Aan woonprotest in Amsterdam doen vooral linkse clubs mee

In Amsterdam komen zondag naar verwachting tienduizenden demonstranten bijeen om te protesteren tegen de situatie op de Nederlandse huizenmarkt. Wie zijn de actievoerders? Vier vragen en antwoorden.

1. Wat zijn de cijfers?

De problemen op de woningmarkt zijn niet nieuw. Dit jaar zijn er 300.000 woningen te weinig voor het aantal mensen dat een huis wil kopen, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) onlangs. Om het tekort bij te kunnen benen, moeten er in de komende tien jaar zeker 1 miljoen huizen worden gebouwd. Zelfs na 2035 zal er nog een tekort aan woningen zijn, meldt ABF Research in een rapport in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninksrijksrelaties (BZK).

Ook op de huurmarkt zijn de problemen groot. Wie niet kan kopen, staat soms tien jaar op de wachtlijst voor een sociale huurwoning en moet tot die tijd uitwijken naar de vrije sector. Maar omdat de vraag ook daar enorm is, gaan de prijzen door het dak.

Een belangrijke oorzaak van de enorme vraag op de woningmarkt is de lage rente. Daardoor zijn woningen voor beleggers een interessante belegging. Geld dat lang op een spaarrekening staat, levert niets op.

2.

Wat wil de politiek?

Politici willen vrijwel allemaal dat het probleem wordt opgelost en noemen daarbij als oplossing vaak: bouwen, bouwen bouwen. Maar dat is nog niet zo makkelijk. Door de stikstofproblematiek kunnen er nauwelijks huizen worden gebouwd.

VVD-Kamerlid Daniel Koerhuis zat donderdag bij OP1 om de woningcrisis te bespreken. Het grootste knelpunt zijn volgens hem bouwlocaties, die maar moeilijk beschikbaar komen. ‘We moeten zorgen dat die de komende jaren loskomen zodat we kunnen gaan bouwen.’

SP-Kamerlid Sandra Beckerman viel Koerhuis daarop aan. Volgens haar is juist de VVD het grootste knelpunt in dit dossier, omdat de partij al tien jaar aan de macht is. ‘Tien jaar Rutte is 44 procent hogere huren, een verdubbeling van het aantal daklozen, steeds meer mensen die geen goed betaalbaar huis kunnen vinden. U heeft de sociale huur uitgekleed, uw partijgenoten gingen de hele wereld over om beleggers hierheen te lokken om onze woningen op te kopen. Het ministerie van volkshuisvesting is opgeheven.’

Toch is er volgens Beckerman ook goed nieuws. ‘Er is inmiddels een Kamermeerderheid om heel veel maatregelen te nemen om weer te bouwen aan goede volkshuisvesting.’ Een voorbeeld hiervan is de opkoopbescherming die naar verwachting op 1 januari 2022 ingaat. Die geeft gemeenten de ruimte om beleggers te verbieden huizen onder een bepaalde WOZ-grens te verkopen.

Koerhuis vind het niet eerlijk dat de VVD als enige partij de schuld in de schoenen geschoven krijgt – de VVD regeerde immers steeds in coalities. ‘Het bouwbeleid is verdeeld tussen het Rijk, provincies en gemeentes.’

3.

Wat gaat er zondag gebeuren?

Om 14.00 uur ’s middags verzamelen actievoerders in het Westerpark in Amsterdam. Na het podiumprogramma volgt een optocht naar de Dam.

Opvallend is dat het protest vooral uit linkse hoek lijkt te komen. Op de lijst van organisaties die zich bij het Woonprotest hebben aangesloten staan vooral linkse politieke partijen zoals GroenLinks en BIJ1, SP en PvdD en bewegingen als Extinction Rebellion en Revolutie – IMT Nederland. Dat is de Nederlandse sectie van de International Marxist Tendency (IMT): een internationale socialistische organisatie die gebaseerd is op de ideeën van Karl Marx, Friedrich Engels, Vladimir Lenin en Leon Trotski.

Er is overigens ook kritiek op het woonprotest. EW-columnist Roelof Bouwman vindt de verbetering van het onderwijs een veel grotere prioriteit, twittert hij vrijdag.

4.

Wat is er in de aanloop hiernaartoe gebeurd?

In Groningen bezetten 75 studenten donderdag het Academiegebouw. Ze eisten meer huisvesting, vooral voor internationale studenten.

Eerder op de dag waren ongeveer 150 mensen in Groningen de straat opgegaan in een ‘mars der daklozen’. Ze verzamelden zich op de Grote Markt en liepen vervolgens naar het Academiegebouw om aandacht te vragen voor de woningcrisis, die vooral onder internationale studenten speelt.

De demonstranten liepen met borden met daarop teksten als ‘housing is a human right’ en ‘winter is coming’. Ook riepen ze leuzen waarmee ze duidelijk maakten dat ze snel goede huisvesting willen.

Dit jaar hebben honderden studenten nog geen woonruimte kunnen vinden. Enkele studenten slapen momenteel in de noodopvang van de gemeente of in opvang die actiegroep Shelter Our Students (SOS) voor ze geregeld heeft. Ook stelt de actiegroep dat sommigen bij vrienden of op campings verblijven.

Ook andere steden kampen met een woningtekort voor studenten. Zo hebben in Enschede nog zo’n vierhonderd tot vijfhonderd internationale studenten geen kamer gevonden, terwijl het studiejaar al is begonnen.

Volgens Ama Boahene, voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond, spelen de problemen niet alleen in Groningen en Enschede, maar ook in Utrecht, Maastricht en Amsterdam.