwe regeringscoalitie te vormen. Dinsdag 17 augustus ontvangt informateur Hamer de leiders van CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie.
De afgelopen weken lag het formatieproces stil. Volgens Kaag zijn de partijen met ‘goede energie’ teruggekeerd. ‘Iedereen is heel serieus dat we een doorbraak moeten willen bereiken,’ concludeerde de D66-leider.
2.Gebeurde er de afgelopen weken helemaal niets?
Toch wel. VVD en D66 hebben samen gewerkt aan een document dat Kaag ‘een aanzet voor een opzet voor een regeerakkoord’ noemt. Het is een leidraad op basis waarvan wordt gekeken welke partijen kunnen aansluiten.
De Tweede Kamer wilde vorige week van informateur Hamer weten hoe de formatie ervoor staat. Kamervoorzitter Vera Bergkamp stuurde een brief aan Hamer waarin ze vroeg naar de stand van zaken. Volgens Bergkamp wil niet alleen het parlement weten hoe het formatieproces vordert. ‘Ook vanuit de samenleving bereiken mij dergelijke berichten,’ schreef de Kamervoorzitter. Een debat over de formatie op initiatief van PVV-leider Wilders kwam er niet.
3. Hoe staan de partijen tegenover elkaar?
Politiek draait niet alleen om compromissen sluiten, maar ook om de onderlinge verhoudingen. Nederlandse kabinetten vielen geregeld door de verzuurde verstandhouding in een coalitie. Tijdens de huidige formatie lijken vooral die persoonlijke verhoudingen ingewikkeld te liggen. In de media delen partijen over en weer sneren uit. Eerder beklaagden VVD en CDA zich in De Telegraaf over de ‘zure PvdA’.
Lees ook: Waarom duurt het zo lang in Den Haag?
Deze ochtend schreef ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers op Twitter ‘Ook goedemorgen’ na het nieuws dat D66 zijn partij blijft uitsluiten. Eerder omschreef D66-leider Sigrid Kaag de partij van Segers al eens als een ‘roestige geparkeerde auto’. Het CDA beklaagde zich na het nieuws over de blijvende uitsluiting van ChristenUnie weer over D66. RTL Nieuws citeert een invloedrijke CDA’er die Kaag als ‘halsstarrig’ en ‘bijna onprofessioneel’ omschrijft.
De anonieme sneren over en weer staan in schril contrast met de inhoudelijke overeenkomsten. Informateur Mariëtte Hamer zei begin juni nog optimistisch te zijn over de inhoud. Volgens haar zijn de verschillen tussen wat partijen naar buiten toe verkondigen groter dan wat zij aan haar vertellen. Hamer zag tussen de partijen genoeg overeenkomsten.
4. Welke opties zijn er nog over?
Twee varianten voor een meerderheidscoalitie zijn duidelijk. De voorkeursvariant van VVD en CDA waaraan D66 en ChristenUnie meedoen. Daarnaast de voorkeursvariant van D66 met PvdA, GroenLinks, VVD en CDA. Voorlopig zijn beide varianten uitgesloten, omdat D66 niet met ChristenUnie wil en VVD en CDA niet met beide linkse partijen willen regeren. PvdA en GroenLinks willen weer niet zonder elkaar in een coalitie.
Als bovengenoemde partijen bij hun opvattingen blijven, resteren alleen nog exotische opties. Zoals een minderheidscoalitie. Het kabinet-Rutte I bestond ook uit een minderheidscoalitie van VVD en CDA, die toen op een meerderheid kon rekenen dankzij gedoogsteun van de PVV.